تبیان، دستیار زندگی
اگر هنگام تبدیل یخ به آب از دماسنج استفاده کنیم درمی یابیم که در این زمان دما ثابت است. از این جهت گرمایی که در این زمان وجود دارد را گرمای نهان می نامند. این گرما در این بخش توضیح داده می شود. ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گرمای نهان

گرمای نهان

گرمای نهان ذوب عبارت است از مقدار گرمایی كه باید به ماده‌ی جامد در دمای نقطه‌ی ذوب آن بدهیم تا در همان دما از حالت جامد به مایع تبدیل شود. علت نام‌گذاری گرمای نهان ذوب اینست که این انرژی به انرژی درونی جسم تبدیل می‌شود بدون آنكه دمای جسم تغییر كند.

گرمای نهان تبخیر

گرمایی كه به یك مایع در نقطه جوش می‏دهیم تا بخار شود گرمای نهان تبخیر (QV) نام دارد.

گرمای نهان ویژه تبخیر

مقدار گرمایی كه باید به یك كیلوگرم از یك ماده در دمای نقطه جوش داده شود تا به بخار تبدیل گردد گرمای نهان ویژه تبخیر (LV) نام دارد. البته مطلب مشابهی برای میعان هم تعریف می‏شود. با این تفاوت كه به جای تبخیر فرآیند حرارتی میعان و گرمای لازم برای آن مورد بررسی قرار می‏گیرد.

گرمای نهان میعان

گرمای نهان میعان مقدار گرمایی است كه از یك گاز گرفته می‏شود و باعث می‏گردد تا آن ماده در دمای ثابت مایع گردد.

گرمای نهان ویژه میعان

مقدار گرمایی كه باید از یك كیلوگرم از یك گاز در دمای میعان گرفته شود تا به مایع تبدیل گردد گرمای نهان ویژه میعان (LV) نام دارد.

همان طور كه تا كنون متوجّه شدید تبخیر فرآیندی گرماگیر است. بر همین اساس وقتی آب بدن انسان به صورت عرق تبخیر می‌شود باعث خنك شدن بدن می‌گردد. حتی در حیوانات، عمل تبخیر آب در زبان آن‌ها نیز (به مقدار قابل توجّه) باعث خنك شدن آن‌ها می‌شود. گرمایی كه جسم می‏گیرد تا ذوب شود برابر گرمایی است كه جسم از دست می‏دهد تا منجمد شود؛ بنابراین می‏توان گرمای نهان انجماد را نیز با همان فرمول بیان كرد.

همچنین گرمای نهان جوش و گرمای نهان میعان هم یكی است. اما برای اینكه بین انجماد و ذوب یا بین تبخیر و میعان تفاوت قائل شویم یك قرار داد ساده فرض می‌كنیم. هنگامی كه جسم گرما می‏گیرد آن‌را با علامت مثبت + و وقتی گرما از دست می‏دهد آن را با علامت منفی _ نشان دهیم.

گرمای نهان ذوب و جوش هر دو مورد فرایندی گرماگیر است؛ رفتن از فاز جامد به مایع به گاز و برعکس آن‌ها گرماگیر محسوب می‌شود. از آنجایی که یک مولکول آب برای اینکه به فاز بخار برود باید بر نیروهای بین مولکولی آب غلبه کند پس به انرژی نیاز دارد؛ بنابراین با این تبدیل، دمای مولکول‌های اطراف پایین آمده.

اگر بخار آب به کندانسه تبدیل شود انرژی نهان گرفته شده به انرژی محسوس آزاد شده در سطح تبدیل می‌گردد.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مرتضی عرفانیان

تنظیم: مریم فروزان کیا