تبیان، دستیار زندگی
صرف نظر از عکس العمل های رفتاریِ مردم و مسئولین و آثار و عوارض مستقیم و غیر مستقیم آن، آنچه جالب است تنوّع علّت های ایجاد و پیدایش ترافیک است.....
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بررسی مشکل ترافیک - جلسه اول

  • جلسه شامل اهداف رفتاری و آموزشی
  • آشنایی با موضوع  و ردّ  پای تاریخی  ترافیک در طبیعت !
  • شاخت روش " برّرسی ماکرو " به اجمال
  • ترافیک عوامل ایجاد ترافیک به " درونی " و " بیرونی "
  • پرداختن به نقشه و مناسب و ساده سازی آن
  • افزایش قوّت محاسبه و تقویت قدرت تخمین
  • تمرین کار جمعی و گفت و شنید سالم !

بیشتر  توصیه  به  معلّم محترم : اوّلین کاری که می کنید خواندن این متن است !

( توسّط خودتان و فعلاً فقط برای خودتان ! )  آن هم اگر لازم شد بیشتر از یک بار !

و بعد ببینید کجاها می شود، وقّف کنید و از بچّه ها بخواهید نظر بدهند مثلاً فعلاً به شکل شفاهی از علّت های ایجاد ترافیک بگویند: و اینکه آیا می شود همه ی این عوامل را مثلاً در دو گروه کلّی، طبقه بندی کرد و جای داد؟

و یا در تدوین سیر تاریخی و اینکه ماجرای ترافیک از کِی و کجا شروع شده است ؟

و آیا در طبیعت هم " ترافیک " داریم یا نه ؟!

از آن ها بخواهید مثال بزنند و صحبت کنند.

این برایشان ( و برای ما ) خیلی مهمّ است تا به کار، جوش بخورند.

حتّی امتیاز تعیین کنید برای کسی که در موضوعات مهمّ تحقیقی انجام بدهد و فرآورده ای علمی ( مثلاً مکتوب و عددی یا آماری ) ارایه کند.

در انجام کارهای عملی مثل پرداختن به نقشه، به ابتکارات و پیشنهادات آنها توجه کنید. اگر سۆالی دارید یا دارند، اوّل با هم مطرح کنید و نظر سایرین را بپرسید.

به این هم فکری جمعی، خیلی اهمّیت بدهید. خیلی!

به عنوان مثال، این سوال را بین جمع بیفکنید که نقشه ی خواسته شده در تکلیف دوّم را چگونه و روی چی رسم کنیم ؟

و با چه مقیاسی ؟

و  بعداً با آن چه کارهایی خواهیم داشت ؟ 

آیا ممکن است چند نسخه از آن داشته باشیم؟

یا مثلاً لایه لایه اطّلاعاتی روی آن اضافه شود؟

زمان عملیاتی

100دقیقه

وسایل لازم

دفاتر یادداشت - خط کش و قلم!

روند کار

سلام! ما در این جلسه می خواهیم با هم درباره ی یک مُشکل محسوس و ظاهراً ساده! صحبت کنیم:
" ترافیک "پدیده ای که لازم نیست زیاد سر تعریف دقیقش وقتمونو  تلف کنیم. چون:
همه مون اونو تو شهرهای بزرگ و یا حتّی گاهی روی جاده های بین شهری، حس کردیمش.

ولی صرف نظر از عکس العمل های رفتاریِ مردم و مسئولین و آثار و عوارض مستقیم و غیر مستقیم آن،  آنچه جالب است تنوّع علّت های ایجاد و پیدایش ترافیک است. عواملی که گاهی بسیار ساده و ابتدایی و پیش پا افتاده به نظر می رسند و در حالی که حداقل گاهی ( و بلکه بیشتر وقت ها) راه حل های معلوم، ساده، در دسترس و قابل انجامی هم دارند، امّا به شدّت از آنها غفلت می شود.

متاسّفانه! در طبیعت امّا، همه چیز تنظیم است! در مسیر یک رود یا حین جریان یک نهر، طول و عرض بسترِ مسیل، تابعی از شدّت جریان آب، شیب و خلاصه نهایتاً کاملا منطبق با نیاز و احتیاج است. یعنی هر جا لازم بوده برای عبور آب ِبیشتر، سطح مقطع مسیر بزرگ تر است و بالعکس.

در مسیر پیوسته ی حرکت جانداران، مثلاً گله های بزرگ دام، پرندگان یا خصوصاً در بررسی حرکت مورچه ها  و سایر حشرات با تمام شلوغی و ازدحامی که مشاهده می کنیم ولی نظمی می بینیم که مانع توقّف و ایستادن آنها از حرکت می شود. یعنی ترافیک، پدیده ای انسانی است و طبیعی نیست! یک مُعضل و عارضه است که قابل پیش گیری و در صورت ایجاد، شایسته ی علاج و درمان است... متحرّک واحدی را در مسیری دلخواه فرض کنید. فرضِ پیدایش ترافیک برای او باطل است و متصوّر نیست ؛ مگر عارضه ای طبیعی، بیرونی و محیطی عامل کندی حرکت یا توقّف او شود مثلاً سنگی سر راهش باشد...

امّا کافی است دو متحرّک، خصوصاً دو اتومبیل را در نظر بگیرید: با لحاظ این ویژگی خاصّ که ماشین، مظهر اعمال اراده ی آدمی است و انسان تنبلِ ضعیف؛ به کمک این مرکب رهوار، می تواند و می خواهد با نهایت شتاب و سرعت ( البتّه تا آستانه ی تهدید امنیت خویش ) چنان تند و تیز براند که گویا با زمین و زمان، سر ستیز دارد ؛

اینجاست که همین دو راننده ی محترم از سر حرص و عجله رقابت و امید به اثبات برتری خود و مرکبشان ممکن است مانع پیشروی و سبقت دیگری شوند. و یا راننده ی با شخصیّتی! در مسیر بسته ای که کشش و ظرفیت محدودی دارد با انحراف به چپ و عبور از خط ممتدّ و طی کردن مسیر سبقت در لاین مقابل نهایتاً مجدّداً به راست بپیچد و جلوتر از ردیف ماشین های ایستاده یا کم سرعت پیش رویش ( که اکنون آنها را به این روش جالب!! پشت سر گذاشته است! ) قرار گیرد. این صحنه ای است که غالباً شاهد آن بوده ایم...

خُب بگذریم که دردمندی فرهنگی عمیق در این باب هست چرا که این رفتار فقط در حین رانندگی سر نمی زند، بلکه خیابان ها و جاده ها فقط یک مجال و محلِّ ظهور آن است و چنین بی مسئولیتی در تمامی ارکان و ابعاد زندگی این قبیل افراد، معمولا جاری و ساری است.

و از طرفی خود قواعد و قوانین و رفتارهای ترافیکی، آموزنده و تاثیر گذار هستند در سایر امور و شئون زندگی انسان ها.

امّا گاهی هم واقعاً تقصیر رانندگان محترم و زحمت کش نیست! بلکه مهندسی و طراحی یک تقاطع یا عدم تناسب عرض مسیر و یا سایر علل بیرونی موجب ایجاد حادثه و ترافیک است.

بررسی مشکل ترافیک - جلسه اول

ما در حین پیش برد این پروژه، به هر دو دسته ی این عوامل نظر می افکنیم. خصوصاً که فلسفه ی تابلوها و هشدار و آگاهی دادن های در صحنه و یا پیش از حرکت به انسان هایی که کنترل اتومبیل ها را به عهده دارند، فوقُ العاده پر اهمّیت و پر رنگ و پرداختن به آن از ضروریات است.

نگاه دیگری که در این درس آن را دنبال می کنیم نگاه " ماکرو " یا از فراز است. یعنی از دور و بالا و یا در مدت زمان های طولانی و مستمر و متناوب.

بررسی مشکل ترافیک - جلسه اول

شما تا وقتی که از یک منظر کم ارتفاع، پدیده ای را بررسی می کنید و یا خصوصاً در ترافیک، خودتان در یک ماشین، گرفتار شده اید و حتّی اگر به عنوان پلیس بخواهید مساله را تا حدّ امکان حلّ کنید، محدودیت دید دارید و در مکان های پیچیده ی پر ورودی یا دارای چند خروجی، بعید است بتوانید اطلاعات آماریِ دقیق و درستی از تعداد، نوع و نیّت اتومبیل های ورودی به ناحیه ی پر ترافیک، قصد آن ها برای بیرون رفتن از کدامیک از خروجی ها و نهایتا وضعیت نهایی هر اتومبیل؛ به دست آورید.

بررسی مشکل ترافیک - جلسه اول

در حالی که برای اصلاح هندسی مسیر و گشودن یک گره ترافیکی چنین آمار و اطلاعاتی ضروری و واجب است.  یکی از بهترین راه های کسب چنین اعداد و ارقامی، تصویر برداری و مشاهده ی از بالا است. حال یا توسّط دوربینی در ساختمانی مرتفع و یا حتی استفاده از: بالُن! بالگرد و یا تصاویر ماهواره ای.  

البتّه راه کارهای زمینی هم هست که تا بحال به نُدرت از آن ها استفاده شده است...

ما امیدواریم به کمک هم بتوانیم الگویی کم و بیش علمی و به طور نسبی عملی برای برّرسی ترتیب مند موضوع  ترافیک ایجاد کنیم و تجربه ای جالب و عینی و به درد بخور کسب کنیم و آن را توسعه و اشاعه دهیم.

شما امّا خوب است برای نوبت بعد چند تا کار انجام بدید! (حالا به عنوان دست گرمی، تمرین، فعّالیت یا همون " تکلیف ")

اوّل: تهیه ی یک نقشه ی خوب با حداکثر بزرگ نمایی ( مقیاس بالا ) از شهر یا ناحیه و محلّ زندگی و آمد و رفت معمول خودتان.

دوّم: رسم یک تصویر ساده ( حذف اسامی و سمبل های اضافی و نالازم ) از خیابان های اصلی و فرعی های مهم قابل عبور ( که به عنوان راه دررو شناخته می شوند.)

سپس افزودن مکان های مهمِّ مراجعه، توقّف و ورود و خروج مردم در ساعات مختلف مثل: مساجد، مدارس، ادارات، فروشگاه ها و مراکز خرید و ...و بالاخره:

سوّم: انجام چند کار آماری ساده، ابتدا به شکل ذهنی و تقریبی یعنی تخمین و محاسبه و سپس در جلسه ی آینده بررسی چگونگی آمارگیری عینی و واقعی و محیطی و مقایسه ی نتایج این دو روش.

مثلاً تا نوبت بعد، شما فعلاً به شکل حدس و گمان و ذهنی ( ولی معقول و قابل باور و تا حدّ امکان با محاسبات ساده ) بگویید:

چند اتومبیل در " شهر " شما وجود دارد ؟ بگویید: چند اتومبیل در " خیابان " شما وجود دارد ؟ ( و چند تا جای پارک در خیابان یا پارکینگ ها وجود دارد ؟ )

چند نفر از دوستان و هم کلاسی ها و بچّه های مدرسه ی شما با " ماشین " به مدرسه می آیند؟

( یعنی چند اتومبیل از مبداهای مختلف به مقصد مدرسه تان صبح ها در حال حرکت هستند ؟ )

در نزدیک ترین مکانی که شما معمولاً همیشه یا بیشتر وقت ها؛ ترافیک سراغ دارید، چه تعداد اتومبیل در ساعت، مُعطّل می شوند؟

دقّت کنید که مهم تر از اینکه شما چه جوابی به این سوالات می دهید و پاسختان چقدر با واقعیت فاصله دارد، این مهمّ است که:

"چگونه و از چه راه و روشی " به این جواب رسیده اید ؟ نه ؟!

و امّا اکنون، استاد محترم، معلّم گرامی!

روی سخنم با شماست که انتخاب کرده اید و البته " انتخاب " شده اید. چند تا انتخاب دیگر هم در راه است میان شما و دانش آموزانتان... فرصت نیست زیاد درباره ی " انتخاب " صحبت کنیم، جز اینکه یادآور شویم:

" انتخاب " در واقع یعنی " حذف! " شما اگر فقط یک گزینه داشته باشید، نهایتاً می توانید آن را بپذیرید یا نه ( که البتّه این هم خودش نوعی انتخاب است  ) امّا کافی است برای یک موضوع، دو یا بیشتر گزینه ی هم ارز داشته باشید، اون وقته که باید برای ترجیح یکی بر دیگری، دلیل داشته باشید. و یکی را حتما حذف کنید.

من دوست دارم بدانم که شما و دانش آموزانتان چرا این موضوع را انتخاب کرده اید؟ شما و دوستان نوجوانمان چرا همدیگر را برگزیده اید؟ امّا همه ی اینها را برای این می گویم که هر چه از سابقه و انگیزه ی هم بیشتر اطلاع داشته باشیم می توانیم با همّت و اراده و آگاهی و انگیزه ی بیشتری کار را پیش ببریم. موافقید؟

منتظر پاسخ سوالات و نظرات آزاد شما هستم !

ارزیابی: 

فهرست های کامل تر و هوشمندانه تر، و ایجاد اصلاحات و تغییرات مطلوب و دلخواه و مفید و مۆثّر؛ طبیعتاً موجب برتری و کسب امتیاز بیشتر توسّط اعضای هر گروه خواهد شُد!

منابع بیشتر

با نگاه کردن به انبوه تصاویری که از ترافیک در کشورهای مختلف وجود دارد، می توانید عوامل متعدّد ایجاد آن را از عکس ها استخراج کنید.
ضمن اینکه  از  همین مجموعه می توانیم در ارایه ی نهایی بهتر پروژه ی گروهمان استفاده کنیم. ان شاءاللّه!

بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی

بررسی مشکل ترافیک - جلسه اول

بررسی مشکل ترافیک – جلسه  دوم

بررسی مشکل ترافیک – جلسه سوم

بررسی مشکل ترافیک – جلسه چهارم و پنجم
بررسی مشکل ترافیک – جلسه ششم

بررسی مشکل ترافیک – جلسه هفتم

بررسی مشکل ترافیک – جلسه هشتم