پیدایش منطق 2

اهداف كلی:

هدف از ارائه این نوشتار این است كه دانش آموز بتواند:

چكیده:

توانایی و مهارت سوفیست ها در ایراد سخنرانی و قانع نمودن مخاطب و سوء استفاده از مكالمات خود به حدی رسید كه این تصور برای خود آنها پیدا شد كه اصلا حق و حقیقتی مستقل از آنچه انسان اراده می كند وجود ندارد ، به عبارت دیگر انسان می تواند هر آنچه را بخواهد حق یا باطل جلوه دهد . بوجود آمدن این طرز تفكر در سوفیست ها موجب شد تا شخصیت آنها با عنوان سفسطه یا مغالطه شناخته شود.

نمونه ای از شیوه ی سوفیست ها:

در اینجا برای آشنایی بیشتر با شیوه ی سوفیست ها در سخن گفتن به مصداقی از اسدلال های آنها اشاره می كند نقل است كه سوفیستی سعی می كرد كه شخص ساده لوحی را گیج كند و به او ثابت كند كه دیوار گوش دارد استدلال او چنین بود : دیوار موش دارد ، موش گوش دارد ، پس دیوار گوش دارد . از آنچه ذكر شد می توان معنای سوفیست و سفسطه را دریافت.

خاستگاه منطق:

موضوع مهم تاریخی در مورد منطق این است كه خاستگاه تدوین دانش منطق مبارزه با سفسطه و زبان بازی های سوفیست هاست . وقتی قوانین منطقی كه عمدتا در ذهن و درون انسان ها وجود دارد به وسیله ی سوفیست ها مورد شك و تردید و انكار قرار گرفت فیلسوفان بزرگی همچون سقراط، افلاطون ،ارسطو به مبارزه با آنها برخاستند كه سر انجام تلاش آنها بوژه با تدوین علم منطق به وسیله ارسطو به نهایت رسید. سوفیست ها كه با الفاظ بازی می كردند و معانی واژه هارا دگرگون می ساختند و مخاطب را به پزیرش  نتیجه دلخواهشان وا می داشتند سقراط در مقابل آنها به تعریف دقیق الفاظ و تبیین درست مفاهیم اصلی همچون خوب ، عدالت ، زیبایی و حقیقت و ... پرداخت . سقراط هرگز خود را سوفیست (حكیم) نخواند بلكه می گفت من فیلسوف (دوستدار حكمت ) هستم . اندیشه های سقراط از طریق شاگردش افلاطون به ما رسیده است .پس از افلاطون نوبت به ارسطو شاگرد برجسته افلاطون رسید ارسطو كه به معلم اول مشهور است با تدوین و تنظیم اصول و قواعد فن منطق ، كه راه و رسم درست اندیشیدن را بیان می كند و استدلال صحیح را از نا صحیح جدا می سازد ضربه ای سخت بر پیكر تعلیمات سوفسطائیان وارد آورد و رساله ای مستقل در انكار آنها نوشت بنا براین ارسطو نخستین كسی است كه با كشف قوانین استدلال و تدوین و تنظیم آنها دانش منطق را بنا نهاد.

منطق در میان مسلمانان:

در قرن دوم هجری آثار منطقی ارسطو به عربی ترجمه شد و نظر متفكران مسلمان را به خود جلب كرد . دانشمندان برجسته ای چون ابونصر فارابی، ابو علی سینا، خواجه نصیر الدین طوسی و ... در این عرصه گام نهادند و هركدام آثار ماندگاری را از خود بر جای گذاشتند كه برجسته ترین این آثار منطق شفا اثر دانشمند بزرگ ابو علی سینا است كه بعد ها منطق دانان اروپایی نیز از آن بهره بردند.

معلم گرامی با ذكر این تاریخچه كوتاه از چگونگی و علت پیدایش منطق انگیزه ای دو چندان را برای دانش آموزان خود فراهم نمایید تا آنها با علاقه و نه از روی اجبار به فرا گیری این دانش و ابزار علمی و عملی بپردازند.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: رضا هاشمی