4روش برخورد با افراد بد دهن !!
در عالم بچگی، وقتی حرف زشتی می‌زدیم بزرگ‌تر‌ها می‌گفتند «زود برو دهانت را آب بکش... زود...». در عالم بچگی فهمیده بودیم وقت فحاشی‌کردن، دهان‌مان آلوده می‌شود. حالا اگر قرار باشد بزرگسالان ما هر بار حرف زشتی به زبان می‌آورند دهانشان را آب بکشند، روزی چند لیتر آب باید مصرف کنند؟ دریا... دریا... دریا... .
بددهنی گر چه ممکن است در لحظههای اول آدمها را آرام کند، اما عواقبی دارد که بالاخره دامنشان را می‌گیرد و از سوی دیگر، ناسزاگو ها پس از مدتی دیگر با به زبان آوردن حرفهای ناخوشایند آرام نمیشوند و فحش دادن حالشان را بدتر میکند.
متأسفانه ناهنجاری بددهنی و فحاشی به طرز فجیعی در جامعه ما رواج دارد، مردم با صدای بلند سر هم فریاد می زنند و الفاظ رکیکی به زبان می آورند، در شوخی ها و جمع های دوستی هم برای شوخی و خنده بد دهنی و فحاشی بسیار رایج شده، به طرزی گاهی دشنام های ناموسی به همدیگر می دهند و می خندند، و این بسیار اسفناک است.
حالا می خواهیم ببینیم راه برخورد با افرادی که به این رذیله اخلاقی مبتلا هستند چیست؟
1. نصیحت و خیرخواهی: متاسفانه برخی افراد در جامعه هستند که برای تخلیه عصبانیت و ناراحتی‌های خود کنترل زبان را از دست داده و هر حرف زشت و ناپسندی از زبانشان خارج می‌شود، در این زمان است که یک دوست دل سوز و انسان فهمیده و انسان فهمیده با بهترین زبان و از سر دلسوزی آنها را از این عمل زشتشان آگاه میسازد و می‌گوید:
فحش دادن و ناسزا عمل بسیار زشتی است که اگر توبه نکنید از صف شیعیان حضرت علی خارج شده و مورد تنفر حضرت واقع می‌شوید؛ همان گونه که وقتی حضرت متوجه شد برخی از سربازانش در جنگ صفین به دشمنان دشنام می‌گویند فرمود:
«من دوست ندارم كه شما دشنام دهنده باشید؛ ولى اگر اعمال زشتشان را شرح دهید و احوال آنها را بیان كنید به گفتار صحیح نزدیكتر و براى اتمام حجّت رساتر است. شما باید به جاى دشنام چنین مىگفتید: پروردگارا خون ما و آنها را حفظ كن (و آتش جنگ را خاموش فرما) میان ما و آنها را اصلاح كن و آنان را از گمراهی‌شان هدایت نما تا كسانى كه جاهلند حق را بشناسند و آنها كه گمراهند و بر دشمنى با حق اصرار مىورزند از آن دست بردارند و (به راه راست) باز گردند.»[1]
با زبان دوستانه‌ای که دارید به آن ها بگویید: فحش و ناسزا آن قدر زشت و ناپسند است که حتی اگر مخاطب‌شان انسان بت‌پرست باشد که گمراه‌ترین و بدترین انسان روی زمین است، نیز زشتی فحش را کم نمی‌کند، از این رو و خداوند این گونه حرف زدن و تخلیه هیجانات را کاری زشت دانسته و می‌فرماید:
«وَ لا تَسُبُّوا الَّذینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَیْرِ عِلْمٍ كَذلِكَ زَیَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا یَعْمَلُون [سوره انعام آیه 108] معبود كسانی را كه غیر خدا را می‌خوانند دشنام ندهید مبادا آنها (نیز) از روی ظلم و جهل خدا را دشنام دهند، این چنین برای هر امتی عملشان را زینت دادیم سپس بازگشت آنها به سوی پروردگارشان است و آنها را از آن‌چه عمل می‌كردند آگاه میسازد (و پاداش و كیفر می‌دهد)»
2: عوض کردن فضا: اگر در جمع دوستان هستند و فضای فحش دادن به استاد و یا مدیر مدرسه و دانشگاه و فلان مسئول فراهم شد شما با هوشیاری و دقت این فضای گناه آلود را به سمت یک مساله علمی یا معنوی سوق دهید و یا با بیان خوبی‌های استاد از ایشان دفاع کنید همان گونه که پیامبر خدا می‌فرماید:
«هنگامى كه عیب جویى و غیبت كسى را در میان جمع مىكنند و تو در آنجا حضور دارى، او را یارى كن و حاضران را نهى از منكر، و از آن مجلس (گناه) برخیز»[2]
و در روایت دیگری می‌فرماید:
«كسى كه غیبت برادر مسلمانش نزد او شود، و توانایى بر یارى او داشته باشد و یاریش نكند، خداوند او را در دنیا و آخرت خوار مىكند» [3]
هر چند گاهی دفاع کردن از ایشان کار سختی است و ممکن است دوستان به حرف انسان توجه نکنند یا ناراحت شوند ولی تحمل این سختی به پاداشی که در مقابل آن است می‌ارزد همان گونه که پیامبر خدا می‌فرماید:
كسى كه بر برادر مسلمانش منّت بگذارد و در برابر غیبتى كه از او در مجلسى شنیده دفاع كند، خداوند هزار در از شرّ و بدى را در دنیا و آخرت از او باز مىگرداند، و اگر دفاع نكند در حالى كه قادر بر دفاع است هفتاد برابر گناه غیبت كننده بر او خواهد بود»[4]
3: ترک مجلس گناه: واقعا گاهی اوقات چاره‌ای جز ترک کردن مجلس نیست چرا که افراد نه قابل نصیحت هستند و نه موقعیت دفاع از شخصی که مورد فحش قرار می‌گیرد وجود دارد؛ در این جا بهترین راه حل ترک این گونه مجالس است چرا که امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
«سزاوار نیست در مجلسی که گناه می‌شود و از شما کاری بر نمی‌آید حضور داشته باشید.»[5]
بودن در مجلس گناه، هر چند انسان گناهى انجام ندهد، امضاء و تأیید آن گناه است و باعث می‌شود زشتی گناه هم در نظر شما و هم در نظر دوستانتان شكسته شود. و باعث کم شدن ایمان انسان می‌شود همان گونه که امام علی علیه السلام می‌فرماید:
«همنشینی با هوسرانان باعث از یاد رفتن ایمان و حاضر شدن شیطان است.»[6]
4: برخورد شدید : برخی افراد هستند که نه با نصیحت به خود می آیند و نه ابراز ناراحتی به خود می آیند با این افراد بهتر است یک رفتار جدی داشت مثلا تذکر داده شود که اگر دست از این طرز صحبت کردن بر ندارد هرگز با او معاشرت نخواهیم کرد. و این هشدار در حد یک حرف باقی نماند و جدا عمل شود.
با توجه به مطالب فوق به این نتیجه می‌رسیم؛ در برخورد با چنین دوستانی اولین راه نصیحت و خیر خواهی است و در مرحله بعد عوض کردن فضای گفتگو است و اگر این دو راه اثر نداشت مجلس گناه را ترک کنید و خود را از آلودگی که در این گونه مجالس است حفظ کنید.
پی نوشت‌ها:
[1]. إِنِّی أَكْرَهُ لَكُمْ أَنْ تَكُونُوا سَبَّابِینَ وَ لَكِنَّكُمْ لَوْ وَصَفْتُمْ أَعْمَالَهُمْ وَ ذَكَرْتُمْ حَالَهُمْ كَانَ أَصْوَبَ فِی الْقَوْلِ وَ أَبْلَغَ فِی الْعُذْرِ وَ قُلْتُمْ مَكَانَ سَبِّكُمْ إِیَّاهُمْ اللَّهُمَّ احْقِنْ دِمَاءَنَا وَ دِمَاءَهُمْ وَ أَصْلِحْ ذَاتَ بَیْنِنَا وَ بَیْنِهِمْ وَ اهْدِهِمْ مِنْ ضَلَالَتِهِمْ حَتَّى یَعْرِفَ الْحَقَّ مَنْ جَهِلَهُ وَ یَرْعَوِیَ عَنِ الْغَیِّ وَ الْعُدْوَان...»[نهج البلاغة، ص: 324]
[2].«اذا وُقِّعَ فى رَجُلٍ وَ انْتَ فى مَلأٍ فَكُنْ لِلرَّجُلِ ناصِراً وَ وَ لِلْقَومِ زاجِراً وَ قُمْ عَنْهُمْ»[. كنزالعمال، حدیث 8028.]
[3].«مَنْ اغْتِیْبَ عِنْدَهُ اخُوُهُ الْمُسْلِمُ فَاسْتَطاعَ نَصْرَهُ فَلَمْ یَنْصُرْهُ خَذَلَهُ اللَّهُ فِى الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ؛» [ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج74، ص: 61]
[4]. «الا وَمَنْ تَطَوَّلَ عَلى اخِیْهِ فى غَیْبَةٍ سَمِعَها فِیهِ فى مَجْلِسٍ فَرَدَّها عَنْهُ رَدَّ اللّهُ عَنْهُ الْفَ بابٍ مِنَ الشَّرِ فِى الدُّنیا وَ الْآخِرَةِ، فَانْ هُوَ لَمْ یَرُدَّها وَ هُوَ قادِرٌ عَلى رَدِّها كانَ عَلَیْهِ كَوِزْرِ مَنْ اغْتابَهُ سَبْعینَ مَرَّةً؛» [من لایحضره الفقیه، جلد 4، صفحه 8 و 9.]
[5]. «ا یَنْبَغِی لِلْمُۆْمِنِ أَنْ یَجْلِسَ مَجْلِساً یُعْصَى اللَّهُ فِیهِ وَ لَا یَقْدِرُ عَلَى تَغْیِیرِهِ.» [كافی ج 2 - 374 - باب مجالسة أهل المعاصی ... ص: 37]
[6]. «مُجَالَسَةُ أهْلِ الْهَوَی مَنْسَاةٌ لِلإِیمَانِ ومَحْضَرَةٌ لِلّشَیطان» [نهج البلاغه، خطبه 86]
فرآوری: محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
سایت رهروان ولایت
سایت ایسنا
مطالب مرتبط:
اهمیت عفت کلام و پرهیز از بددهنی
