آبکافت (2)

در درس قبل از آبکافت کاتیون ها و آنیون ها و انواع نمک ها از نظر آبکافت صحبت کردیم. در ادامه ی این بحث آبکافت چند نمک مهم را بررسی کرده و نکات آن ها را استخراج می کنیم.

آبکافت نمک های دارای یون سولفات(SO₄^2-) :

به طور کلی می توان گفت اگر در کنار یون سولفات کاتیون باز قوی باشد (Na₂SO₄  مانند )، آن نمک تقریباً خنثی است و اگر کاتیون باز ضعیف باشد( CUSO₄ مانند )، آن نمک اسیدی است.

Na₂SO₄  یون های Na_(aq)⁺   و SO_4(aq)^2-   را آزاد می کند و تنها SO_4(aq)^2-  که آنیون یک اسید نسبتاً ضعیف

(HSO₄^-)  است مقداری آبکافت می شود امّا چون شدت آبکافت آن کم است PH را چندان تغییر نمی دهد به همین دلیل تقریباً خنثی در نظر گرفته می شود.

CUSO₄  در آب یون های CU_(aq)²⁺  و  SO_4(aq)^2- را آزاد می کند. همان طور که گفته شد آبکافت  SO₄^2-   بسیار کم است امّا CU²⁺ کاتیون یک باز ضعیف یعنی CU(OH)₂  بوده و با جذب یون های OH^-  آبکافت می شود. در نتیجه PH محلول کاهش می یابد و محلول خاصیت اسیدی پیدا می کند.

آبکافت NaHSO₄  و KHSO₄:

با اینکه این دو نمک، نمک یک اسید قوی و یک باز قوی هستند ولی خنثی نبوده بلکه اسیدی می باشند. در واقع با اینکه به هنگام حل شدن این نمک ها در آب هیچ کدام از یون های  آن ها آبکافت نمی شوند (چون مربوط به باز قوی و اسید قوی هستند) امّا قدرت اسیدی یونHSO₄^-  نسبت به H₂O   بیش تر بوده و در نقش اسید H⁺  خود را آزاد کرده و باعث افزایش غلظت H⁺ در محیط و اسیدی کردن PH  می شود.

در واقع با حل کردن سدیم هیدروژن سولفات یا پتاسیم هیدروژن سولفات در آب، کاتیون و آنیون آبکافت نمی شوند امّا آنیون یونش می یابد و محلول خاصیت اسیدی پیدا می کند.

آبکافت Na₂S:

 Na₂S  در آب یون های Na_(aq)⁺  و S_(aq)^-   را  آزاد می کند. همان طور که می دانید  Na_(aq)⁺   کاتیون یک باز قوی NaOH  بوده و آبکافت نمی شود امّا S_(aq)^-  آبکافت می شود و با جذب H⁺   تبدیل بهHS^-  می گردد.

بر اثر آبکافت در این مرحله غلظت H⁺   در محلول بسیار کم شده و محلول قلیایی می شود، لذا برای یون های HS^-  به اندازه ی کافی H⁺  در محیط وجود ندارد که با آن ها ترکیب شوند و مولکول های H₂S تولید گردند.

آبکافت Na₂CO₃ :

سدیم کربنات در اثر حل شدن در آب یون های Na_(aq)⁺  و CO_3(aq)^2-  را آزاد می کند. باز هم Na⁺  آبکافت نمی شود چون کاتیون یک باز قوی است.

اما یون های CO₃^2-   یون های H⁺ موجود در آب را جذب کرده و آبکافت می شوند و تبدیل به یون های HCO₃^-  می گردند.

به دلیل جذب یون های H⁺ موجود در محیط و تولید یون های OH^- محیط قلیایی شده و برای یون های HCO₃^-  به اندازه کافی H⁺  در محیط وجود ندارد که با آن ها ترکیب شوند و مولکول های  H₂CO₃  تولید گردند.

مرکز یادگیری سایت تبیان – تهیه مهسا شاه حسینی