تبیان، دستیار زندگی
از ماجرای تک خوانی زنان، سگ های زرد و فیس بوک بازی وزیر تا روایت سلام رهبری با علی جنتی؛ حاشیه های فرهنگی از سر دولت دست بردار نیست!
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

حاشیه های پسر آیت الله


از ماجرای تک خوانی زنان، سگ های زرد و فیس بوک بازی وزیر تا روایت سلام رهبری با علی جنتی؛ حاشیه های فرهنگی از سر دولت دست بردار نیست.


دولت حاشیه های زیادی دارد اما علی جنتی یک تنه یکی از این حاشیه ها است. پسر آیت الله جنتی که در مشی سیاسی و فکری تفاوت دیدگاهی با پدر دارد مانند بسیاری دیگر از آقا زاده ها به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط روحانی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و موفق شد با کسب 234 رای موافق، 36 رای مخالف و 12 رای ممتنع به صندلی بهارستانی وزیر ارشاد بنشیند. وی قرابت فکری به اصلاح طلبان و هاشمی رفسنجانی دارد.

علی جنتی

با آمدن دولت روحانی برای جناح مقابل سه نگرانی وجود داشت، سیاست داخلی و برگشت افراد مسئله دار و حاشیه ساز، سیاست خارجی و بحث هسته ای و سوم مسئله فرهنگ اما فرهنگ می تواند اصلی ترین و از صحیح ترین این نگرانی ها باشد. مسئله ای که در هشت سال گذشته نه تنها وضعیت بهتری پیدا نکرده بود بلکه با حواشی زیادی در دولت نهم و دهم نیز روبرو شد. فرهنگ در دولت های گذشته همواره مظلوم بوده است در این میان تفاوتی میان دولت محمد خاتمی یا محمود احمدی نژاد نیست و حال با برخی از دیدگاه ها و عملکردها در دولت یازدهم گویا قرار است اوضاع فرهنگ همچنان ناآرام باشد.

علی جنتی در جلسه رای اعتماد خود گفت که "آمده ام پیام معنوی انقلاب را به گوش جهان برسانم"،" تفکر لیبرالیستی هنر برای هنر را نمی پسندم " ، "می دانم که تهاجم فرهنگی توطئه نیست" او همچنین ترویج ارزش های اصیل دینی، مردمی کردن و عدالت فرهنگی، تمرکز زدایی در مدیریت فرهنگی، توسعه فرهنگ عفاف و حجاب، تقویت فعالیت های قرآنی، توجه به گنجینه فرهنگی برجای مانده از دوران دفاع مقدس، استفاده از مراجع و علما به عنوان پشتوانه فعالیت های فرهنگی و محور قراردادن مساجد و هیئت های مذهبی در دفاع از برنامه های خود عنوان کرد. موافقان او در آن جلسه در ادامه این برنامه ها وی را شهید زنده خواندند و برنامه های او را سازگار با عرصه فرهنگ ، رهنمودهای رهبری و به دور از افراط و تفریط دانستند اما همه این برنامه ها با چشم انداز مثبشان در برخی از مصادیق و اظهارنظرها با حاشیه و دغذغه هایی روبرو بوده است دغدغه هایی که برخی از آنها را در کلام همان علمایی می بینیم که در برنامه های علی جنتی به عنوان پشتوانه فعالیت های فرهنگی معرفی شدند از جمله پدر بزرگوار خود ایشان.

حاشیه ها چیست؟

در برابر موافقان در جلسه رای اعتماد مخالفان روح واحدی در محتوای نطقشان بود و آن نگرانی از ورود و نفوذ افراد و باورهای مسئله دار و به حاشیه راندن اعتدال، وظایف و پتانسیل دولت بود. اولین حاشیه پشت این جمله پنهان بود "بسیاری از مشکلات امروز فرهنگی ناشی از فردی است که جنتی نسبت به وی ارادت دارد" وقتی که علی جنتی در اولین روزهای وزارت خود در جلسه ای که در استودیو موزه موسیقی برگزار شد، گفت: «امیدواریم بتوانیم در وزارت ارشاد ادامه‌دهنده‌ راهی باشیم که سید محمد خاتمی آغاز کرد". این حاشیه بعدها با دیدار نوروزی خاتمی و جنتی کامل شد اما این تنها حاشیه فرهنگی دولت نبود بلکه موضوعات تک خوانی زنان، بهشت بردن مردم، شبکه های اجتماعی، فیلترینگ، حجاب و ساپورت،، هنرمندان ارزشی و غیر ارزشی، تلاش برای بازگشایی انجمن صنفی مطبوعات، جشنواره سینمایی فجر،جشنواره شعر فجر، توقیف مطبوعات، ممیزی، نشر چشمه، صدا و سیما، سگ های زرد، کلیپ نوسفر، هم از دیگر حاشیه ها هستند.

نه باید دغدغه فرهنگی را آلت دست رقابت های سیاسی کرد نه مسند قدرت فرهنگی را جای اعمال نفوذ نگاه های شخصی و مسئله دارکرد بلکه فرهنگ اساس استقلال یک مملکت است که باید چون منافع ملی از آن حراست کرد

برخی حاشیه ها  نیز  با اینکه صحت آنها اثبات نشده است و مدرک و سندی خاصی نیز برای آن نیست اما با این حال کمی پررنگ تر مطرح می شوند از جمله عدم بازدید رهبری از نمایشگاه کتاب امسال که برخی آن را نشان از عدم رضایت ایشان از نهاد فرهنگی دولت تفسیر کردند و همچنین جریان سلام  و گفتگو رهبری با جنتی در دیدار شاعران با ایشان که در شبکه های اجتماعی و برخی رسانه ها مطرح شد و چنین مضمونی داشت" "باهم سلام‌علیکی می‌کنند و  ایشان به آقای جنتی می‌گویند: «ما با شما خیلی حرف داریم. حرف‌های جدی داریم.» و از کنار وزیر می‌گذرند"

برخی از این حواشی به طور مستقیم به وزیر ارشاد و نهاد تحت مدیریت وی باز می گردد برخی متوجه دیدگاه و عملکردهای فرهنگی کل دولت است. در این میان بحث هایی چون فیلترینگ و ماهواره به صورت کلی فارغ از مصداق ها و اظهارنظرهای پیرامونی و نیت خوانی ها قابل تامل و درست به ذهن می رسد اما موضوعاتی هم هستند که دست فشارهای بیرونی و نگاه های انحرافی به وضوح در آن قابل مشاهده است. حاشیه هایی که جنس برخی دغدغه ها را فارغ از تخریب و بهانه جویی ها به رخ می کشد شاید بتوان آن را برگشت اصلاح طلبی فرهنگی- با نگاه لیبرالیستی- نامید.

دغدغه ها چیست؟
علی جنتی

فارغ از اینکه خبر برخورد رهبری با جنتی و یا علت عدم بازدید ایشان از نمایشگاه کتاب صحیح باشد یا خیر؛ اما نگرانی رهبری از مسئله فرهنگ قابل انکار نیست. موضوعی که رهبری آن را سالیانی متوالی است با دولت های مختلف و دیدار با اهالی شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ خبرگان رهبری، دانشگاهیان، اهالی رسانه و صدا و سیما، هنرمندان، شاعران و اقشار مردم در میان گذاشته اند. ایشان بارها به تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی و جنگ نرم اشاره کردند اما با همه گزارش های سالیانه نهادهای فرهنگی، مصاحبه ها و... هنوز این نگرانی وجود دارد. موضوعی که دولت در رفع آن نقش مهمی دارد اما گویا حاشیه های فرهنگی دولت در فرامتن خود از ادامه این نگرانی ها حکابت دارد.

هرچند آقای وزیر از دغدغه شدن ساپورت به عنوان مسئله اصلی انتقاد کرد و نگرانی خود را موضوعات طلاق، مسکن و جوانان عنوان کرد و دل آرامی خود را با شرکت در جشن دل آرامیم تلویحا بیان داشت اما همه می دانیم در مسائل اصلی و فرعی پیرامون فرهنگ نگرانی های جدی وجود دارد که برخی ازحاشیه ها، دیدگاه ها و  بیانات در دولت موید آن است.

فرمایشات رهبری در دیدار اخیرشان با هیئت دولت پیرامون فرهنگ نشان داد که می توان به گمانه ها درباره عدم رضایت و دغدغه مندی از رویکرد دولت و خواست رهبری به دقت بیشتر دولت به عرصه فرهنگ در سال فرهنگ بیشتر نظر داشت.

ایشان در این دیدار به موضوع فرهنگ و دغدغه‌های فرهنگی اشاره کردند و با تأکید بر اینکه خطاها و اشتباهات فرهنگی به راحتی قابل جبران نیست، گفتند: ضروری است در عرصه فرهنگی سیاست‌های نظام به درستی درک و اِعمال شود".حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین تأکید کردند: "هرگونه تغییر مسیر فرهنگ از چارچوب نظام اسلامی، موجب برهم خوردن انتظام فکری و هویت واقعی جامعه خواهد شد".

دغدغه فرهنگی منتقدان و دلسوزان دولت فارغ از سایر دغدغه ها جزو صحیح ترین و اصیل ترین نگرانی ها است که نباید به نام اعتدال بدان بی توجهی کرد

باید با توجه به دغدغه رهبری و رهنمودهای ایشان بدین مسئله توجه کرد که وزارت ارشاد سهم مهمی در رویکردهای کلان رفع نگرانی های فرهنگی دارد از زیر ساخت تا سخت افزار و نرم افزار و سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها اما آیا حاشیه سازی ها ، نظرات شاز و کج سلیقانه، برخی از موضوعات مطرح در عملکرد دولت بسان مسئله اصلی- چه ابتدا به ساکن و چه بر اثر فشارهای بیرونی- و بودجه اختصاص یافته به بدنه فرهنگی کشور... می تواند موید این موضوع باشد؟ ازاین بهار در یکسال اول می توان فصل نکوی ناآرام و پردغدغه ای را پیش بینی کرد!

البته این موضوع به معنی عدم حمایت ازدولت، نقدهای غیر دلسوزانه، مچ گیری، مانع تراشی،  قصاص قبل از جنایت نیست. نباید همایش هایی چون ما نگرانیم و نگرانی های فرهنگی جنس دلواپسی های جلوتر از رهبری، رقابت جویانه و افراط گونه پیدا کند. دغدغه فرهنگی منتقدان و دلسوزان دولت فارغ از سایر دغدغه ها جزو صحیح ترین و اصیل ترین نگرانی ها است که نباید به نام اعتدال بدان بی توجهی کرد و خود دغدغه مندی دولت نیز با هر خوانشی در اینباره قابل مشاهده است اما نه باید دغدغه فرهنگی را آلت دست رقابت های سیاسی کرد نه مسند قدرت فرهنگی را جای اعمال نفوذ نگاه های شخصی و مسئله دار کرد بلکه فرهنگ اساس استقلال یک مملکت است که باید چون منافع ملی از آن حراست کرد.

علی امیدوار

بخش سیاست تبیان