ماه اول و دوم بارداری چه بخوریم؟
یکی از حساس‌ترین دوران رشد و تکامل نوزاد در رحم مادر، سه ماهه اول بارداری می‌باشد. در این مرحله، سایز و اندازه جنین تغییر قابل‌توجهی نمی‌کند، اما تمایز سلولی در همین زمان رخ می‌دهد. در حقیقت در این مرحله است که مشخص می‌شود هر توده سلولی قرار است کدام بخش از بدن را تشکیل دهد و در حقیقت نوعی تفکیک در مورد وظایف سلول‌های مختلف صورت می‌گیرد. این دوران از لحاظ تقسیم‌های مکرر سلولی و همانندسازی DNA از اهمیت بسزای برخوردار است؛ به گونه‌ای که عوامل جهش‌زای محیطی در این دوران بیش‌ترین اثر خود را بر جنین می‌گذارند و مادر باردار بسیار باید به محیط اطراف خود حساس باشد. تغذیه مادر در این دوران نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این مقاله سعی داریم شما را با ریزمغذی‌های لازم در روزهای مهم و سرنوشت‌ساز از زندگی جنینی نوزاد آشنا کنیم.
روز اول تخمک‌گذاری، سبزیجات برگ سبز
در روز اول تقسیمات مکرر سلولی و تشکیل DNA صورت می‌گیرد و این فرآیند به مقادیر بالایی از فولات نیاز دارد. در حقیقت از سه ماه پیش از بارداری لازم است سطح فولات بدن مادر افزایش یابد. سعی کنید در این روزها مواد غذایی سرشار از فولات را در برنامه غذایی خود بگنجانید. این مواد عبارت‌اند از: حبوباتی چون لوبیا چشم بلبلی، لوبیا سفید، عدس، نخود، سبزیجاتی چون سبزیجات برگ سبز، اسفناج، مارچوبه، بروکلی، کلم چینی، کلم سفید و از گروه مواد پروتئینی، زرده تخم‌مرغ، گوشت اندام‌ها، جگر، تخم پرندگان، ماهی و نیز گندم و موز.
دو هفته بعد از تخمک‌گذاری، میوه‌های زرد و نارنجی
13 روز پس از تخمک‌گذاری، زمان تشکیل قشر اولیه می‌باشد که در حقیقت سه لایه از میان توده سلولی متمایز می‌شوند. لایه بیرونی، اکتودرم است که نهایتاً تشکیل پوست، مو، لنز چشم، آستر گوش، بینی، دهان، مقعد، مینای دندان و ... را می‌دهد. مزودرم لایه میانی است که تشکیل عضلات، استخوان‌ها، بافت لنفاوی، طحال، عروق خونی، قلب و شش‌ها را می‌دهد. تمایز یافتن لایه داخلی تشکیل‌دهنده شش‌ها، لوزه‌ها، مثانه، کیسه صفرا و کیسه گوارش می‌باشد. در این زمان اهمیت ویتامین‌های A,E,C برای این منظور مشخص می‌شود.
برای تامین ویتامین A استفاده از موارد زیر توصیه می‌شود:
جگر، قلوه، زرده تخم‌مرغ، سیب‌زمینی شیرین، هویج، کدوحلوایی، زردآلو، هلو، گرمک، طالبی، گوجه‌فرنگی، اسفناج، کلم بروکلی، کلم بروکسل، سبزیجات دارای برگ سبز و نیز میوه‌ها و سبزی‌های زرد و نارنجی رنگ.
ویتامین C مورد نیاز خود را از مواد غذایی زیر تامین کنید:
فلفل دلمه‌ای زرد، گوجه‌فرنگی، لیموترش، لیموشیرین، پرتقال، طالبی، کیوی، کلم پیچ، کلم بروکلی، کلم بروکسل، انبه، آناناس، توت‌فرنگی، سیب‌زمینی.
مواد غذایی سرشار از ویتامین E عبارت‌اند از:
کشمش قهوه‌ای، بادام، جوانه گندم، روغن آفتابگردان، روغن ذرت، رون کلزا، روغن بادام‌زمینی، زرده تخم‌مرغ و مخلوط مغزها.
سه هفته پس از تخمک‌گذاری، جگر و ماهی فراموش نشود
در حدود روز 17-19 پس از تخمک‌گذاری، شیار عصبی که پیش ساز سیستم عصبی است تشکیل می‌شود. برای تمایز و تکامل سیستم عصبی ویتامین B12، امگا 3، فولات و کولین از اهمیت بسزای برخوردار می‌باشند.
مواد غذای سرشار از B12 عبارت‌اند از:
جگر، قلوه، شیر و فرآورده‌های لبنی، گوشت و نیز تخم پرندگان.
برای تامین اسید چرب امگا 3 مورد نیاز بدن از انواع فراورده‌های دریایی مانند ماهی‌ها، میگو و ... بالاخص ماهی ساردین می‌توان استفاده نمود. گیاه خرفه نیز از منابع گیاهی این اسید چرب می‌باشد.
کولین یک شبه ویتامین می‌باشد که به شکل لسیتین به صورت گسترده در چربی‌ها وجود دارد. از منابع مهم کولین می‌توان به تخم‌مرغ، جگر، گوشت گاو، شیر، بادام‌زمینی و سویا اشاره کرد. البته مقادیری از آن هم در گیاهانی چون: جودو سر، کاهو، گل کلم و کلم پیچ وجود دارد.
هفته چهارم بعد از تخمک‌گذاری با ویتامین A
23-25 روز پس از تخمک‌گذاری، قلب شروع به تپش می‌کند و گردش خون ناقصی ایجاد می‌شود که واقعی نمی‌باشد، زیرا رشد عروق خونی کامل نشده است. در این زمان اهمیت توجه به رژیم غذایی غنی از ویتامین A مشخص می‌شود.
در ماه دوم بارداری به لبنیات توجه ویژه کنید
50 -60 روز پس از تخمک‌گذاری، اعضا شروع به استخوانی شدن می‌کنند، در این زمان باید به ریزمغذی‌های مورد نیاز برای تشکیل استخوان توجه ویژه نمود. همچنین در این روزها دندان‌های اولیه شروع به سر زدن می‌کنند و استخوان‌های سقف دهان به هم می‌چسبند. به نظر می‌رسد برای رشد استخوان‌ها و دندان‌ها لزوم توجه به کلسیم در این روزها مشخص می‌شود. برای این منظور روزانه 3 واحد لبنیات توصیه می‌شود که شما می‌توانید این میزان را از طریق مصرف روزانه 1 لیوان شیر و 2 لیوان ماست تامین نمایید.
در این مرحله چشم‌ها بسته هستند، اما شبکیه به طور کامل پیگمانته (رنگدانه‌ای) شده است و در حقیقت رنگ چشمان نوزاد شما در این روز مشخص می‌شود. در زمینه تقسیمات سلولی در ناحیه چشم‌ها، ویتامین A و امگا 3 از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشند.
ادامه دارد ...
بینه خوشنودی راد
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
مطالب مرتبط:
غذاهای ممنوعه برای مامان‌های آینده
باورهای رایج در مورد تغذیه‌ی خانم‌های باردار
5 ویتامین و ماده‌ی معدنی ضروری برای خانم‌های باردار
بهترین و بدترین میان وعده‌ها در دوران بارداری
همه چیز در مورد تغذیه‌ی مناسب در زمان بارداری
تغذیه سالم در دوران بارداری (1)
