دستاورد برتر متوسطه 2 فرزانگان 1 فلسطین

در نهمین جشنواره پروژه های دانش آموزی تبیان

پژوهشگران جوان متوسطه 2 فرزانگان 1 فلسطین به مدیریت سرکار خانم مرضیه فخر در نهمین دوره جشنواره پروژه‌های دانش آموزی تبیان حضور داشتند.

پروژه ی تهیه ی بستر ذخیره ساز آب جهت تثبیت و بهره وری از خاک های مناطق کویری از این مدرسه جزء برترین سمینارهای این دوره از جشنواره شد. نادیا یعقوبی و حدیث حیدریان پژوهشگران عزیزی هستند که این پروژه را با راهنمایی سرکار خانم مریم حلوایی انجام داده اند. در زیر خلاصه ای از این پژوهش ارایه می گردد.

مقدمه:

حدود 90 درصد کشور عزیزمان را مناطق خشک تشکیل می دهد. سطح بیابان ها و کویر های کشور 34 هکتار و مراتع فقیر کویری 16 میلیون هکتار بر آورد می شود. میزان فرسایش خاک در کشور ما 3 برابر شاخص جهانی است.

خاک:

بستر پرورش گیاه، پالاینده ی طبیعت، تامین کننده مواد غذایی

بافت خاک شامل:

مواد آلی، مواد معدنی، میکروارگانیسم های طبیعی

مشکلات:

کمبود رطوبت، کمبود اطلاعات کشاورزان، پخش ریزگرد ها، و...

خاک های کویری:

خاک هایی شنی و ماسه ای، نفوذ آب پس از هر دوره آبیاری در افق های زیرین خاک ، با مشکل مواجه شدن کشت برخی از گونه های گیاهی، کمبود یا عدم دسترسی به آب کافی و شوری خاک

اهداف:

آشنایی با ترکیبات موجود در خاک، آشنایی با گیاهان مقاوم و قابل کشت در کویر ها و بیابان ها،  یافتن راه های حفظ رطوبت خاک و کشت گیاهان غیرقابل کشت در منطقه ی کویری

راه حل مشکلات

جلوگیری از نفوذ ریشه درافق زیرین خاک، گسترش ریشه به صورت افقی در خاک، حفظ آب آبیاری و گرما، جلوگیری از ایجاد حالت پلاسمولیزه در ریشه، زیست تخریب پذیر، طبیعی، کود،  و در نتیجه امکان درجه بندی میزان دوام بستر.

غلظت کمتر و لایه ی نازک، اضافه نمودن پس از جوانه زدن گیاه، تکرار پذیر بودن مصرف آن

فواید آن:

کاهش چشم گیر تبخیر سطحی، به صفر رسیدن رشد علف های هرز، اعتدال دمای شب و روز خاک، کاهش فرسایش بادی و آبی

فواید کلی:

تسریع رشد گیاه، حفاظت از محیط زیست، کاهش آلودگی آب های زیرزمینی، فراهم کردن بیشترین ماده ی غذایی برای گیاه، گسترش استفاده از بستر، در تمامی نواحی آب و هوایی، پیشنهاد برای استفاده در کشت گلخانه ای، قابل استفاده برای کشت اکثر گیاهان به خصوص گیاهان رطوبت و گرما دوست

مشکلات ساختاری خاک کویر:

قلیایی بودن خاک ها، زیاد بودن سدیم و کلسیم، وجود کربنات ها و بی کربنات ها، کاهش توانایی گیاه جهت جذب املاح مهم

مانند(روی،آهن،منگنز)

راه حل:

کود های حیوانی و طبیعی، برخی کودهای شیمیایی (فسفات و پتاسه)، اسیدی کردن محیط خاک، استحکام بخشیدن بافت خاک

پیشنهادات

شخم زدن زمین ها، کاهش استفاده از کودهای شیمیایی، اندازه گیری نمک های اضافی خاک

چکیده:

در خاک های کویری، شنی و ماسه ای به علت زیاد بودن فضای خالی بین ذرات و هم چنین ناتوانی در نگه داشتن آب، بخش زیادی از آب ها پس از آبیاری، به افق های زیرین خاک نفوذ می‌کنند. در این حالت توانایی ذرات برای جابجایی و فرسایش بادی، بالا می‌رود و مشکلات عدیده ای را ایجاد می‌کند.

محور اصلی این پروژه، ذخیره آب در خاک میانی (یا خاک زیرین بسته به محل قرار گیری ریشه گیاه) پس از آبیاری به منظور استفاده ی گیاه و هم چنین جذب آب اضافی، توسط بستر ذخیره ساز به منظور جلوگیری از پوسیدگی ریشه به علت قرارگیری در محیط مرطوب است.

ایجاد چسبندگی در سطح خاک و کاهش گرد و غبار در کویر و مناطق اطراف، از دیگر مزیت های این بستر است. زیست تخریب پذیر بودن این بستر و کاهش تبخیر سطحی و حفظ رطوبت خاک و گرما و دمای مطلوب خاک در مناطق گرمسیری از دیگر فواید آن می باشد. روش های پیشنهادی باعث کاهش Ca و نمک های اضافی خاک با استفاده از کودهای شیمیایی مانند فسفات و کاهش pH خاک ها با استفاده از اسید های طبیعی مانند سرکه، می شود.

در این تحقیق ابتدا لایه ای از بستر زیرین، با توجه به نوع گیاه، تزریق می شود سپس لایه رویی خاک که شامل کودهای شیمیایی و طبیعی است، با خاک پایه مخلوط می شود. به طوری که پس از عملیات کاشت، مشاهده شد که رویش علف های هرز به صفر رسیده و خاک با شرایط پیشنهادی، نسبت به نمونه های دیگر، رطوبت را پس از 2 بار آبیاری (20cc ) تا مدت 2 هفته حفظ کرده است.

برای آگاهی بیشتر اینجا کلیک کنید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید. دانلود

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه سارا خرّمی نژاد

تنظیم: نسرین صادقی