تبیان، دستیار زندگی
موضوع تازه ای که امروز می خواهیم درباره آن با هم صحبت کنیم نظم و تغییر شدّت ترافیک است در طول زمان. مسلّماً همه ، نیمه شبها را بدون ترافیک می دانیم و یا در طول ایّام هفته ، مثلاً جمعه ها بطور نسبی خلوت تر است....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

  • ابعاد ماجرا

عنوان و موضوع درس

  • برّرسی تخمین های جلسه ی قبل
  • تفهیم وابستگی ترافیک در هر مکان با زمان ( تناوب روزانه – هفتگی و ... گاهیانه )
  • رسم نمودارهای تخمینی شدّت ترافیک نسبت به زمان
  • گفتگو درباره ی روش های واقعی شمارش و آمار گیری
  • نگاه سیستمی به ترافیک در شبکه ی شهر
  • تهیه ی فهرستی از نهادهای مسئولی که می توانند به انجام این پروژه کمک کنند
  • ترسیم ابعاد کلان مشکل ترافیک و عواقب و آثار سو ء آن

زمان عملیاتی

 دو  تّا یک ساعت !  + یه سه ساعتِ سخت !

وسایل لازم

پوشه های مدارک و مستندات، دفترچه های یادداشت شخصی هر دانش آموز، و نقشه ی شهر

روند کار

 پیش توصیه به معلّم گرانقدر برای جلسه ی دوّم :
سلام ! رسم خود من این است که در جریان یادگیری در کلاس، درست مثل یک دانش آموز! شرکت می کنم. یعنی به هیچ وجه از موضع بالا و از دیدگاه یک فرد دانا وارد این چرخه نمی شوم. بلکه تا حدّ امکان سعی می کنم حتّی آنچه را که می دانم، با ظرافت، پنهان کنم تا بچّه ها با سعی و تلاش خودشان به سوی آنچه می توانند بدانند رهنمون شوند.
یعنی کار معلّم ؛ بیشتر راهنمایی، هدایت و رهبری است تا صِرف آموختن به روش سنّتی و القایی و گویش متکلم وحده.
( که دیگر ناکارایی آن به وضوح اثبات شده )
شما هم می توانید از همین شیوه استفاده کنید. البتّه اوایل سخته و به تمرین نیاز داره و خصوصاً به صبر و حوصله.
این که آدم اونچه رو که می دونه، مخفی کنه و نوبت رو به گتفگوهای دانش آموزان بده، در عین حال که دشواری شیرینی دارد، نتایج فوق العاده مثبتی داره که غیر قابل وصفه.

در آخر کار هم شما خودتون وارد معرکه بشویـد و هر جمع بندی و نتیجه گیری نهایی که لازم است انجام دهید.

ضمناً در خواستن تکالیف از ایشان، در عین نرمش و انعطاف، جدیّت و دقّـت و نظـم را فراموش نکنید.

می توانید دفتر کوچکی تهیه کنید و سابقه ی کیفی و کمّی حضور بچّه ها را در آن ثبت کنید تا تشویق شوند.

تهیه ی چنین دفترهای کوچکی برای هر یک از دانش آموزان هم مفید فایده ی فراوانی است و تقریباً ضروری و لازم است...

این دفترها محلّ ثبت ایده ها و نوشتن مشاهدات و حتّی انجام محاسبات خواهد بود. تا پس از اصلاح و بهبود، محتویات مطمئن و آموزنده و علمی آنها وارد گزارش های روزانه شود .....

طرح درس جلسه دوّم " ترافیک 

ابعاد ماجرا یعنی تا این حد....؟!

دوباره سلام ! خُب تو این هفته اوضاع ترافیک چطور بوده ؟ ترافیک تکالیف چطور ؟

شما حتما فرصتی داشته اید که اعداد و ارقامتان رو با هم مقایسه کنید... !

بد نیست قبل از هر نوع قضاوت درباره ی نتایجی که دوستانتان به دست آورده اند علّت اختلاف مقادیر رو حدس بزنید.

به هر حال ممکن است دوست شما از روش جالب و خوبی هم استفاده کرده باشد ولی دیتاهای وروردی اش با واقعیت فاصله داشته ...

و یا برعکس ! یعنی با شیوه ای نه چندان درست به شکل تصادفی و اتّفاقی، اعداد نهاییِ کم و بیش نزدیک به واقعی به دست آمده باشد.

به هرحال باید تا جلسات بعد، صبر کرد و نتایج بهتر بعدی را جایگزین و از نکات خاصّ و ابتکاری در تخمین زدن و انجام محاسبات بهره گرفت.

موضوع تازه ای که امروز می خواهیم درباره آن با هم صحبت کنیم نظم و تغییر شدّت ترافیک است در طول زمان. مسلّماً همه، نیمه شب ها را بدون ترافیک می دانیم و یا در طول ایّام هفته، مثلاً جمعه ها به طور نسبی خلوت تر است.

البته مکان های مشخّص را در ساعات معین باید استثنا کرد. مانند بیمارستان ها، مساجد و سالن های ترحیم ! و .....

به عنوان یکی از تکالیف این جلسه، فهرستی از این نوع اماکن همراه با ساعات احتمالی اوج مراجعه به آنها تهیه کنید.

ولی اگر یک ناحیه مستعدّ پیدایش ترافیک را ساعت های متوالی مورد مطالعه قرار دهیم: متوجّه وجود یک منحنی افزایش، اوج و سپس کاهش شدّت ترافیک می شویم که تابع تعداد درخواست حرکت و تعداد اتومبیل های حاضر در صحنه و نتیجه ی درهم تنیدگی، کم شدن فاصله ی ماشین ها از هم، افزایش احتیاط و بروز کمبود مهارت در راندن به شکل تأخیر در عکس العمل رانندگان و ... است.

چون بنا داریم دیده ها و مشاهدات کیفی مان را تا حد ّممکن کمّی کنیم تا به زبان علمی و ریاضی درآید؛ یکی از بهترین گزینه ها، گزارش عددی وضعیّت روی یک نمودار است که مثلا محور افقی آن (زمان) و محور عمودی اش، تعداد ماشین ها باشد.

(در این باره با هم بحث کنید که آیا مثلاً بهتر نیست جای محورها عوض شود؟ و یا درجه بندی هر محور چگونه انجام شود ؟) چون بعداً قرار است واقعا به خیابان برویم و در صحنه ی واقعی به شمارش و آمارگیری بپردازیم، لازم است پیش از آن سناریوی آن را با هم مرور کنیم:

اوّلاً حتماً گروه ها دست کم دو نفر با هم باشند. هر کدام محلّی را مشخّص کنند و موقعیت و وظیفه ی هر فرد معلوم شود. مشکلات و ایرادهای احتمالی کار تا حدّ امکان پیش بینی شده و برای هر مساله یا معضل، راه حل های پیشنهادی به بحث و بررسی گذاشته شود. همه ی مطالب یادداشت شوند.

خصوصاً برای ابزار شمردن فکر کنید که چه وسیله ای بهتر است، مثلاً شمارشگر های مکانیکیِ دستیِ چهار رقمی مشهور به " صلوات شمار " یا امکانات دیجیتالی برای تعیین زمان مثل کرنومتر به ویژه تایمر معکوس تا با انتهای مثلا هر 10 دقیقه، آلارم و اطلاع بدهد و ....

هم نسبت به مکان هدف برای آمارگیری و هم به طور کلّی و مستقل از آن باید دید چه مراکز، ادارات و نهادهایی می توانند به ما کمک کنند.

ابتدا لیستی از نام آنها و سپس امدادهای مورد انتظار از هر کدام را بنویسید.

برای اینکه عنوانی که برای این جلسه برگزیده ایم بی مُسَمّا نباشد! شما در شهر خودتان دو محاسبه ی حدّاقلّی و حدّاکثری از جمع اوقات تلف شده در ترافیک مثلاً در هر روز یا هفته یا ماه و سال انجام دهید. و با ضرب آن در ارزش متوسّط هر ساعت کار؛ به رقم ضایعات کلان ترافیک، دست پیدا کنید.

حتّی می توانید با دانستن متوسّط مصرف سوخت هر خودرو در ساعت (در حال توقّف در ترافیک) و ضرب آن در تعداد اتومبیل ها و ساعات معطّلی شان، قیمت بنزین تلف شده را (ترجیحاً به قیمت جهانی!)  حساب کنید ....

برای جلسه بعد، هر دو نفر از دانش آموزان، جداگانه محلّ دلخواهی را انتخاب می کنند و حدّاقل 2 بار هر مرتبه به مدت دست کم 3 ساعت  مناسب ( دارای بیشترین تغییرات ترافیکی)

با فاصله ی زمانی مثلاً هر 10دقیقه، تعداد اتومبیل های عبوری را می شمرند و با نقطه یابی، منحنی تقریبی افزایش و کاهش ترافیک را نسبت به زمان رسم می کنند. 

امّـا پیش از آن و برای اینکه تمرینی باشد در جهت افزایش توان تخمین زدن، می توان نمودارهای پیش بینانه ای رسم کرد.

مقایسه ی این نمودارها با آنهایی که بعد از اندازه گیری رسم می شوند خیلی جالب خواهد بود!

چنانچه محل های انتخابی به هم ربط داشته باشند، بهتر و جالب تر خواهد بود. مثلاً تقاطع های متوالی یک خیابان یا ورودی ها و خروجی های یک میدان.

آنچه در پی آن هستیم رسیدن به یک تصویر سیستمی از شبکه ی حرکت در شهر است و نهایتاً می خواهیم بدانیم چه تعداد اتومبیل در چه ساعاتی از چه مبادی به چه مقاصدی در حرکت هستند. ( تا حدّ ممکن )

ابتدا لازم است انواع حرکت ها را فهرست و سپس دسته بندی کنیم. این کار را به کمک هم انجام دهید:

مثلاً: آمد و رفت روزانه، هفتگی دانش آموزان میان مدارس و منازلشان، رفت و آمد کارکنان و کارگران و کارکنان ثابت و منظّم روزانه میان محل کار یا ماموریتشان و منازلشان حرکت های گاهیانه و نا منظّم و پیش بینی نشده خریدها و مراجعه به سایر مراکز خدمات عمومی رجوع به مراکز فرهنگی و مساجد و .......

  • آنچه اهمّیت دارد احصاء تعداد کلّ و حتّی مسافت این جابجایی ها و نحوه ی توزیع و پراکندگی آن ها را در طول زمان است.

ارزیابی

کافی است در هر شهر دو تیم یا بیشتر، نتایجی را که جداگانه به دست آورده اند؛ با هم مقاسه کنند. البتّه انتظار داریم اعداد کُلّ و کلان بیشتر به هم نزدیک باشند. با نگاهی سریع  امّـا دقیق به نمودارها هم می توان به قضاوت پرداخت. شاید هم بهترین ارزیاب، خودتان باشید وقتی که حتّی از یک کار ساده و ظاهراً خسته کننده؛ خوشحال و راضی باشید و در عین حال، متفکّر!

منابع بیشتر

یافتن آمارهای رسمی و نیمه رسمی در مطبوعات و مصاحبه ها و یا در آرشیو ادارات و سازمان های دخیل و مربوط در هر شهر هم
می تواند مایه ی رفع خستگی تان شود! و هم بسیار آموزنده خواهد بود. البتّه با داشتن یک معرّفی نامه ی قُرص و محکم از مدرسه تان.