بیژن نوباوه :حاضر نیستم صورت خود را به عنوان یك ارزش و ادعا مطرح كنم
دنیا صرفا به شكل دراماتیك و هنرمندانه به برنامه‌های جنگی نگاه نمی‌كند
بیژن نوباوه، درباره‌ی زوایایی از هشت سال دفاع مقدس كه از چشم مستند‌سازان تلویزیون و سینما پنهان مانده است، تصریح كرد: یكی از مهمترین مسایلی كه به عدم اشاعه‌ی ارزش‌های هشت سال دفاع مقدس در كشور منجر شد، این است كه صحیح و هنری به این مساله نپرداختند.
مدیر شبكه دو جام جم به خبرنگار سرویس تلویزیون ایسنا، افزود: بعد از دوران دفاع مقدس نه تنها صدا و سیما به عنوان رسانه‌ی ملی نتوانست دیدگاه‌های مدنظر را منتقل كند، بلكه در عرصه‌ی سینما و تئاتر نیز هنوز نتوانسته‌ایم، ارزش‌های افرادی را كه با انگیزه‌ای بسیار بالا ایستادگی كردند و از همه چیزشان گذشتند را به شكل دراماتیك و هنرمندانه به مردم معرفی كنیم.
به گفته‌ی نوباوه، برای جذاب‌تر كردن موضوعات ارزشی باید از صورت‌های مختلف هنری استفاده كرد و متاسفانه ما در این زمینه تلاشی را كه باید و شاید انجام نداده‌ایم.
مدیر شبكه دو جام جم به خبرنگار سرویس تلویزیون ایسنا، افزود: بعد از دوران دفاع مقدس نه تنها صدا و سیما به عنوان رسانه‌ی ملی نتوانست دیدگاه‌های مدنظر را منتقل كند، بلكه در عرصه‌ی سینما و تئاتر نیز هنوز نتوانسته‌ایم، ارزش‌های افرادی را كه با انگیزه‌ای بسیار بالا ایستادگی كردند و از همه چیزشان گذشتند را به شكل دراماتیك و هنرمندانه به مردم معرفی كنیم.
به گفته‌ی نوباوه، برای جذاب‌تر كردن موضوعات ارزشی باید از صورت‌های مختلف هنری استفاده كرد و متاسفانه ما در این زمینه تلاشی را كه باید و شاید انجام نداده‌ایم.
این مدیر شبكه‌ی جهانی جام جم گفت: نباید از تلاش‌های بسیار زیادی كه در این زمینه صورت گرفته است، غافل بود. مستندهایی كه در زمینه‌ی جنگ خصوص در سازمان صدا و سیما ساخته شده است، ارزش بیشتری از برخی فیلم‌های سینمایی دارد كه كمی مردم را از حس اصلی دور می‌كند. البته سینما هم توانسته است تا حد زیادی یكسری از ارزش‌ها را به تصویر بكشد. اما حمایت از بخش نظامی و هنری جنگ مستلزم یك برنامه‌ریزی وسیع است و به كمك‌های دولت نیاز دارد و در تمام نقاط دنیا صرفا به شكل دراماتیك و هنرمندانه به برنامه‌های جنگی نگاه نمی‌كنند.
بیژن نوباوه با اشاره به سینمای جنگ كشورهایی چون ژاپن، آمریكا، روسیه، كره جنوبی خاطرنشان كرد: این كشورها برای احیای ارزش‌های جامعه‌ی خود، از سوی دولت حمایت گسترده‌ای می‌شوند، بنابراین وقتی دولت‌های ایران نتوانستند حمایت خوبی از هنر جنگ به عمل آورند، وضعیت به جایی رسید كه باعث شد پرداختن به ارزش‌های دفاع مقدس در جایی منقطع شود.
***
به اعتقاد مدیركانال دو شبكه‌ی جهانی جام جم كه خود یك جانباز شیمیایی است، ما نتوانستیم ارزش‌های دفاع مقدس را ملی كنیم چه برسد به این كه بخواهیم این مساله را در سطح بین‌المللی مطرح كنیم.
بیژن نوباوه در این باره به جمله‌ای از امام خمینی (ره) اشاره كرد كه می‌فرمایند: می‌ترسم دشمنان در اریكه‌ی ناحق از ما كه در اریكه‌ی حق هستیم بهتر بجنگند.
نوباه در گفت و گو با خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو ایسنا، درباره دیدگاه جامعه نسبت به مسایل ارزشی با اعتقاد بر این كه نسبت به ارزش‌های ملی و معنوی در جامعه كوتاهی شده است، خاطرنشان كرد : شاید جامعه حساسیت لازم را نسبت به تاریخ تحولات خود طی یك ربع قرن گذشته از دست داده است، بخش عمده‌ای از این مساله كه از قبل از انقلاب اسلامی وجود داشته به دولتمردان برمی‌گردد و در نهایت به بحث فرهنگ بومی منجر می‌شود.
اغلب دولتمردان هستند كه جدای از هر مشكلی سعی می‌كنند، فرهنگ را حفظ كنند كه در نهایت به ماندگاری آن نیز منجر می‌شود.
وی تصریح كرد: نه تنها نسبت به ارزش‌های جنگ، جهاد و ارزش‌های مبارزات مردمی از سال‌های قبل از انقلاب اسلامی كوتاهی كردیم بلكه به برخی ارزش‌های سنتی خودمان هم در مواجهه با فرهنگ بیگانه، آن طور كه باید و شاید توجه نشان نداده‌ایم.
نوباوه در عین حال گفت: در دوران هشت سال دفع مقدس، دولت و ملت در كنار هم قرار گرفتند. اتفاقی كه به ندرت در طور تاریخ شاهد آن بوده‌ایم. در این دوره رهبری، روحانیت و معنویت در جامعه باعث شد تا جوانان در مقابل كشورهای بسیار پرقدرت دنیا به خوبی ایستادگی كنند.
مدیركانال دو جام جم با طرح این پرسش كه انگیزه ایستادگی جوانان در دوران هشت سال دفاع مقدس چه بوده است، درباره دلایلی كه باعث شده تا جوانان امروز درك صحیحی از مقوله‌ی جانباز و ایثارگر در جامعه نداشته باشند گفت: هنوز نتوانسته‌ایم انگیزه‌های هشت سال دفاع مقدس را به نسل بعد از جنگ تسری بدهیم. این مساله باعث شده تا شاهد انقطاع نسل میان جانبازان و ایثارگران دوران جنگ با نسل بعد از جنگ باشیم.
***
نوباوه از رسانه‌ها به عنوان نخستین وسیله‌ای كه می‌توانست ارزش‌های دفاع مقدس را به نسل پس از جنگ تسری دهد، نام برد و افزود: این روزها متاسفانه رسانه‌ها می‌توانند حتی دروغ‌هایی را تسری دهند چه برسد به این كه حقایق را بازگو كنند.
بزرگترین مشكل ما عدم پرداخت منطقی رسانه‌های به مسایل ارزشی جامعه‌مان بوده است. و این مساله به آن جایی برمی‌گردد كه دولتمردان ما به خصوص پس از جنگ تحمیلی نتوانستند، آن حس قبل را حفظ كنند و با شتاب بیش از نیاز، برای بازسازی و ترمیم مشكلات اقتصادی مردم اقدام كردند.
به اعتقاد این خبرنگار و جانباز جنگ تحمیلی، شتاب بیش از حد برای حل مشكلات باعث شد تا مردم تصور كنند باید مسایل گذشته را هر چه سریعتر پشت سر بگذارند.
وی در توضیح مطلب بالا گفت: اگرچه پشت سر گذاشتن مسایل جنگ امر واجبی بود و كشور می‌بایست به عرصه‌های جدید اقتصادی وارد می‌شد. اما این مساله هیچ مغایرتی با حفظ ارزش‌های ما نداشت كه متاسفانه این امر صورت گرفت.
***
این مدیر تلویزیون در پاسخ به این پرسش كه چرا با وجود در راس قرار گرفتن افرادی كه خود جنگ را تجربه كرده‌اند، باز هم نتوانسته‌ایم ارزش‌های دفاع مقدس را به نسل بعد از جنگ تسری دهیم، گفت: مشكل اصلی در نگاه سیستماتیك ما است، ما چند موزه جنگ داریم؟
وی گفت: برای انتقال ارزش‌ها به بچه‌هایمان حداقل به ارایه آثار و شواهد دوران جنگ نیاز داریم . اگر به موزه‌ی جنگ كشور روسیه سری بزنیم، از آن چه در كشورمان می‌بنیم خجالت می‌كشیم. كشور روسیه در طول تاریخ خود چه جنگ برابری را انجام داده است؟!
نوباوه خاطرنشان كرد: بخش هنر نگاهی بسیار سیستماتیك و علمی را در كنار خود می‌طلبد. از نگاه فردی، هر كدام از دولتمردان ما به وضعیت موجود منتقدند، اما برای تسری ارزش‌ها به جامعه نگاهی سیستماتیك نیاز است.
***
نوباوه با تاكید بر این مطلب كه پیش از این مستندی درباره جانبازهایی كه دچار نقص عضو شده‌اند، ساخته شود، باید درباره سیستم جانبازمان مستندی بسازیم، در عین حال متذكر شد: معمولا انسان‌ها به نشانه‌ها و شواهد زنده عادت دارند. جانبازان نشانه‌های زنده‌ای هستند كه به هیچ وجه قابل انكار نیستند. بنابراین اگر به آنان توجه نشان دهیم، احیای این ارزش به احیای دیگر سیستم‌ها منجر می‌شود.
وقتی یك جانباز از وضعیت معیشتی خود نیز ناراحت است آیا می‌توان توقع داشت كه مردم به موزه جنگ و ساخت فیلم ها و برنامه‌های تلویزیونی با موضوع جنگ فكر كنند؟!
***
مدیركانال دو شبكه جام جم در پاسخ به این پرسش كه آیا ساخت انبوه برنامه‌های جنگی در تلویزیون به واكنش منفی مخاطبان این رسانه منجر نشد، متذكر شد: صرف كمیت مهم نیست و نمی‌تواند جای كیفیت را بگیرد.
بسیاری از جانبازان با دیدن وضعیت مشابه خود در تلویزیون اشباع می‌شوند. كیفیت مناسب برنامه‌های و نگاه صحیحی كه بر آن‌ها حاكم است، بسیاری از مشكلات را حل خواهد كرد.
وی تاكید كرد: آموزش ارزش‌ها را باید از مدرسه‌ها آغاز كرد. اگر بتوان دیدگاهی را در جامعه احیا كنیم خود به خود كیفیت نگاه جامعه تغییر می‌كند.
***
بیژن نوباوه، درباره‌ی نتایج معكوس تعریف و تمجید از جانبازان و ایثارگران در برنامه‌های تلویزیونی اظهار كرد: برای پرهیز از این مساله نباید به افراد پرداخته شود. باید نخست تهاجم و خطر را به مردم معرفی كرد و سپس گفت چه كسانی عامل رفع این خطر در جامعه بوده‌اند. در چنین شرایطی مردم به راحتی توجیه شده و خود به دنبال این عوامل می‌گردند.
این جانباز درباره‌ی تصویر واقعیات جنگ، گفت: در برنامه‌های داستانی می‌توان حقایق را آن طور كه مدنظر كارگردان است به تصویر كشید. اما نمی‌توان منكر این مساله هم نشد كه اساس هنر سینما و تصویر، مستند است و از طریق سینمای مستند است كه می‌توان به حس دراماتیك دست یافت.
این مدیر تلویزیون اعلام كرد: طرح‌های بسیار بزرگی وجود دارد. سازمان صدا و سیما در سال آینده به مناسبت گذشت ربع قرن از آزادسازی خرمشهر برنامه‌ی بزرگی را تدارك دیده است. در این برنامه پس از 25 سال حقایق آزادسازی خرمشهر توسط عده‌ای كه خود زخم جنگ را در بدن دارند به تصویر كشیده می‌شود.
***
نوباوه «نگه داشتن حس دفاع مقدس» را مهمترین كاری دانست كه می‌توان در این زمینه انجام داد و گفت: اگر كشور انگلیس روزی به نام «گل‌سرخ» را به مناسبت جنگ جهانی كه جنگی از سوی تمام ابرقدرت‌ها بوده، گرامی می‌دارد، برای حفظ همین حس دفاع بوده است. تا اگر پس از این جنگی اتفاق افتاد بتواند از جوانان خود برای مبارزه دعوت به عمل آورد و مدعی تجلیل از آن‌ها باشد.
وی معتقد است: تسری ارزش‌های دفاع مقدس اگر ابتدا از سوی نظام صورت بگیرد، مطمئنا در رسانه‌ها بیشترین حركت را خواهیم داشت و بیشترین حركت از سوی رسانه‌ها به معنای ماندگاری نوع درجه‌ی یك در بین افكار عمومی مردم است.
***
بیژن نوباوه در پاسخ به این پرسش كه دولتمردان و اصحاب رسانه تا چه اندازه اجازه انعكاس مشكلات جانبازان و بیان حقایق در جامعه ما را می‌دهند گفت: امكان پرداخت منطقی به بسیاری از مسایل در جامعه ما وجود ندارد. ضمن این كه ما به فرصت بیشتری برای پرداختن به برخی مسایل و ارزش‌ها نیاز داریم.
وی گفت: عدم پرداختن به مسایل هیچ كمكی نخواهد كرد. اتفاقا قدرت یك دولتمرد زمانی مشخص می‌شود كه از خود انتقاد كند. در چنین حالتی مردم نیز به ماندگاری نظام كمك بیشتری می‌كنند و به صداقت آن نیز اعتماد بیشتری خواهند كرد.
***
این مدیر تلویزیونی، در پاسخ به این پرسش كه تا چه اندازه می‌توان از تجارب و دانسته‌های هنرمندان برای شناساندن جانبازان به ملت‌ها استفاده كرد، گفت
: هنرمندان ما اغلب بدون اعلام دولتی نگاهی به مساله جنگ دارند. در این مبحث یك بخش هنری و بخش دیگر اقتصادی است كه مطرح می‌شود. در بخش اقتصادی باید كمك های بسیاری را انجام داد. كمك‌های دولتی در هنر جنگ اجتناب‌ناپذیر است باید این نگاه را با حمایت‌های اقتصادی به مرحله‌ی اجرا درآورد.***
