اختلال شخصیت اسکیزوئیدی

پرسش: منظور از اختلال شخصیت اسکیزوئیدی چیست؟

ویژگی اصلی اختلال شخصیت اسكیزوئید، یک الگوی فراگیر كناره گیری از روابط اجتماعی و دامنه محدود

بیان هیجانها در موقعیتهای بین فردی است. این الگو از اوایل بزرگسالی آغاز شده و در زمینه های مختلف ظاهر می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسكیزوئید، ظاهراً میلی به صمیمیت ندارند، نسبت به فرصتهای موجود برای گسترش روابط نزدیک بی تفاوت به نظر می رسند و به نظر می رسد كه از عضویت در خانواده یا گروههای اجتماعی دیگر رضایت چندانی به دست نمی آورند. آنها به جای بسر بردن با دیگران، ترجیح می دهند وقت خود را به تنهایی سپری كنند. آنها اغلب از لحاظ اجتماعی منزوی یا «تنها» به نظر می رسند و تقریباً همیشه فعالیتها و سرگرمیهای انفرادی را انتخاب می كنند كه مستلزم تعامل دیگران نیست. آنها تكالیف مكانیكی یا انتزاعی مانند بازیهای رایانه ای یا ریاضی را ترجیح می دهند.

 آنها معمولاً واكنش پذیری آشكار هیجانی ندارند و از ظاهری «موقر» برخوردارند و به ندرت حالات بیانگر یا جلوه های چهره ای مانند لبخند زدن و تكان دادن سر از خود نشان می دهند. آنها ادعا می كنند كه هیجانهای شدید مانند خشم یا شادی را به ندرت تجربه می كنند. اغلب عاطفه محدودی نشان می دهند و به نظر، سرد و گوشه گیر می آیند. اگر چه، در شرایط كاملاً غیر عادی كه این افراد دست كم به طور موقت در آشكار ساختن خود احساس راحتی می كنند، ممكن است اعتراف نمایند كه احساسهای دردناكی را به ویژه در ارتباط با تعاملهای اجتماعی دارند. هرگاه این الگوی رفتاری صرفاً در طی سیر اسكیزوفرنیا، یك اختلال خلقی همراه با ویژگیهای روان پریشی، سایر اختلالهای روان پریشی یا یک اختلال فراگیر رشد رخ دهد یا هرگاه ناشی از اثرات مستقیم فیزیولوژیایی یک بیماری عصب شناختی (مانند صرع) یا سایر بیماریهای جسمانی باشد، تشخیص اختلال شخصیت اسكیزوئید را نباید مطرح كرد.

اختلال شخصیت اسكیزوئید ممكن است ابتدا در كودكی و نوجوانی به همراه انزواطلبی، روابط ضعیف با همسالان و كم آموزی در مدرسه ظاهر می شود كه این كودكان و نوجوانان را به گونه ای متفاوت نشان داده و باعث می شود تا آنها در معرض آزار و اذیت قرار گیرند. تشخیص اختلال شخصیت اسكیزوئید در مردان اندكی بیشتر مطرح می شود و ممكن است در آنها اختلال بیشتری را موجب شود.

اختلال شخصیت اسكیزوئید را باید از تغییر شخصیت ناشی از یک بیماری جسمانی متمایز كرد كه در آن، این صفات به واسطه اثرات مستقیم یک بیماری جسمانی بر دستگاه عصبی مركزی به وجود می آیند. همچنین این اختلال را باید از نشانه هایی كه ممكن است در ارتباط با مصرف مزمن مواد ظاهر شوند (مانند اختلال مرتبط با كوكائین كه به گونه ای دیگر مشخص نشده است)، متمایز كرد. ممكن است اختلالهای دیگر شخصیت با اختلال شخصیت اسكیزوئید اشتباه گرفته شوند زیرا ویژگیهای مشترک معینی دارند. بنابراین، تمایز میان این اختلالها بر مبنای تفاوت در ویژگیهای بارز آنها، مهم است.

با این وجود، هرگاه فردی از ویژگیهایی برخوردار باشد كه علاوه بر اختلال شخصیت اسكیزوئید، با ملاكهای یک یا چند اختلال شخصیت دیگر نیز مطابقت كند، تمام تشخیصها را می توان مطرح كرد. اگر چه خصوصیتهایی مانند انزوای اجتماعی و عاطفه محدود در اختلالهای شخصیت اسكیزوئید، اسكیزوتایپی و پارانویایی شایع هستند، ولی اختلال شخصیت اسكیزوئید را می توان با فقدان تحریفهای شناختی و ادراكی از اختلال شخصیت اسكیزوتایپی، و با فقدان سوء ظن و افكار پارانویایی از اختلال شخصیت پارانویایی تفكیک كرد.

انزوای اجتماعی در اختلالهای شخصیت اسكیزوئید را می توان از انزوای اجتماعی در اختلال شخصیت اجتنابی كه ناشی از ترس از دستپاچگی یا بی كفایتی و پیش بینی افراطی طرد شدن است، متمایز كرد. در مقابل، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسكیزوئید، كناره گیری فراگیرتر و میل محدودتری برای روابط صمیمانه اجتماعی دارند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی- جبری نیز ممكن است كناره گیری آشكار اجتماعی را نشان دهند كه از شیفتگی به كار و ناراحتی از هیجانها ناشی می شود ولی آنها از توانایی بالقوه برای روابط صمیمانه برخوردارند. افرادی كه «یكه و تنها» هستند ممكن است آن دسته از صفات شخصیت را نشان دهند كه به نظر اسكیزوئید می آیند. تنها هنگامی كه این ویژگیها انعطاف ناپذیر و ناسازگارانه بوده و موجب اختلال كاركردی یا پریشانی ذهنی قابل ملاحظه شوند، اختلال شخصیت اسكیزوئید را تشكیل می دهند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید عموماً از طریق روان درمانی بهبود می ‌یابد. انواع روان درمانی از درمان روان پویشی تا گروه درمانی متفاوت است. از آنجا که اختلالات شخصیتی باعث الگوهای فکری تحریف شده می ‌گردد، درمان شناختی-رفتاری غالباً در کمک به افراد برای تنظیم الگوهای فکری و رفتاری‌ شان موثر است.

در بعضی موارد از دارو درمانی نیز همراه با روان درمانی استفاده می‌شود. داروهایی که معمولاً در این مورد تجویز می‌گردند شامل داروهای ضد افسردگی، ضد روان‌ پریشی و ضد اضطراب هستند. دارو درمانی به تنهایی برای درمان اختلالات شخصیتی توصیه نمی ‌شود و بهتر است همراه با روان درمانی باشد.

مشاوره اختلالات روانشناختی

مشاور: کهتری

تنظیم: گل محمدی

مرکز مشاوره

جهت مشاهده پرسش و پاسخ های عمومی مشاوره اختلالات روانشناختی اینجا کلیک کنید.

جهت دریافت مشاوره از بخش مشاوره اختلالات روانشناختی اینجا کلیک کنید.