درمان بیماری دست- پا و دهان
بیماری دست - پا و دهان (Hand-foot-and-mouth disease) یک بیماری عفونی مسری است که در کودکان کم سن شایع می باشد و با زخم هایی در دهان و بثوراتی روی پوست و دست و پا مشخص می‌شود. این بیماری در اثر ویروس کوکس ساکی (coxsackievirus) ایجاد می‌شود.
در قسمت اول این مطلب درباره علل، علائم و عوامل خطر این بیماری برای شما صحبت کردیم. حالا عوارض، راه‌های تشخیص، درمان و جلوگیری از آن را می گوییم.
عوارض بیماری دست- پا و دهان
شایع ترین عارضه این بیماری، کم آبی بدن است. بروز زخم های دردناک در ناحیه دهان و گلو، خوردن و قورت دادن غذاها را سخت می کند.
به دقت مراقب باشید که کودک شما در طی این بیماری، به طور مکرر آب بنوشد تا دچار کم آبی بدن نشود.
اگر کم آبی بدن کودک شدید باشد، تزریق سرم در بیمارستان برای درمان آن ضروری است.
بیماری دست- پا و دهان معمولا جزئی است و فقط چند روز تب و علائم نسبتا خفیفی را ایجاد می کند. اما یک نوع نادر و خطرناک ویروس این بیماری می تواند مغز را درگیر کند و عوارض زیر را ایجاد نماید:
1- مننژیت ویروسی: عفونت و التهاب غشاها (مننژ) و مایع مغزی نخاعی اطراف مغز و نخاع را مننژیت می گویند. مننژیت ویروسی معمولا خفیف است و خودبخود برطرف می‌شود.
2- انسفالیت: انسفالیت یک بیماری شدید و کشنده است که در آن یک نوع ویروس باعث التهاب مغز می‌شود. این بیماری به ندرت بروز می کند.
اگر کودک شما می تواند آب را در دهانش بچرخاند و بیرون بریزد، غرغره کردن آب نمک گرم می تواند درد زخم های دهان را کم کند
راه‌های تشخیص
پزشک می تواند با بررسی موارد زیر، بیماری دست و پا و دهان را از سایر انواع بیماری های ویروسی تشخیص دهد:
1- سن بیمار
2- الگو و نوع علائم ظاهر شده
3- ظاهر بثورات پوستی و زخم دهان و گلو
ممکن است نمونه ای از گلو یا مدفوع بیمار توسط پزشک گرفته شود و برای تعیین ویروس مولّد بیماری، در آزمایشگاه بررسی شود. اما برای تشخیص خود بیماری نیازی به این آزمایش نیست.
درمان پزشکی
درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد. علائم این بیماری معمولا طی هفت تا ده روز برطرف می‌شوند.
استفاده از داروهای موضعی بی حس کننده دهان می تواند درد زخم های دهان را کاهش دهد.
داروهای مسکن مانند بروفن و استامینوفن نیز ناراحتی و درد بیمار را تسکین می دهند.
اما به یاد داشته باشید که هرگز به کودکان آسپیرین ندهید.
درمان‌های خانگی
برخی غذاها و نوشیدنی ها، درد و سوزش زخم های زبان و دهان و گلو را بدتر می کنند.
عمل به توصیه‌های زیر درد زخم های دهان را کمتر کرده و راحت تر می توانید غذا بخورید:
- بستنی یخی بمکید.
- بستنی بخورید.
- نوشیدنی های خنک بنوشید، مثل شیر خنک یا آب سرد
- مواد غذایی و نوشیدنی های اسیدی را نخورید، مثل آب مرکبات و نوشابه گازدار
- غذاهای نمکی و ادویه دار نخورید، مثل چیپس نمکی
- غذاهای نرم که نیاز زیادی به جویدن ندارند، بخورید.
- بعد از خوردن غذا، دهانتان را با آب گرم بشویید.
اگر کودک شما می تواند آب را در دهانش بچرخاند و بیرون بریزد، غرغره کردن آب نمک گرم می تواند درد زخم های دهان را کم کند.
برای این کار نصف قاشق مرباخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید. سپس کودک شما چند بار در روز برای کاهش درد و التهاب زخم های دهان و گلو، این آب نمک را در دهانش بچرخاند و به بیرون از دهان بریزد، ولی آن را قورت ندهد.
به دلیل آنکه بیماری دست- پا و دهان به شدت مسری است، بایستی کودکان مبتلا به این بیماری از تماس با سایر بچه‌ها خودداری کنند
پیشگیری
1- با دقت دست هایتان را بشویید.
دست هایتان را چند بار در روز با آب و صابون بشویید، به خصوص قبل از غذا خوردن و بعد از آمدن از توالت و یا تعویض پوشک بچه.
اگر آب و صابون در دسترس نبود، می توانید از دستمال های مرطوب ضدعفونی کننده و یا ژل دست ضدمیکروب استفاده کنید.
2- مکان های پر رفت و آمد را ضدعفونی کنید.
جاهایی را که امکان آلودگی آنها بالاست، هر چند وقت یک بار با آب و مواد شوینده، تمیز و ضدعفونی کنید، مثل دستشویی، حمام، کف خانه و ... .
مراکز نگهداری بچه‌ها مثل مثل مهدکودک ها بایستی چند بار در هفته این کار را انجام دهند. همچنین باید وسایلی را که بچه‌ها به طور مشترک استفاده می کنند، مثل اسباب بازی ها، تمیز و ضدعفونی کنند، زیرا ویروس بیماری تا چند روز روی آنها زنده می ماند. پستانک بچه تان را نیز بشویید.
3- به کودکان، بهداشت شخصی را یاد دهید.
به کودکان خود یاد دهید که چطور بهداشت را رعایت کنند و چطور خودشان را تمیز نگه دارند، مثل شستن دست ها قبل از غذا خوردن و بعد از بازی کردن در پارک و بعد از بیرون آمدن از توالت. همچنین گرفتن جلوی دهان با دستمال یا لباس خود موقع عطسه و سرفه.
به آنها توضیح دهید که چرا نباید دست خودشان و یا جسم دیگری را داخل دهانشان ببرند.
4- افراد بیمار را جدا کنید.
به دلیل آنکه بیماری دست- پا و دهان به شدت مسری است، بایستی کودکان مبتلا به این بیماری از تماس با سایر بچه‌ها خودداری کنند و موقع بیمارشدن، به مهد کودک و یا مدرسه نروند تا تب آنها برطرف شود و زخم های دهان و پوستشان بهبود پیدا کند.
اگر فرد بزرگسالی هم دچار این بیماری باشد، بایستی مرخصی بگیرد و سرکار نرود تا بقیه همکاران خود را بیمار نکند.
مطالب مرتبط:
