پایین‌تر از بیست هم خوب است
باید به دانش آموزانی که بیش از حد توانشان درس می‌خوانند کمک کرد تا تغییراتی را در روش کار اعمال کنند. باید به آنان راه دیگری برای دستیابی به هدف نشان داد. باید کارها و درس‌ها را به چند بخش کوچکتر تقسیم کرد و چنین دانش آموزانی را آگاه ساخت که نمره هجده نیز کافی است و نیازی به این همه زجر برای گرفتن بیست ندارند.
«هنوز قیافه آرمان، همان پسر درس خوان کلاس را به خاطر دارم؛ با آن عینک ته استکانی و موهای ماشین شده، خیلی دلم خنک می‌شد وقتی سرش توی کتاب بود و من تعمدی به او تنه‌ای می‌زدم و تمام ورقه‌ها و کتاب‌هایش پخش زمین می‌شد. ولی برایش مهم نبود؛ ورقه‌هایش را جمع می‌کرد؛ گویی هیچ اتفاقی نیفتاده و دوباره به مطالعه ادامه می‌داد. یعنی بعد از گذشت بیست سال او الآن چه کاره شده؟ اصلاً هدفش از این همه درس خواندن چه بود؟ آیا بعد از جدا شدن هم‌کلاسی‌ها، باز هم همان قدر درس خوان بود؟ شاید خانواده مجبورش می‌کردند و یا ...»
1- آنان که بیش از حد توانشان درس می‌خوانند.
2- آنان که در حد توانشان هم درس نمی‌خوانند.
که با توجه به مشکل چنین دانش آموزانی باید با همکاری اولیای خانه و مدرسه این مسئله برطرف گردد.
با دانش آموزانی که بیش از حد توانشان درس می‌خوانند؛ چه باید کرد؟
به دانش آموزی که بیش از حد توانش درس می‌خواند، کمک کنید تا از لحاظ تحصیلی در سطح معقول‌تری قرار گیرد. ممکن است سوال پیش بیاید که چه اشکالی دارد، فرزندمان بسیار موفق و شاگرد اول باشد؟ شاید بگویید : «ما فکر می‌کردیم آدم هر چه بیشتر تلاش کند موفق‌تر خواهد بود.» اما، اشکال در این جا پیش می‌آید که بعضی کودکان، چنان خود را تحت فشار قرار می‌دهند، که یا آنقدر خسته می‌شوند که از ادامه مسیر باز می‌مانند و به اصطلاح (می‌برند) و یا این که یادشان می‌رود که در زندگی تفریح هم لازم است به قول معروف : «رهرو آن نیست که گه تند و گه آهسته رود رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود.»
اگر کودک، در سطح مناسبی که برایش راحت است درس بخواند، باز هم می‌تواند به اهدافش دست یابد. با این تفاوت که آن قدر انرژی برایش باقی می‌ماند که هر زمان به هدفش رسید، سوی هدف دیگری حرکت کند. والدین در مقابل چنین کودکی باید توقعات خود را کمتر و معقول‌تر سازند. به ویژه اگر احساس کنند فرزندشان را بیش از حد تحت فشار گذاشته‌اند. نمره‌ها، ارزش‌های زندگی نیستند و پرداختن به تفریح و بازی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. اولیای دانش آموزان باید وضعیت خودشان را در مدرسه به یاد بیاورند.
حال این سوالات مطرح می‌شود که: آیا بین نمره بیست و موفقیت در زندگی آینده ارتباط نزدیکی وجود دارد؟
آیا کودک، پدر یا مادر سخت کوشی را که به هیچ کاری جز درس و تحصیل نپرداخته‌اند، الگو قرار می‌دهند؟
پدر و مادرها باید دانش آموز را تشویق نمایند تا در کنار فعالیت‌هایی که برای دست یابی به هدفشان انجام می‌دهند تفریح، بازی و سرگرمی هم داشته باشند. باید عادت‌های وسواس انگیز بهتر خواهی را در آنان از بین ببرند. درس خواندن تا پاسی از شب و بیدار شدن قبل از طلوع آفتاب اصلاً عادت خوبی نیست. مخصوصاً این که بیشتر دانش آموزان هنگام امتحانات به همین شیوه درس می‌خوانند!
باید برای دانش آموزان هدف واقع‌گرایانه‌ای را در رابطه با درس خواندن تعیین کرد. پس اولیا، درباره نقاط قوت و ضعف کودکان با آنان صحبت کنند و کمک نمایند تا وی تصمیم بگیرد که با درس خواندن دقیقاً به چه هدفی می خواهد برسد. با کودک صحبت کنید و به او بفهمانید که چه نمره‌ای برایش مناسب تر است. مثلاً شاید لازم نباشد فرزند شما در درس علوم تجربی به چندین مرجع خارج از کتاب مراجعه و آن‌ها را مطالعه کند.
به او بفهمانید که همان مطالب کتاب درسی برایش کافی است، مگر در صورتی که به موردی علاقه خاص داشته باشد و برای زیاد شدن معلوماتش آن هم به عنوان نوعی سرگرمی به مطالعه کتاب‌های غیر درسی بپردازد. دانش آموزی که دچار وسواس فکری و درس خواندن بیش از حد می‌شود با گرفتن نمره هجده خود را سرزنش می‌کند، باید به او قبولاند که این نمره هم خوب است.
در نهایت:
اگر می‌بینید فرزندتان زمان خیلی زیادی را صرف درس مطالعه می‌کند، اصرار کنید که برنامه‌اش را طوری دیگر تنظیم کند. طوری که زمان بیشتری به تفریح و فعالیت‌های غیر درسی اختصاص دهد. به او کمک کنید که زمینه‌های مناسبی مثل ورزش، سرگرمی‌های فرهنگی، تفریح و ... را نیز به فعالیت‌هایش اضافه نماید. دانش آموز را ترغیب کنید تا دوستانش را به منزل دعوت کند و ساعتی با آنان درس بخواند یا تفریح کند. میان امتحانات گاهی او را برای گردش بیرون از منزل ببرید. تلاش کنید چنین فعالیت‌هایی در برنامه دانش آموز گنجانده شود، آن وقت این‌گونه تفریح برایش به صورت یک عادت و اصل درمی آید.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مرتضی عرفانیان
تنظیم: مریم فروزان کیا
