تبیان، دستیار زندگی
ما برای شروع هر کاری اعم از کوچک و بزرگ به معنایی وارد حریم خداوند می شویم و نیاز به اذن و اجازه و استعانت از پروردگار مطلق داریم .
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مریم خندابی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

لطفا اجازه بگیرید

بسم الله

وارد هر خانه ای که می شوید در می زنید و اجازه می گیرید، زیرا برای ورود به هر حریمی ادب حکم می کند اجازه بگیرید. در این عالم هم برای هر کار و عملی نیاز به اذن و اجازه خداوند داریم زیرا تمام عالم حریم و محضر خداوند است.

فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى یُۆْذَنَ لَكُمْ

پس داخل آن مشوید تا به شما اجازه داده شود.(نور/28)

خداوند مالک و صاحب حقیقی و اصلی این جهان است. هر آنچه در آسمان و زمین و کهکشان ها وجود دارد در ید قدرت او است و ما برای شروع هر کاری اعم از کوچک و بزرگ به معنایی وارد حریم خداوند می شویم و نیاز به اذن و اجازه و استعانت از پروردگار مطلق داریم.

اذن و اجازه از صاحب خانه

واٍژه اذن در قرآن به معنای امکان تداوم تأثیر بر طبق مشیت الهی و اراده خاص وی به کار رفته است. یعنی تداوم و استمرار افاضه از جانب خداوند به گونه ای که تأثیر در عالم تکوین بر اذن خداوند متوقف است .

به عبارتی خداوند خاصیت تأثیر هر نیروی عاملی را در همان حالت به آن می بخشد. به این معنا که حالت تأثیری را استمرار می بخشد و افاضه خود را در آن زمان قطع نمی کند وگرنه هیچ نیروی عاملی نمی تواند اندک تأثیری بگذارد.

وَمَا تَشَاۆُونَ إِلَّا أَن یَشَاء اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ

و تا خدا پروردگار جهان ها نخواهد [شما نیز] نخواهید خواست. (تکویر/29)

این اراده، اراده حادثه است که امکان تاثیر و تاثر در عالم طبیعت را برای اشیاء فراهم می سازد و بدون آن، هیچ عامل طبیعی نمی تواند در جهان هستی تاثیر بگذارد. مقصود از تداوم افاضه در عالم تکوین همین معناست.

وَ مَا هُم بِضَآرِّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللّهِ

هر چند بدون فرمان خدا نمى‏توانستند به وسیله آن به احدى زیان برسانند. (بقره/102)

اگر اذن خداوند یعنی افاضه امکان تأثیر از جانب خدا نباشد ، امکان ندارد سحر آنان تأثیری بگذارد. چون عوامل تاثیر در عالم هستی متأثّر از تاثیر ذات حق تعالی است زیرا ؛ لا موثر فی الوجود الا الله و جمله ممکنات در ذات خود نیازمندند و همان گونه که ممکنات ذاتاً محتاج افاضه اند ، اثر آن ها در عالم طبیعت که از ممکنات است ، محتاج افاضه است.

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله)فرمودند: چون روز قیامت شود به بنده خدا امر می شود که وارد آتش دوزخ شود، چون نزدیک دوزخ می شود می گوید بسم الله الرحمن الرحیم و پا در دوزخ می نهد. آتش دوزخ هفتاد هزار سال راه از او دور می شود

گیاه نیز اجازه می گیرد:

وَالْبَلَدُ الطَّیِّبُ یَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ

و زمین پاك [و آماده] گیاهش به اذن پروردگارش برمى‏آید. (اعراف /58)

گیاه با افاضه امکان تاثیر حاصل از جانب پروردگار می روید به اصطلاح قرآن، این همان معنای اذن در تکوین است که از آیه مبارکه (انسان /30) استفاده می شود.

و َمَا تَشَاۆُونَ إِلَّا أَن یَشَاء اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِیمًا حَكِیمًا

و تا خدا نخواهد [شما] نخواهید خواست. قطعاً خدا داناى حكیم است. تنها مۆثر در تحقق افعال هر چه باشد اعم از اختیاری و غیر اختیاری ، خداست.

اوست که به عوامل مۆثر توان اثر گذاری و توان تداوم آن را ارزانی داشته است.

وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ یُۆْمِنُواْ بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ

و دل ها و دیدگانشان را برمى‏گردانیم [در نتیجه به آیات ما ایمان نمى‏آورند] چنانكه نخستین بار به آن ایمان نیاوردند و آنان را رها مى‏كنیم تا در طغیانشان سرگردان بمانند.

یعنی کشش ها ، میل ها و دیدگان آنان دگرگون شد و همان ها بودند که موجب این دگرگونی گردیدند. پس حال که هر چیزی در این عالم تعلق به خدای واحد، احد، صمد دارد. گفتن بسم الله الرحمن الرحیم، اذن و اجازه از خداوند و استعانت از ذات لایزال او ایت ، آن را فراموش نکنیم.

بسم الله الرحمن الرحیم

ادب در شروع کار

خداوند متعال برای اینکه به انسان ها بیاموزد که کار را به نام خدا آغاز کنند ، هم سوره های قرآن و هم ابتدای قرآن را با بسم الله الرحمن الرحیم آغاز کرده و علمای شیعه و سنی از رسول خدا نقل کرده اند:

کل امر ذی بال لم یبدا فیه به بسم الله فهو ابتر

هر کاری که به نام خدا شروع نشود ابتر است.

بنابراین اگر انسان کاری را با نام خدا شروع نکند هرگز به مقصد نمی رسد زیرا ؛ به بیانی اذن و اجازه کار از صاحب عالم گرفته نشده است.

خدای سبحان با آغاز سوره فاتحه الکتاب به بسم الله به ما آموخت که این حمد و عبادت خدا را نیز به نام خدا آغاز کنید تا به مقصد برسید. معلوم می شود اگر عبادت هم به نام خدا نباشد ، ابتر است چون حسن فعلی دارد ولی ارتباط را انسان حفظ نکرده است.

هرچه به نام خدا نباشد او هالک است زیرا چیزی که به نام خدا نباشد ، لا شیء است به صورت شیء. بقاء فقط از خداست و کاری که برای وجه الله نباشد پایدار نیست.

كُلُّ مَنْ عَلَیْهَا فَانٍ*وَیَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ

هر چه بر [زمین] است فانى ‏شونده است *و ذات باشكوه و ارجمند پروردگارت باقى خواهد ماند. (26/27 الرحمن)

اگر انسان کاری را با نام خدا شروع نکند هرگز به مقصد نمی رسد زیرا به بیانی اذن و اجازه کار از صاحب عالم گرفته نشده است

بسم الله الرحمن الرحیم

گفتن بسم الله الرحمن الرحیم یعنی هم با نام خدا شروع می کنم هم از ذات پاکش استمداد می طلبم هم اذن و اجازه از صاحب عالم می گیرم.

هنگامی که کارها را با تکیه بر قدرت خداوند آغاز می کنیم، خداوندی که قدرتش مافوق همه قدرت هاست سبب می شود که از نظر روانی نیرو و توان بیشتری در خود احساس کنیم، مطمئن تر باشیم بیشتر بکوشیم، از عظمت مشکلات نهراسیم و مأیوس نشویم و نیت و عمل خود را پاک تر و خالص تر کنیم.

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموند: چون روز قیامت شود به بنده خدا امر می شود که وارد آتش دوزخ شود، چون نزدیک دوزخ می شود می گوید : بسم الله الرحمن الرحیم و پا در دوزخ می نهد. آتش دوزخ هفتاد هزار سال راه از او دور می شود. (منهج الصادقین .ج1.ص33)

در روایت دیگری آمده چون بنده خدا را پای میزان حساب حاضر می کنند و نامه اعمال او را در حالی که مملو از افعال و کردار زشت است به دست او می دهند ، در حین گرفتن نامه اعمال بنابر عادتی که در دنیا به گفتن بسم الله الرحمن الرحیم داشته این ذکر را به زبان جاری می کند و نامه اعمال را به دست می گیرد .

چون نامه اعمال را می گشایند آن را سفید می بینند در حالی که هیچ نوشته و عمل بدی در او نمی بیند. بنده گنهکار به فرشتگانی که حاضرند می گوید: در این نامه عمل چیزی نوشته نشده است که بخوانم. فرشتگان می گویند: در همین نامه تمام اعمال بد تو نوشته بود اما به برکت و عظمت بسم الله ... همه آنها محو شد. (منهج الصادقین ج.1ص33)

مریم خندابی  

بخش قرآن تبیان


منابع:

تفسیر و مفسران – ایة الله معرفت

تفسیر نمونه – ایة الله مکارم شیرازی

مطالب مرتبط:

چرا باید کارها را با نام خدا شروع کرد؟

کلید اسم اعظم خدا در قرآن

اسم اعظم خدا