تفکیک جنسیتی یا تعصب مصلحتی؟!

تفکیک جنسیتی در ادارات و دانشگاه ها از ابتدای انقلاب اسلامی طرفداران و حامیان متعددی داشت که مسائل دینی و اخلاقی را مدنظر قرار می دادند. البته باید دانست این طرح از همان روزهای آغازین انقلاب و حتی در میان اعضای شورای انقلاب و انقلابیون باسابقه مخالفانی هم داشت؛ این دسته از فعالان سیاسی در جامعه آن روز، لزومی نمی دیدند میان زنان و مردان در محیط کار و تحصیل فاصله ای باشد.

آنها معتقد بودند دین اسلام هیچگاه محدودیتی را برای معاشرت عادی زنان و مردان در محیط جامعه و کار فراهم نمی کند. نظر امام خمینی(ره) درخصوص نکشیدن دیوار در کلاس های درس دانشگاه ها هم یکی از نشانه های جدی بودن این بحث ها در روزهای آغازین انقلاب است.

در طول 35 سال گذشته دو گروه ایده جداسازی جامعه را با هدف و دو غرض خاص دنبال کردند؛ گروه اول کسانی که بر اساس درک و اجتهاد شخصی خود فکر می کنند جداسازی جامعه در محل کار و کشیدن دیوار در خیابان ها باعث سلامت اخلاقی و دینی جامعه می شود. گروه دوم افرادی که از همان روزهای ابتدای انقلاب این گونه مسائل را با عینک سیاسی و نه علمی می دیدند.اکنون هم اظهار نظرهایی وجود دارد :

برای آرامش کارکنان ،محل استقرار کارکنان جدا خواهد شد

براساس یکی از بخش‌نامه‌های شهرداری تهران، تمام مدیران زیرمجموعه شهرداری موظف شده‌اند که «صرفا از نیروهای کارمند آقا جهت سمت‌هایی مانند مسئول دفتر، منشی، اپراتور تلفن، تایپیست و مسئول پیگیری» استفاده کنند. همچنین براساس این بخش‌نامه برای آرامش و آسایش کارکنان، محل استقرار کارکنان زن و مرد جدا خواهد شد.

نکته‌ای که وجود دارد این است که چرا قالیباف پس از گذشت بیش از 8 سال از دوره‌ی مدیریتش و در حالی که وی در این مدت مواضعی چنین صریح و سرسختانه‌ای در دفاع از تفکیک جنسیتی نداشته، به فکر تصویب و اجرای این طرح افتاده است؟ آیا قالیباف دیگر برنامه‌ای برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری ندارد؟ یا می‌خواهد با تغییر چرخشی در رفتار و عملکرد خود، به دامان اصولگرایان برگردد و از این به بعد به عنوان یک اصولگرای تمام‌عیار در عرصه‌ سیاسی کشور حضور داشته باشد؟

آقای قالیباف در سخنرانی خود ضمن دفاع از تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران، گفته است: «ما غیرت دینی داریم. نباید اجازه بدهیم یک خانم در طول وقت اداری و طی روزها و ماه‌ها ساعت‌های تماس و معاشرت‌اش با نامحرمان بیشتر از محرم و شوهر و فرزندش باشد. غیرت ما کجا رفته؟»

طرح تفکیک جنسیتی -یا به قول شهردار، جداسازی اتاق‌ها- در مجموعه تحت مدیریت وی و دفاع سرسختانه‌اش از این طرح، مسائلی را یادآور می‌شود که با عملکرد و رفتارهای قالیباف در گذشته تناقضاتی دارد.

طرح تفکیک جنسیتی در ادارات به رشد فکری کارکنان کمک می کند

دیر کارگروه سبک زندگی اسلامی ایرانی سازمان نشر آثار و ارزش های مشارکت زنان در دفاع مقدس گفت: متاسفانه امروز شاهدیم در شرکت های خصوصی، دولتی و سازمان های اداری به دلیل تداخل جنسیتی، برخی مسایل بوجود می آید که می تواند به طلاق و فروپاشی خانواده ها منجر شود.

وی با بیان اینکه مشکلات خانوادگی در سیستم و نظام اداری بیمار ما کاملا خود را نشان می دهد، ادامه داد: وقتی زن و مرد کارمند در کنار یکدیگر در فضای اداره که خانه دوم آنهاست، قرار می گیرند، بالطبع مسایلی میان آنها رد و بدل می شود و برخی گفت وگوها و مراودات صورت گرفته میان آنها می تواند به مسایلی از جمله جدایی افراد از همسرانشان بیانجامد.

مدیر کارگروه سبک زندگی اسلامی ایرانی سازمان نشر آثار و ارزش های مشارکت زنان در دفاع مقدس، ضمن حمایت از طرح تفکیک جنسیتی در شهرداری تهران، افزود: شهرداری تهران به عنوان مبدع این کار می تواند طرح خود را به عنوان یک الگو در اختیار شهرداری های کل کشور قرار دهد و امیدواریم دولت نیز بدنبال آن بتواند این طرح را اجرایی کند.

و اما این طرح مخالفانی هم دارد!

تفکیک جنسیتی در کجای قانون اساسی آمده است؟

حسن روحانی رئیس جمهور ایران مخالف تفکیک پسران و دختران در دانشگاهها و ادارات است. در این مورد او می گوید: "در کجای قانون اساسی مجوز تفکیک جنسیتی در دانشگاهها صادر شده و از آن سخنی به میان آمده است؟"او همچنین اسلامی کردن دانشگاهها و ادارات را مفهومی فراتر از طرز پوشش و روابط می داند:"اسلامی کردن دانشگاهها و ادارات جلو و عقب بردن رو سری نیست"

طرح تفکیک جنسیتی در ادارات موفقیت آمیز نیست

سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی گفت: در کل در بحث مسائل جنسیتی موضوع اصلی رعایت حدود شرعی و اسلامی است و این گونه تفکیک ها نمی تواند موفقیتی در این زمینه داشته باشد.

وی با بیان اینکه اجرای این گونه طرح ها در واقع کاری بیهوده است، اظهار داشت: به طور یقین در راستای اجرای این طرح ها افرادی که اجرا کننده آنها هستند، مقصود و مرادشان نیز برآورده نمی شود.

با طرح تفکیک جنسیتی در ادارات و نهادها مشکلات موجود حل نمی شود بلکه تنها باید به سالم سازی محیط در سازمان و نهادها اقدام شود تا بتوانیم شاهد رعایت حدود شرعی و اسلامی نیز باشیم. تفکیک جنسیتی خوب یا بد؟

تفکیک جنسیتی خوب یا بد؟

این سوال مفهومی کلی را که در آن پاسخهای صحیح و خردمندانه از "خوب " تا " بد" می تواند گسترده باشد را به چالش کشیده است و البته با توجه به فضای جامعه که بخصوص در سالهای اخیر بسیاری تلاش کردند که مروجین موضوع حجاب را به حامیان ایده " جداسازی جنسیتی در همه جا و حتی آسانسورها " تعبیر کنند طرح این سوال هدف ساده ای را دنبال می کند و آن ضعیف نشان دادن پای استدلال و منطق و عقل در موضوع حساس و زیربنایی و ارزشمند حجاب است.

به عبارت ساده تر چون تا کنون هرجا صحبت از تفکیک جنسیتی شده است زیرکانه سعی کرده اند تفکیک جنسیتی را معادل جداسازی آقایان از بانوان در همه صحنه های اجتماع و حتی محیطهای خانواده ( از آسانسور و اتوبوس و دانشگاه و سینما گرفته تا حتی اتاق و دید و بازدید های خانوادگی ) قلمداد کنند پاسخ این سوال را هم ساده و مبرهن نشان دهند.

بعضی از موافقین اصل حجاب هم شاید بی آن که خود بدانند به سادگی در دام این سوال گرفتار شده و به جای نشان دادن هدف گذاری و رویکرد اصلی سوال به خواننده به پاسخگویی پرداخته اند.

سوالی مغرضانه اما مهم!

اگرچه اصل این سوال اشتباه است اما پرداختن به موضوع اصلی این سوال بسیار اهمیت دارد. این اهمیت نه از جهت نشان دادن مزایای جلوگیری از اختلاط دو جنس متفاوت و به قولی دوجنس مخالف طبیعت است ، بلکه از جهت پرداختن به جنبه های مهم و مغفول این موضوع در سطح جامعه ماست.

هر آدم معقول و منطقی می داند که پاسخ اصلی این سوال ساده است و همه می دانند که تفکیک محیط های فعالیت و حتی حضور خانمها و آقایان تا جایی که با اصل فعالیت همخوانی دارد و فواید آن از مضرات عقلانی اش بیشتر است نه تنها توجیه دارد که حتی با هر مکتب و مرام و ایدئولوژِی و در همه جای دنیا طرفداران بی شمار دارد و اندیشمندان و صاحب نظران نیز بر آن تأکید می کنند و هر روز نیز بر خیل این طرفداران افزوده می شود.

نکته اساسی این جاست که در کشور ما و با وجود انقلابی معناگرا که بستر اصلی آن اقتصاد و درآمد و رفاه نبود و برخلاف بسیاری از انقلاب های مشهور تاریخ بشریت که مردم از فرط گرسنگی و از سر درماندگی به مبارزه با حاکمیت وقت پرداختند آن چه این مردم مسلمان را به خیابانها کشید تلاش برای استقرار ارزشهای دینی و اخلاقی بود ، علی رغم گذشت نزدیک به چهار دهه از عمر پر برکت نظام و با وجود همه قوانین بسیاری که در این مقوله وضع شده است و با همه فراز و فرودهایی که مجموعه های نظارتی در مواجهه با آن داشته است واقعاً چقدر در رسیدن به جامعه مطلوب موفق بوده ایم؟ اصلاً سمت و سوی حرکت و میانگین نسبی به کدام سمت بوده است؟آیا روند نمای جریان حجاب در سالهای اخیر بهبود را نشان میدهد؟ و اگر نه ، تقصیر و کوتاهی چیست و مقصر کیست ؟

اگر قرار است به موضوع مهم و مبنایی حجاب پرداخته شود قدم اول یکسان سازی تعریف و تلقی از حجاب است و پاسخ دادن به این سوال مهم است که حجاب چیست؟ دومین سوال مهم ، چرایی و فلسفه حجاب است و سومین سوال مهم این است که راه های رسیدن به مطلوبیت ها و اهدافی که در فلسفه و تعریف حجاب تبیین می شود کدامست . پس از این می توان به نقد وضعیت موجود و بررسی نقش عوامل موثر در آن پرداخت و راههای بهبود این وضعیت را – حتی اگر در حد قابل قبول هم ارزیابی شود- تعریف کرد.

وقتی تلقی ما از حجاب به نوع پوشش و رنگ و ابعاد و ارتفاع لباس ها محدود شود و به موضوعات مهمی نظیر حیاباوری و رفتار و موضوع مهمتری همچون  نقش "ترویج عملی" به جای "سخنوری" نپردازیم نباید توقع داشته باشیم در توسعه حجاب و عفاف نمره قابل قبولی بگیریم و به دنبال تفکیک جنسیتی باشم