تبیان، دستیار زندگی
همه ی موجودات زنده دنیا اعم از انسان، در چرخه ای زندگی می کنند به نام چرخه حیات، هر کدام از ما به نوبه خود نقشی در این چرخه ایفاء می کنیم و عدم وجود هر عضو منجر به ایجاد مشکلاتی در روند کلی چرخه حیات می شود....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جمع آوری پروانه ها - جلسه اول

اهداف:

- آشنایی با اهمیت شناخت تنوع زیستی

- درک اهمیت این مطالعه به عنوان گامی در راستای شناخت تنوع زیستی

- شناخت جایگاه بال پولک داران در میان موجودات زنده

وسایل مورد نیاز:

دسترسی به اینترنت - تعدادی تصویر جذاب از پروانه ها (بهتر است به صورت power point باشد)

تنوع زیستی Biodiversity

همه ی موجودات زنده دنیا اعم از انسان، در چرخه ای زندگی می کنند به نام چرخه حیات، هر کدام از ما به نوبه خود نقشی در این چرخه ایفا می کنیم و عدم وجود هر عضو منجر به ایجاد مشکلاتی در روند کلی چرخه حیات می شود. مهم ترین عامل حفظ و حراست از محیط زیست، شناخت است. شناخت محیط زیست، تنوع زیستی، شناخت گونه ها و اهمیت رده بندی آنها، منجر به حفظ و جلوگیری از آسیب و تخریب محیط زیست می شود.


حفاظت از محیط زیست

تنوع زیستی به معنای قابلیت تمایز بین ارگانیسم‌های زنده از كلیه منابع شامل اكوسیستم‌های زمینی، دریایی و دیگر اكوسیستم‌های آبزی و همچنین تركیبات اكولوژیكی است كه بخشی از اكوسیستم‌ها را تشكیل می‌دهند. این مفهوم تنوع در درون گونه‌ها، بین گونه‌ها و تنوع اكوسیستم‌ها را در بر می‌گیرد.

منابع زیستی ستون‌هایی هستند که تمدن بر روی آنها بنا شده است. کاهش تنوع زیستی موجب تهدید ذخایر غذایی ، فرصت‌های گردشگری، منابع چوب، دارو و انرژی می‌شود و هم چنین درعملیات اکولوژیکی مهم مداخله می‌ نماید.

آیا می دانید که اکنون در میانه ی ششمین و بزرگ ترین انقراض موجودات زنده ی کره ی زمین هستیم؟


در دوره های مختلف زمین شناسی، پنج انقراض بسیار بزرگ رخ داده است. انقراض هایی که پس از پایان هر کدام، تقریباً اکثر موجودات زنده، به ویژه مهره داران از بین رفتند و تعداد بسیار کمی از موجودات باقی ماندند و دوباره با گذشت میلیون ها سال تنوع زیستی روی کره ی زمین را احیا کردند. عوامل این پنج انقراض بزرگ، عوامل طبیعی مثل یخبندان، یا آتشفشان های بزرگ و ... بوده است.

اما متاسفانه در انقراض ششم، پای موجودی زنده در میان است با نام علمی Homo Sapiens و اسم مستعار انسان!

انسان امروزی با تخریب زیستگاه ها و گرم کردن بیش از حد زمین و آسیب رساندن به لایه ی ازن، تولید آلودگی بیش از حد مجاز، قطع درختان و ایجاد هزاران فاجعه ی زیست- محیطی دیگر، توانسته است بسیاری از گونه های زنده ی بر روی کره ی زمین را به مرز انقراض بکشاند.

پرتگاهی که هر لحظه ممکن است خود او را نیز ببلعد و از میان ببرد. انقراض ششم که از سوی دانشمندان زیست شناس، بزرگ ترین دوره ی انقراض در کره ی زمین شناخته شده است، با سرعت پیش می رود و هر آنچه را که بر سر راهش است خاکستر می کند.

در زیر تصاویری از تخریب زیستگاه، مرگ پرندگان و سایر حیوانات و نیز جانوران منقرض شده ای چون شیر ایرانی و ببر مازندران را مشاهده می کنید.

در چنین شرایطی وظیفه ی ما به عنوان کسانی که دغدغه ی حفاظت از محیط زیست و تنوع زیستی را داریم چیست؟

ذهنیت شما نسبت به تنوع زیستی چیست؟

به طور کلی ساکنان روی کره ی زمین به 5 سلسله موجودات زنده تقسیم می شوند که عبارتند از: باکتری ها، قارچ ها، آغازیان، گیاهان و جانوران که این پنج دسته، تنوع زیستی کره زمین را تشکیل می دهند. حالا در این شرایط که چنین انقراض بزرگی سایه به سایه ی موجودات زنده پیش می رود، چه کاری از دست ما انسان ها بر می آید؟ چگونه می توانیم پیشروی انقراض ششم را کند یا حتی متوقف کنیم ؟

تنوع زیستی و جایگاه بال پولک داران

یکی از انواع مطالعاتی که قبل از گرفتن تصمیمات مدیریتی درباره ی محیط زیست یا حفاظت موجودات زنده لازم است انجام شود، مطالعه ی تنوع زیستی کره ی زمین است. به این منظور سال هاست که در کشورهای مختلف دنیا، متخصصان علم رده بندی در کنار علاقه مندان به طبیعت و آماتورها، مشغول جمع آوری، شناسایی و رده بندی موجودات زنده هستند.  در این میان حشرات از جایگاه ویژه ای برخوردارند.

همان طور که می دانید حشرات بیش از نیمی از کل موجودات زنده را بر روی کره ی زمین تشکیل می دهند. و با حدود یک میلیون گونه ی شناسایی شده، بالاترین سهم تنوع زیستی کره ی زمین را - 1/5 میلیون گونه شناسایی شده- به خود اختصاص داده اند.

هم اکنون هزاران حشره شناس آماتور در سراسر دنیا مشغول جمع آوری و شناسایی حشرات هستند تا شاید بتوانند بخش کوچکی از وظیفه ی سنگین انسان بودن خود را نسبت به موجودات زنده ادا نمایند. در بین حشرات، پروانه ها و یا به عبارت دقیق تر، بال پولک داران موجوداتی ویژه اند. این گروه با حدود 120000 گونه شناخته شده، سومین گروه بزرگ حشرات پس از قاب بالان و دوبالان محسوب می شوند.

حشراتی ظریف و شکننده که با طرح ها و رنگ های حیرت انگیز خود هوش از سر هر علاقمندی می برند. زیبایی و تنوع رنگ بسیار بالا و چشمگیر آنها، انگیزه ی مهمی برای جمع آوری، شناسایی و طبقه بندی آنها توسط حشره شناسان است. از طرفی، تعداد زیادی از بال پولک داران به عنوان آفت گیاهان زراعی شناخته شده اند، لذا شناسایی آنها برای اتخاذ تصمیم های کلیدی در مدیریت آفات، ضروری به نظر می رسد.

مدیریتی که اگر بر پایه ی شناخت استوار شود، می تواند به جای کاربرد سموم از روش های مدرن تری مانند مبارزه ی بیولوژیک بهره مند شود. از طرف دیگر برخی از پروانه ها و وجود آنها در یک اکوسیستم نشانه ی سلامت آن اکوسیستم است از این رو می توان از این پروانه ها به عنوان نشانگرهایی برای حفاظت محیط زیست استفاده کرد.

راسته ی بال پولک داران به دو گروه بزرگ تقسیم می شوند که شامل:

1- روزپرک ها(پروانه ها) Butterflies
2- شب پره ها Moths

همان طور که از نام آنها پیداست، روزپرک ها بیشتر در روز پرواز کرده و شب ها استراحت می کنند. در حالی که شب پره ها تنها شب ها فعال هستند. این موضوع از این نظر اهمیت دارد که باید بدانیم برای جمع آوری هر گروه به چه شرایطی نیاز داریم.

_ علاوه بر عواملی که موجب تخریب اکوسیستم ها و انقراض نسل موجودات گوناگون شده است. چه عوامل دیگری وجود دارد؟ می توانید این موضوع را از طریق اینترنت جستجو کنید و مطالب مهمی به همراه عکس های مرتبط بیابید.

_ عکس پروانه ها را کنار هم قرار دهید و آنها را از نظر شکل بال و اندازه مقایسه نمایید. یافته های خود را مکتوب نمایید.


تکلیف: با کلیدواژه های شب پره ها(Moth) و روزپرک ها(Butterfly) در اینترنت جستجو کنید و تصاویر آنها را بیابید. سعی کنید تنوع و تفاوت ها را در آنها پیدا کنید. این اطلاعات را برای ما ارسال نمایید.

محل بازدید/اردو/خرید: به پارک ها و فضای سبز اطراف منزل خود بروید. به حشرات و پروانه ها دقت کنید. چه حشرات و پروانه هایی اطراف محل زندگی شما وجود دارند؟ به نظر شما، وجود این نوع حشرات و پروانه ها نشانه سلامت آن منطقه است یا خیر؟

منابع مطالعه: برای مطالعه بیشتر در زمینه تنوع زیستی می توانید به منبع زیر مراجعه نمایید.

1- فصل انقراض بزرگ از کتاب تنوع زیستی - نویسنده ادوارد ا. ویلسون.
2-در سایت معرفی شده می توانید عکس انواع پروانه ها را بیابید.

http://www.butterflypictures.net/

بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی

جمع آوری پروانه ها - جلسه اول
جمع آوری پروانه ها - جلسه دوم
جمع آوری پروانه ها - جلسه سوم
جمع آوری پروانه ها - جلسه چهارم
جمع آوری پروانه ها – جلسه پنجم
جمع آوری پروانه ها – جلسه ششم
جمع آوری پروانه ها – جلسه هفتم
جمع آوری پروانه ها – جلسه هشتم