آموزش قرآن کریم در نظام آموزش و پرورش
آموزش قرآن کریم از سال 1323 در آموزش و پرورش آغاز شد و در همین سال طی دستورالعملی درس قرآن کریم از مواد درسی دوره ابتدایی به شمار آمد و از آن به بعد، در پایه های سوم تا ششم ابتدایی تدریس می شد. با تحول در نظام آموزشی کشور در قبل از انقلاب اسلامی و تبدیل آن به سه دوره ی تحصیلی، قرآن در دوره راهنمایی تحصیلی نیز آموزش داده شد.
تاریخچه ی آموزش قرآن در آموزش و پرورش
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، قرآن خیلی کم رنگ و بین درس های دیگر تدریس می شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی می توان برای آموزش قرآن در آموزش و پرورش چهار مرحله در نظر گرفت.
مرحله اول: سال های 1357 تا 1367: آموزش قرآن از پایه سوم آغاز شد. در این مرحله، بیش ترین توجه به آموش قواعد روخوانی قرآن مثل آشنایی با حروف و حرکات کوتاه و کشیده و انواع علائم بود.
مرحله دوم: سال های 1368 تا 1372: آموزش قبلی با تغییرات و اصلاحاتی در چگونگی بیان قواعد روخوانی و رسم الخط قرآن ادامه یافت. در این دوره هم آموزش قواعد روخوانی و قرائت قرآن مورد توجه و تاکید اصلی بود.
مرحله ی سوم: سال های 1373 تا 1376: کتاب های آموزش قرآن مجددا تالیف شد. تالیف جدید با تغییراتی مانند تقطیع آیات، صفحه آرایی، نقاشی و طراحی مناسب و برخی تغییرات در رسم الخط همراه بود. ولی هم چون گذشته، آموزش قواعد روخوانی و قرائت آیات قرآن کریم در کانون توجه آموزش قرار داشت.
مرحله چهارم: از سال 1376 تا کنون: به دنبال توصیه های مقام معظم رهبری در توجه ویژه به آموزش قرآن در آموزش و پرورش در سال 1376 فعالیت های زیر انجام گرفت:
1- تشکیل شورا و کمیسونی برای پیگیری دستورات مقام معظم رهبری و فراهم آوردن زمینه های لازم برای بازنگری، تصحیح و تکمیل اهداف آموزش قرآن در دوره های تحصیلی آموزش و پرورش.
2- برنامه ریزی و تدوین طرح جدید آموزش قرآن از پایه اول تا پنجم ابتدایی با توجه به اهداف جدید این درس.
3- تهیه رسانه های آموزشی شامل: کتاب درسی دانش آموز، کتاب راهنمای تدریس معلم، لوحه های آموزشی روخوانی قرآن و نوار آموزشی.
4- برگزاری دوره های ضمن خدمت آموزشی و توجیهی برای ارتقای توانایی معلمان در آموزش قرآن.
5- برگزاری دوره های تامین مدرس قرآن برای هریک از پایه های اول تا پنجم ابتدایی.
6- اجرای آزمایشی طرح جدید در برخی مدارس تهران و سایر استان ها و اصلاح و آماده سازی کتاب برای مرحله سراسری
ویژگی های برنامه فعلی آموزش قرآن
در این مرحله نسبت به مراحل قبلی، تفاوت های اساسی به وجود آمد که عبارتند از:
1- آموزش قرآن از پایه اول ابتدایی شروع شد. این امر اولا، تاخیر بی دلیل در آموزش قرآن را برطرف ساخت. ثانیا، دوسال به طرف آموزش قرآن در دوره ابتدایی افزود.
2- مبنای آموزش روخوانی، سوادآموزی قرار گرفت. یعنی دانش آموزان از پایه اول ابتدایی به دنبال فراگیری حروف و حرکات فارسی، بدون هیچ آموزش جدیدی خواندن برخی از کلمات، عبارات و آیات ساده قرآن را آغاز می کنند. قبلا در پایه سوم ابتدایی، دانش آموزان مجددا حروف و حرکات را یاد می گرفتند، اما با توجه به شیوه ی جدید، دانش آموزان دچار تکرار مطالب نمی شوند.
3- با تهیه لوح های آموزشی بر اساس عبارات قرآنی کتاب های درسی اول تا سوم ابتدایی، بر کیفیت آموزش روخوانی افزوده شد.
4- به استماع آیات قرآن و تهیه ی نوار برای پایه های مختلف به عنوان یک رسانه ی آموزشی برای معلم و دانش آموز توجه شد.
5- به آموزش قرآن، جامع نگریسته شد و به جای توجه صرف به آموزش روخوانی و قرائت، به آموزش مفاهیم اولیه و پیام های قرآنی و زیبا خوانی آیات پرداخته شد. البته هم چون گذشته محور اصلی آموزش، همان آموزش روخوانی و روان خوانی قرآن کریم است.
6- در برنامه جدید آموزش قرآن به جای قاعده آموزش و تاکید بر مباحث نظری، کسب مهارت های عملی در خواندن قرآن کریم مورد توجه جدی قرار گرفت.
از آن جا که آموزش قرآن باید به کسب مهارت های خواندن از روی قرآن منجر شود و نیز دانش آموزان را با کل مصحف شریف مرتبط و مانوس کند، از این رو استفاده از صفحاتی از قرآن کریم در کتاب های درسی و نیز استفاده از قرآن کامل در کلاس درس به عنوان یک فعالیت آموزشی در برنامه جدید وارد شد.
مرکز یادگیری سایت تبیان - فرآورنده: نسیم گوهری
