فشارخونتان همواره پایین است؟ بخوانید!
درحالیکه شمار بالایی از مردم ما مشکل بالا بودن فشارخون را دارند و همواره به دنبال راههای درمان و رژیمهای پایین آورنده فشارخون هستند برخی دیگر از پایین بودن فشارخون در عذاباند. این گروه را جوانان و مخصوصاً خانمهای جوان، نوجوانها و همچنین افراد سالمند تشکیل میدهند. البته خطر هر دو مشکل فشارخونی یعنی هم افزایش فشارخون و هم کاهش فشارخون با افزایش سن افزایش پیدا میکند.
به طور کلی میتواند گفت حدود 10 تا 20 درصد افراد بالاتر از 65 سال فشارخون پایین و هیپوتانسیون دارند. ما در اینجا میخواهیم به این گروه بپردازیم و با تغییراتی در تغذیه راههای افزایش فشارخون را بازگو کنیم.
فشارخون پایین که به آن هیپوتانسیون هم گفته میشود، شرایطی است که فشارخون فرد همواره پایین تر از 60/90 میلیمتر جیوه باشد. برخی از افراد به طور طبیعی فشارخون پایینی دارند. دلیل خاصی هم ندارد. بدن آنها همواره با فشارخون پایین به طور سلامت عمل میکند و تهدیدی برای سلامت فرد به وجود نخواهد آمد. درحالیکه در گروه دیگر این پایین بودن فشارخون میتواند آزارنده باشد. این فرد همیشه سرد است و احساس لرز و یا به طور کلی متزلزل بودن میکند.
اما علت چیست؟
علت اصلی فشارخون پایین همیشه معلوم نیست؛ اما ممکن است موارد زیر مقصرهای اصلی باشند:
* بارداری
* تغییرات هورمونی مانند کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، دیابت، افت قند خون
* مصرف چندین داروی درمانی
* مصرف بیش از حد داروهای کاهنده فشارخون
* نارسایی قلبی و آریتمیها
* بیماریهای کبدی و ...
کمبود ویتامینها، مخصوصاً ویتامین C، ویتامین B و E میتواند به افت فشارخون
منجر شود. همچنین کمبود ویتامین B5
اما برخی دیگر از علتها هم هستند که باعث افت سریع فشارخون میشوند:
* خونریزی و از دست دادن حجمی از خون بدن
* دمای پایین بدن
* دمای بالای بدن
* بیماریهای قلبی
* سپسیس و عفونتهای شدید
* دهیدراتاسیون و از دست دادن آب بدن، مثلاً به علت استفراغ، اسهال و یا تعریق شدید
* تداخلات دارویی و یا مصرف بالای الکل
خب، حالا چه تدابیر تغذیهای برای این مشکلات وجود دارد؟
درست مانند فشارخون بالا تغذیه همچنین نقش بسیار موثر و بنیادی در افزایش فشارخون دارد.
مصرف نمک و هیپوتانسیون
مصرف رژیم کم نمک ممکن است علت اصلی فشارخون پایین شما باشد. همان طور که میدانید نمک ترکیبی از سدیم و کلر است. چیزی که برای افزایش خون اهمیت دارد سدیم موجود در نمک است. سدیم برای تجمع آب در بدن در حد طبیعی و در نتیجه افزایش فشارخون بدن لازم است؛ اما به دلیل خطر ایجاد هیپرتانسیون و افزایش فشارخون در سالهای آتی و در سنین بالاتر معمولاً توصیه به مصرف رژیم پرنمک توصیه خوبی نیست و خیلی از رژیم درمانها آن را مناسب نمیدانند.
به هر حال به منظور افزایش در فشارخون توصیه میکنیم در مواردی که غذای مصرفی شما خالصانه فاقد نمک و سدیم است مقداری به آن نمک بزنید. شما همچنین میتوانید با تهیه قرصهای سدیمی از داروخانهها سدیم مورد نیاز خود را به صورت قرص تهیه کنید. دوز روزانه این قرصها 900-1000 میلیگرم سدیم در هر 3 قرص است. برای شروع توصیه بهتر است روزانه یک قرص و آن هم تحت نظر پزشک از این قرصها استفاده کنید.
آب بخورید!
مصرف زیاد آب باعث افزایش حجم خون شما خواهد شد. البته حتماً دقت کردهاید که وقتی غذای شور میخورید تشنگی شما هم بیشتر میشود. تنظیم آب و سدیم در بدن حجم خون داخل عروق و در نتیجه فشارخون را افزایش میدهد. پس اگر شما فردی مبتلا به فشارخون پایین هستید فراموش نکنید که روزانه حداقل دو لیتر آب مصرف کنید. چیزی حدود 8 لیوان. بد نیست از نوشیدنیهای ورزشی هم استفاده کنید. این نوشیدنیها مواد معدنی را به صورت متعادل و مناسب برای تنظیم فشارخون دارا میباشند.
شاید هم علت فشارخون پایین شما کمبود ویتامینها باشد
دختران جوان استعداد بیشتری برای پایین بودن فشارخون دارند. شاید علت آن رژیمهای غذایی غلط و بدغذایی باشد. کمبود ویتامینها، مخصوصاً ویتامین C، ویتامین B و E میتواند به افت فشارخون منجر شود. همچنین کمبود ویتامین B5. این ویتامین برای تولید انرژی و تسریع متابولیسم چربیها، پروتئینها و کربوهیدرات و نیز متابولیسم آهن در بدن و کم خونی ضروری است. کمبود ویتامین B5 همچنین میتواند به کمبود سدیم در بدن منجر شود.
منابع:
* مواد غذایی حیوانی حاوی مقادیر بالایی از ویتامین B5 اند. پروتئینهای ماکیان، گوشت مرغ و تخممرغ همچنین منابع غنی هستند. همه سبزیجات حاوی مقادیری B5 هستند اما غلات کامل، برنج و گندم از بهترینها خواهند بود.
* از بهترین منابع ویتامین C هم میتوان به فلفل سبز، مرکبات، مخصوصاً گریپفروت، پرتقال و لیمو اشاره کرد. سبزیجات برگ سبز، کلم، اسفناج، تربچه، گوجهفرنگی، موز، سیب، خربزه، سیبزمینی، آووکادو، لوبیا سویا و حبوبات از منابع دیگر ویتامین C هستند.
* ویتامین E هم به مقدار زیاد در منابع روغنهای گیاهی وجود دارد. مثل تخمههای آفتابگردان، بادام، سویا، روغن زیتون. مارچوبه و سیب هم حاوی ویتامین E هستند.
کمبود پروتئینها باعث فشارخون پایین میشود
سوءتغذیه مشکل شایع مخصوصاً در میان افراد مسن است. بعید نیست فشارخون پایین آنها به دلیل تغذیه بدشان باشد. همان اتفاقی که در اثر رژیمهای غذایی متعدد در میان جوانان میافتد. حالا این رژیمهای غذایی غلط و بد غذاییهایی که مصرف پروتئین فرد را کم میکنند باعث اختلالات گردش خون و عروق خونی خواهند شد. پس افت فشارخون نتیجه میشود.
منابع:
* بدون شک برای دریافت پروتئین لازم است گوشت و مرغ و ماهی را در رژیم غذایی وارد کنید. پروتئینهای حیوانی پروتئینهای کاملی هستند که میتوانند نیاز بدن به تمام اسیدهای آمینه را تامین کنند. شیر هم میتواند انتخاب خوبی باشد.
* اگر شما فردی مخالف این غذاها هستید، خب میتوانید لوبیا سویا و حبوبات را به غذایتان وارد کنید. اگرچه کیفیت پروتئین این مواد غذایی از گوشت کمتر است. اما فراموش نکنید اگر قصد استفاده از منابع گیاهی پروتئین را دارد لازم است غذایتان ترکیبی از چند نوع پروتئین گیاهی باشد. تا کمبود اسیدهای آمینه هم را بپوشانند. برای مثال نان و غلات هم حاوی پروتئین هستند اما لیزین آنها کم است و نیاز بدن را تامین نمیکند و متیونین و سیستین آنها بیش از حد نیاز. در عوض حبوبات متیونین و سیستین کمی دارند اما لیزین آنها بیش از حد نیاز است. پس ترکیب این دو یک پروتئین کامل را به وجود میآورد.
الهه گودرزی
بخش تغذیه و آشپزی تبیان