تأثیر انرژی درونی زمین بر معماری کویری

اهداف جلسه شامل اهداف رفتاری و آموزشی

وسایل لازم

روند کار

مفهوم انرژی چندان برای ما پیش پا افتاده و روزمره شده است، که کمتر به آن توجه می کنیم. بیایید یک روز از زندگی خود را مرور کنیم:

از خواب که بیدار می شویم، سیستم تهویه، مثل همیشه کار می کند و هوای خانه را برای ما مطلوب می کند. با آب ولرم دست و صورتمان را می شوییم و برای صرف صبحانه به آشپزخانه می رویم. رادیو را روشن می کنیم و چای را آماده می کنیم. پس از صبحانه لباس های مناسب فصل می پوشیم و راهی مدرسه می شویم. معمولا از سرویس مدرسه، اتوبوس یا وسیله شخصی برای رسیدن به مدرسه استفاده می کنیم. تا همین جا کافی است چه قدر انرژی مصرف کرده ایم؟ برای گرم یا خنک کردن خانه و گرم شدن آب برای شستشو، انرژی الکتریکی، یا سوخت مصرف کرده ایم، رادیوی ما با مصرف برق روشن شد. اجاق گاز از گاز طبیعی برای تامین انرژی استفاده کرد. صبحانه ما انرژی شیمیایی در خود ذخیره داشت. لباس های ما، با حذف انرژی بسیار تولید شده و به دست ما رسیده و در پایان برای رفتن به مدرسه از انرژی بنزین یا ماهیچه های خودمان بهره گرفتیم. می توانید انرژی ای را که در یک روز در خانه شما استفاده می شود حساب کنید؟ زود دست به کار شوید.

• غذایی که می خورید
• بنزینی که برای جابه جایی مصرف می کنید.
• برقی که برای به کار انداختن وسایل مختلف استفاده می کنید.
• انرژی که صرف ساخت خانه ی شما، تولید پوشاک شما، آب رسانی به منزل شما ... شده است.

اندازه گیری تمام این انرژی سخت است؟ شاید روش های راحتی وجود داشته باشد.

کمی به دانش آموزان فرصت دهید تا راه حل های خود را ارایه دهند. از همه ی افراد گروه جواب بخواهید. حتی می توانید همه ی راه حل ها را به صورت خلاصه روی تخته یا کاغذ بنویسید.

هیچ کدام از این انرژی ها مجانی در اختیار شما قرار نمی گیرد و تقریبا تمام پولی که در خانه ی شما مصرف می شود. به شکلی صرف تامین انرژی مورد نیاز شما برای یک زندگی آسوده می شود. پس به جای اینکه انرژی های گوناگون راحساب کنید که چندان عملی نیست (برای مثال شما نمی دانید چه قدر انرژی صرف تهیه لباس های شما شده است)، هزینه ای را که برای کسب انرژی به صورت های گوناگون – امکانات رفاهی، غذا، ارتباطات، حمل و نقل و ... می پردازید حساب می کنید.

برای تامین انرژی مورد نیازمان طبیعت منابعی مختلفی را در اختیارمان قرار داده، مثلا همین سوخت های فسیلی و یا منابع دیگری مثل باد، خورشید و ...

در ساده ترین حالت ها از خورشید برای گم شدن و از باد برای به حرکت درآوردن چیزهایی شبیه به قایق بادبانی و ... استفاده می کنیم. ولی آیا تا به حال دقت کرده اید که وقتی طوفان رخ می دهد، احساس ما نسبت به باد با زمانی که به حرکت آرام یک قایق بادبانی روی آب فکر می کنیم تفاوت دارد؟ در حالت اول، باد به نظرمان یک پدیده ی مخرب است در صورتی که در وضعیت دوم باد را به عنوان یک تسهیل گر و یا شاید که عامل موثر مثبت در کارمان در نظر می گیریم. این تفاوت نظر در چیست؟ چرا باد گاهی مخرب و گاهی مفید است؟

در این جا اجازه دهید دانش آموزان نظرات و جواب های خود را پیرامون این سوال ها ارایه کنند.

تفاوتی که در این جا رخ داده، در واقع تفاوت در اندازه یا مقدار انرژی باد در دو وضعیت است و نکته ی مهم این است که گاهی این افزایش انرژی از کنترل ما خارج می شود و نهایتا موجب تخریب می گردد. پدیده‌ی جالب دیگری که در طبیعت وجود دارد زلزله است.  از بچه ها بخواهید تعاریفشان را برای زلزله ارایه دهند و عکس هایی از تخریب های صورت گرفته ناشی از زلزله را در کلاس نمایش دهید.

زلزله چیست و چطور ایجاد می شود؟

در طول تاریخ حیات بشر زلزله های زیادی رخ داده است که همین امر باعث شده تا بشر دلایلی برای چرایی وقوع زلزله ذکر نماید. در دوره های قدیم و باستان که علم و دانش بشری اندک بوده و نسبت به پدیده های مختلف طبیعی جدل داشته و در عین حال به دنبال منشا آن ها هم بوده است و چون علتی را نمی دیده منشا حوادث طبیعی مثل زلزله را به نیروهای ناشناس و غیر طبیعی و ماورا طبیعی نسب می دادند، زلزله را خشم خدایان بر بشر یا خشم پلوتون می نامیدند.

با افزایش علم و بالا رفتن سطح دانش انسان به تدریج به دنبال منشا و علل حوادث طبیعی در خود طبیعت رفت. ارسطو معتقد بود که در حفره های زیر زمینی گازهایی وجود دارد، زمانی که این گازها رها می شوند باعث ایجاد زلزله می شود. البته این نظریه را می توان در زلزله هایی که اطراف آتشفشان ها رخ می دهد تا حدودی به کاربرد.

و اما تعریفی که امروزه برای زلزله مطرح می شود: زمین لرزه یا زلزله، لرزش و جنبش خفیف یا شدید زمین است که به علت آزاد شدن انرژی ناشی از اغتشاش سریع در پوسته ی زمین در مدت کوتاه به وقوع می پیوندد. پیش از وقوع زلزله ی اصلی معمولا زلزله های خفیفی در منطقه روی می دهند که به پیش لرزه معروفند به لرزش های بعدی زمین لرزه نیز پس لرزه گویند که به شدت کمتر و با فاصله زمانی گوناگون میان چند دقیقه تا چند ماه رخ میدهد. (می توانیدتفاوت بین مقدار این انرژی و انرژی ای که از خوردن یک وعده صبحانه به بدن شما می رسد را تصور کنید؟)

اما آیا زلزله واقعا به این اندازه مخرب است؟ اگر منصفانه به پدیده ی زلزله نگاه کنیم، می بینیم، زلزله هم به اندازه ی افتادن یک سیب از درخت طبیعی است و تصور کنید که در جهانی بدون سازده های بشری قرار گرفته اید. در این جهان اگر زلزله ایرخ دهد، سقفی وجود ندارد که روی سر شما خراب شود و یا دیوار و پنجره ای وجود ندارد که تخریبش شما را مجروح کند و این اتفاقی است که در طبیعت روی می دهد.