بررسی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
در دهه های اخیر با پررنگ شدن جایگاه "انسان"به عنوان اصلی ترین و گرانبهاترین سرمایه اجتماعی، فرهنگی و معنوی جامعه، رسالت آموزش و پرورش نیز از منزلت و جایگاه رفیع تری برخوردار شده و مورد توجه صاحب نظران و نظریه پردازان علوم اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قرارگرفته است.
از منظر تعالیم انسان ساز مکتب اسلام، نظام تعلیم و تربیت از جایگاه رفیع و بی بدیل برخوردار است و معلمان و دست اندرکاران این نظام مسئولیت دارند تا در استمرار راه انبیاء الهی، زمینه تربیت پذیری کودکان و نوجوانان را در بهترین سنین فراگیری برای دستیابی به مقام خلیفه اللهی فراهم آورند.
موفقیت و اثربخشی فزون تر این نهاد گسترده و سرنوشت ساز، درگرو عوامل و عناصر متعددی است که از آن جمله می توان به عامل مهم و اثرگذار تدوین و اجرای"برنامه های راهبردی و درازمدت"در این نهاد اشاره کرد.
فرآیند تعلیم و تربیت امری "زمان بر" و "دیربازده" است که در طولانی مدت به بار می نشیند. مخاطبان نهاد آموزش و پرورش، کودکان و نوجوانانی هستند که آنچه را "امروز" فرا می گیرند"فردا"در رفتار و کردار خویش متجلی می سازند. درنتیجه، فعل و انفعالات آموزشی و تربیتی"امروز"برچگونگی شکل گیری "فردا"های دور و نزدیک تاثیرمی گذارد و آرمان ها و اندیشه های"فردا"چگونگی سامان یابی"امروز"رامتاثر می سازد.
به بیان دیگر، برنامه های"امروز" و"فردا"درفرایند تعلیم و تربت به شدت به هم گره خورده است و این نهاد، بیش از سایر ارگان ها و نهاد ها به"برنامه راهبردی و استراتژیک"نیازمند است. به همین دلیل امروزه نهادهای آموزشی در اکثر کشورهای جهان با مسئله"تدوین و اجرای برنامه های راهبردی تحول آفرین"دست و پنجه نرم می کنند.
مراد از "تحول بنیادین در آموزش و پرورش" در این حرکت سترگ و کم نظیر در تاریخ آموزش و پرورش فراهم آوردن زمینه "تحول عمیق و ریشه ای، همه جانبه، نظام مند و سیستمی، آینده نگر، مبتنی بر آموزه های وحیانی و معارف اسلامی و متناسب با فرهنگ اسلامی - ایرانی"بوده است. این نگاه و باور، الزاماتی را برای دست اندر کاران و مجریان به وجود آورد که به اختصار به برخی از آنها اشاره می شود:
2- التزام به آرمان های انقلاب اسلامی، دیدگاه های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری
3- هماهنگی و همسویی با اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی و سند چشم انداز بیست ساله کشور
4- رعایت اصول و معیارهای علمی و تدوین مدل مفهومی بومی
5- پژوهش محوری و انجام مطالعات بنیادی و استفاده از آخرین یافته علمی و پژوهشی
6- آینده نگری و بهره مندی از یافته های دانش آینده پژوهی
7- استفاده حداکثری از مشارکت معلمان، مدیران و صاحب نظران حوزه و دانشگاه
8- واقعیت گرایی و توجه به اقتضائات و شرایط بومی و منطقه ای و نیز الزام های مدیریتی و اجرایی
9- بهره گیری آگاهانه از تجارب بشری با توجه به فرهنگ خودی و الزامات فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی
10- رعایت تقسیم کار ملی و توجه به فرصت ها و تهدیدهای بیرونی
11- مهندسی همزمان و کوتاه کردن زمان تولید و تدوین سند
12- بسط اندیشه تحول خواهی و تولیدسند
در باور و ذهن مخاطبان و مجریان پس از انتخاب مدیر طرح، مجری طرح، مشاور و ناظر طرح، اعضای شورای راهبردی تدوین سند ملی، تصویب تعریف "سندملی" درشورای راهبری و تدوین الگوی مفهومی سند ملی و نیز تنظیم ساختار اجرایی و مدل ها و الگوهای مدیریتی مورد نیاز؛ مجریان، پژوهشگران و سایر دست اندرکاران، انتخاب و منصوب شدند و کار تدوین سند ملی آموزش و پرورش با اتکال به خداوند مهربان و استعانت از عنایات ائمه معصومین، با شور و شوق وصف ناپذیر آغاز شد.
بی شک کارهای بزرگ و اثربخش، هم چنان که دستاوردهای عظیم و ماندگار دارند، با مشکلات و چالش های بزرگ نیز دست و پنجه نرم می کنند و فرآیند تدوین سند ملی آموزش و پرورش نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.
الا یا ایها الساقی ادرکاسا و ناولها که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل ها
به همین دلیل و به منظور ثبت در اسناد، به برخی از این تنگناها، مشکلات و مسایل اشاره می شود:
مهدی نویدادهم - دبیرکل شورای عالی آموزش وپرورش و مدیر طرح تدوین سندملی آموزش وپرورش
منبع: پانا