بیماری کبد چرب غیر الکلی

کبد چرب که نام دیگر آن استئاتوز کبدی است، طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها را در بر می‌گیرد که ویژگی مشترک در بین تمام آنها، تجمع چربی در سلول‌های کبدی است.

بیماری کبد چرب چهار نوع مختلف دارد:

1- کبد چرب غیر الکلی

کبد چرب غیر الکلی زمانی ایجاد می‌شود که کبد در متابولیزه کردن چربی‌ها دچار اختلال شود. در این صورت چربی‌ها در سلول‌های کبدی تجمع پیدا می‌کنند و زمانی که بیش از 10 درصد کبد را چربی فرا بگیرد، کبد چرب غیر الکلی برای فرد تشخیص داده می‌شود.

2- کبد چرب الکلی

کبد چرب الکلی اولین مرجله بیماری الکلی کبد است. در این بیماری الکل، عامل اصلی اختلال کبد در متابولیسم چربی‌هاست. کبد چرب الکلی در صورت ترک الکل به سرعت رو به بهبودی می‌گذارد، طوری که طی شش هفته بعد از ترک کامل الکل، چربی‌های تجمع یافته در کبد از بین می روند.

اما مساله آن است که آیا فرد معتاد به الکل می‌تواند شش هفته مطلقا الکل مصرف نکند؟ منظورمان از گفتن این حرف آن است که درباره کبد چرب الکلی، پیشگیری واقعا بهتر از درمان خواهد بود.

اما در صورتی که فرد مبتلا به کبد چرب الکلی به مصرف الکل همچنان ادامه دهد، سیروز کبدی تهدید‌کننده زندگی او خواهد بود.

3- استئاتوپاتیت غیر الکلی

زمانی که تجمع چربی در کبد زیاد شد، سلول های کبدی متورم و ملتهب می‌شوند. اگر علت اصلی این تجمع الکل باشد، این بیماری را استئاتوپاتیت غیر الکلی می‌گویند که می‌تواند فعالیت کبد را به کلی مختل کند. از جمله علائمی که با این بیماری دیده می‌شود شامل: بی‌اشتهایی، تهوع، استفراغ، درد شکم و زرد شدن پوست خواهد بود. گسترش بیماری استئاتوپاتیت غیر الکلی، در نهایت به از کار افتادن کامل کبد منجر خواهد شد.

4- کبد چرب حاد بارداری

این وضعیت شرایط بالینی نادری در دوران بارداری است که البته می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. علائم کبد چرب بارداری در سه ماهه سوم بارداری شروع می‌شود و استفراغ و تهوع بارداری مقاوم به درمان، درد در ناحیه بالا و راست شکم، یرقان و بیقراری عمومی از جمله مهم‌ترین علائم آن هستند. (دقت داشته باشید تهوع و استفراغ طبیعی در دوران بارداری در سه ماه اول بارداری تظاهر می‌کند، اما استفراغ و تهوع ناشی از کبد چرب در سه ماهه سوم بارداری).

چه کسانی مستعد ابتلا به کبد چرب‌اند؟

شایع‌ترین نوع کبد چرب در جامعه ما به عنوان یک جامعه اسلامی، کبد چرب غیر الکلی است. همانطور که گفتیم تجمع چربی در کبد علت اصلی این بیماری است. پس افراد مبتلا به چاقی مستعدترین افراد برای ابتلا به کبد چرب هستند.

اما انواع گسترده ای از بیماری‌ها و شرایط بالینی وجود دارند که خطر ابتلا به کبد چرب را بالا می برند:

- ابتلا به دیابت نوع دو (تجمع چربی در بدن در ارتباط مستقیم با مقاومت به انسولین است، یعنی همان شایع‌ترین علت ابتلا به دیابت نوع دو)

- کلسترول خون بالا

- تری گلیسیرید خون بالا

- تغذیه نامناسب

- چاقی

- سندرم متابولیک

- سندرم تخمدان پلی کیستیک

- جراحی بای پس معده

- آپنه خواب

- کم کاری غده تیروئید

- کم کاری غده هیپوفیز

- استفاده بیش از حد از داروهای مسکن (مصرف بیش از حد و دوزهای بالای داروهایی مانند استامینوفن می‌تواند خطر ابتلا به کبد چرب را بالا ببرد).

علائم کبد چرب غیر الکلی کدام اند؟

متاسفانه این بیماری هیچ علامت واضح و مشهودی ندارد که بتوان با مشاهده آن به پزشک مراجعه کرد، مگر در مراحل نهایی و شدید بیماری.

اما علائم شایعی که در تمام بیماران کبد چرب غیر الکلی دیده می‌شوند، از قرار زیر اند:

- خستگی

- احساس درد در قسمت راست و بالای شکم

- کاهش وزن

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

از آنجایی که این بیماری علائم منحصر به فرد و واضحی ندارد، لازم است بروز هر گونه تغییر را با پزشک در میان بگذارید، مخصوصا اگر شما فردی دارای عوامل خطر نامبرده در بالا باشید.

اما برای کمک بیشتر به تشخیص پزشک لازم است کارهای زیر را انجام دهید:

- هر گونه تغییر حالت و علامتی که فکر می کنید ناشی از بیماری باشد را یادداشت کنید.

- اطلاعات شخصی خود از قرار شیوه زندگی و رفتارهای غذایی خود را یادداشت کنید.

- لیست کامل داروهای مصرفی خود را برای ارائه به پزشک یادداشت کنید.

- سوابق بیماری‌های خود و خانواده تان را به پزشک اطلاع دهید.

تست‌های تشخیصی کبد چرب کدامند؟

آزمایش‌ها و مراحل تشخیص بیماری از قرار زیر می‌باشند:

- معاینات بدنی: بررسی وضعیت شکم، بررسی سابقه علائمی مانند خستگی، کاهش اشتها و کاهش وزن، و سایر علائم و زمینه‌های ابتلا به کبد چرب.

- تست‌های خونی: تست آنزیم های کبدی که همیشه اولین راه تشخیصی بیماری کبد چرب است.

- روش‌های عکسبرداری: عکس برداری به روش سی تی اسکن و یا ام آر آی (MRI) از دیگر روش‌های تشخیص بیماری کبد چرب است.

- نمونه گیری از کبد: این روش روشی تهاجمی است و معمولا در پی مثبت بودن مراحل قبل و به عنوان روش تشخیص نهایی به کار گرفته می‌شود. نمونه گیری (بیوپسی) از کبد علاوه بر تشخیص قطعی بیماری، علت اصلی ابتلا و نوع کبد چرب را مشخص خواهد کرد.

مطالب مرتبط:

کبد؛ اعمال و بیماری‌های آن

10 راهکار برای دوری از کبد چرب

کبد چرب در کمین شهرنشین‌ها

بیماری کبد چرب و علائم آن

درمان بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب

تشخیص و درمان کبد چرب

تجمع چربی در کبد

وقتی کبد سریعا از کار بیفتد

چاق‌ها و دردسر کبد چرب و چیلی!