اطلاعات اردوی شهر ری(2) -قسمت اول
امامزاده عبدالله(ع) و تپه میل و آتشکده بهرام گور
«مربی عزیز با توجه به اینکه یکی از اهداف اردوهای دانش آموزی بالا‌بردن سطح اطلاعات عمومی، تاریخی و مذهبی دانش‌آموزان در مورد مکان اردوها و موارد مرتبط با آنهاست ما پس از ارائه هر بسته پیشنهادی سفر و اردو، مقاله‌ای تحت عنوان اطلاعات همان سفر و اردو بر روی سایت قرار خواهیم داد که مربی می تواند با مطالعه آن در زمان حضور دانش آموزان در اتوبوس یا وارد شدن به هر یک از مکان‌ها، اطلاعات مورد نیاز دانش‌آموزان را برای آنان توضیح داده و به سۆالات احتمالی آنان پاسخ دهد».
مقاله حاضر قسمت اول اطلاعات بسته پیشنهادی «شماره دو سفر و اردو شهرری(2)» از بخش سفرهای زیارتی سیاحتی و زیارتی شهر ری است.
امامزاده عبدالله(ع)
امامزاده عبدالله مدفون در ری در واقع حسین‌ابن عبدالله علیه‌السلام است که از نظر حسب و نسب با هفت پشت به امام زین‌العابدین علیه‌السلام می رسد و از نواده‌های آن امام معصوم است. اما چون کنیه او «ابوعبدالله» بوده است بتدریج در زبان عامه مردم شهرت به "امامزاده عبدالله" پیدا کرده است.
«عبدالله‌ابن عباس» جد ایشان به همراه برادرش در حدود سالهای قبل از سیصد قمری در حالیکه از سامان متواری شده بودند به قم وارد شده و در آنجا ساکن شدند. پس از آن عبدالله‌ابن عباس صاحب دو فرزند پسر به نام‌های ابوالفضل و حسین ملقب به ابوعبدالله بدنیا آمدند. ابوعبدالله ملقب به ابیض بود که به همراه فرزندانش به ری وارد شد و در آنجا سکونت گزید. «ابو عبدالله ابیض» در سال 319 قمری در شهرری وفات نمود و در مکانی نزدیک مزار حضرت عبدالعظیم دفن شد.
بنای گنبددار بقعه امامزاده عبدالله دارای ایوان رفیعی است که فضای فوقانی آن به زیبایی آینه کاری شده است. کتیبه کاشیکاری هفت رنگ زیبایی نیز از دوره قاجاریه دورتادور زیر قوس ایوان را زینت داده است. تمام سقف و دیوارهای داخلی نیز در سالهای اخیر با نقش و نگارهای سنتی تزیین و تذهیب شده است. یک در چوبی خاتم‌کاری قدیمی نیز در این مکان محفوظ مانده است.
تپه میل و آتشکده بهرام گور
تپه میل تپه‌ای به بلندی 18 متر و طول و عرض بیست و بسیت و پنج متر است که در نزدیکی روستای قلعه نو در 12 کیلومتری جاده ای که از ری به ورامین می‌رود واقع است. در بالای این تپه بنایی در راستای شرقی غربی وجود دارد که شباهت بسیار زیادی به یک آتشکده دارد و از آنجایی که از دور شبیه به میل است، به تپه میل مشهور شده است. البته بخشی از بنای آتشکده ری در زمان حمله اسکندر به ایران تخریب شده و تنها قسمتی از بنای چهارطاقی و زیبای این آتشکده به صورت دو میل باقی مانده است.
بنای این آتشکده احتمالا مربوط دوره ساسانیان و قبل از آن است. این بنا شامل یک جفت قوس هلالی با مقطع بیضی است. همچنین در بخش زیرین مجموعه یک راهروی کم عرض وجود دارد که سراسر طول بنا را طی می‌کند.
مصالح به کار رفته در تپه میل عمدتا گل، خشت، لاشه سنگ و گچ است این بنا و سازه‌های پیرامون آن نخستین بار در سال ”ھ 1913میلادی توسط ژاک دومورگان فرانسوی مرمت شد و در سال”ھ 1933توسط اریک اشمیت؛ باستان‌شناس آمریکایی مورد کاوش و حفاری قرار گرفت.
نیزارهای اطراف تپه از وجود دریاچه‌ای حکایت دارد که در گذشته در این محل وجود داشته، ولی خشک شده‌است.
مهمترین ویژگى تزیینى بنا گچبرى‌هایى است که روى دیوارهاى تالار اصلى نقش بسته است و به سه دسته تقسیم مى‌شوند:
- طرح هاى هندسى که گاهى خود نیز نقش اصلى را در برمى‌گیرند و طرح‌هاى حاشیه‌اى که بیشتر به عنوان قاب یا حاشیه براى نقش هاى اصلى به کار رفته است.
- طرح‌هاى گیاهى که با الهام از طبیعت روى گچ نقش بسته است. این طرح‌ها که به صورت انتزاعى نشان داده شده مبتنى بر عادات و عقاید دینى آن زمان است.
- حیوانات نیز از نظر طراح گچبرى‌ها دور نمانده‌اند. آنچه در حال حاضر باقى است نقش یک ماهى است که بسیار طبیعى به نظر مى‌رسد.
تپه میل (آتشکده بهرام) در سال 1334 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 407 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مرکز یادگیری سایت تبیان - نویسندگان: نسرین علی فرد – محسن تقوی پور
تنظیم: مریم فروزان کیا
