ریشه های ایستادگی یک ملت
وحدت کلمه و ایمان دو عاملی هستند که امام خمینی از آنها به عنوان رمز پیروزی انقلاب یاد کرده اند، امام خمینی معمار کبیر انقلاب در اینباره می فرمایند: "… این قیام، قیام حق بر باطل بود، قیام عبودیت بر طاغوت بود، قیام انسانیت بر توحّش بود. رمز پیروزی ما در این بود که نهضت ما جنبه معنوی و اسلامی داشت…» این هدیه غیبی بود که [خداوند] به ما داد. این استقلالی که خدای تبارک و تعالی به ما داده و دست اجانب را کوتاه کرده، برای خاطر آن قدرت ایمان و وحدت کلمه بود " این دو عامل اما تنها رموز پیروزی نبوده بلکه برای حفظ انقلاب و نیل به پیشرفت نیز باید این دو کلمه مادام در ملت ایران محفوظ بماند. ملت ایران با تاسی به توصیه امام هیچگاه نگذاشته است دست های خارجی و دست های جاهل یا معاند داخلی این دو مورد را از او بگیرند و در فراز و نشیب ها و پیچ های تاریخی توانسته از حربه های گوناگون عبور کند در حوادث بعد از انقلاب، در ٨ سال جنگ تحمیلی، در اتفاقات سال ٧٨ و در فتنه ٨٨ ملت ایران نشان داده که همواره طبق الگویی واحد پشت سر آرمان ها و ارزش های خود ایستاده و این نظام همچنان متکی به مردم خود پابرجاست. اما عاملی دیگر که باعث شده است که این ملت همیشه پای انقلاب خود بایستند وجود ایمان و اعتقاد راسخ و ریشه گرفته در فرهنگ ملت است. ملت ایران دلداده ارزش های ایرانی اسلامی خود است و فرهنگ اسلامی ایرانی ها نیز درس های بسیاری از ایستادگی و مبارزه در راه حق دارد؛ زندگی ائمه که سراسر دفاع و ایستادگی پای حق می باشد خود الگویی است برای ایستادگی ملتی است که زندگی آنها توام با محبت چهارده معصوم است. در کنار این مورد، قران کتاب روشنگر و راهنمای انسان ها نیز همواره چنین درسی را برای ما بازگو کرده از جمله در آیه سوره ١٤٤ ال عمران خداوند فرموده است " وَ ما مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِکُمْ وَ مَنْ یَنْقَلِبْ عَلى عَقِبَیْهِ فَلَنْ یَضُرَّ اللَّهَ شَیْئاً وَ سَیَجْزِی اللَّهُ الشَّاکِرینَ"
"و محمد ، جز فرستاده ای که پیش از او [ هم ] پیامبرانی [ آمده و ] گذشتند ، نیست. آیا اگر او بمیرد یا کشته شود ، از عقیده خود برمی گردید؟ و هر کس از عقیده خود بازگردد ، هرگز هیچ زیانی به خدا نمی رساند ، و به زودی خداوند سپاسگزاران را پاداش می دهد"
عاملی دیگر که باعث شده است که این ملت همیشه پای انقلاب خود بایستند وجود ایمان و اعتقاد راسخ و ریشه گرفته در فرهنگ ملت است. ملت ایران دلداده ارزش های ایرانی اسلامی خود است و فرهنگ اسلامی ایرانی ها نیز درس های بسیاری از ایستادگی و مبارزه در راه حق دارد؛ زندگی ائمه که سراسر دفاع و ایستادگی پای حق می باشد خود الگویی است برای ایستادگی ملتی است که زندگی آنها توام با محبت چهارده معصوم است
در واقع این آیه ناظر به یکى دیگر از حوادث جنگ احد است و آن اینکه در همان حال که آتش جنگ میان مسلمانان و بت پرستان به شدت شعله ور بود ناگهان صدائى بلند شد و کسى گفت : محمد را کشتم … محمد را کشتم … این درست همان دم بود که مردى بنام ((عمرو بن قمیئه حارثى )) سنگ پیامبر پرتاب کرد، پیشانى و دندان آن حضرت شکست و لب پائین وى شکافت و خون صورت وى را پوشانید. <162> در این موقع دشمن مى خواست پیامبر را به قتل برساند که مصعب بن عمیر یکى از پرچمداران ارتش اسلام جلو حملات آنها را گرفت ولى خودش در این میان کشته شد، و چون او شباهت زیادى به پیامبر داشت دشمن چنین پنداشت که پیغمبر در خاک و خون غلطیده است و لذا این خبر را با صداى بلند به همه لشگرگاه رسانید. انتشار این خبر به همان اندازه که در روحیه بت پرستان اثر مثبت داشت در میان مسلمانان تزلزل عجیبى ایجاد کرد، جمعى که اکثریت را تشکیل مى دادند به دست و پا افتاده و از میدان جنگ به سرعت خارج مى شدند، حتى بعضى در این فکر بودند که با کشته شدن پیامبر از آئین اسلام برگردند و از سران بت پرستان امان بخواهند، اما در مقابل آنها اقلیتى فداکار و پایدار همچون على (علیه السلام ) و ابو دجانه و طلحة و بعضى دیگر بودند که بقیه را به استقامت دعوت مى کردند از جمله انس بن نضر به میان آنها آمد و گفت : اى مردم اگر محمد صلى اللّه علیه و آله کشته شد، خداى محمد کشته نشده ، بروید و پیکار کنید و در راه همان هدفى که پیامبر کشته شد، شربت شهادت بنوشید، پس از ایراد این سخنان به دشمن حمله نمود تا کشته شد، ولى به زودى روشن گردید که پیامبر زنده است و این خبر اشتباه بوده است یا دروغ ، آیه فوق در این مورد نازل گردید و دسته اول را سخت نکوهش کرد.
این داستان می گوید که در هر صورتی نباید جمعیت حق برای دفاع از حق به فرد و تعدادخود متکی باشند بلکه باید با شناخت راه درست همواره و در هر صورتی از حق دفاع و پای ارزش ها ایستادگی کنند حتی خبر شهادت پیامبر هم نباید انان را از انجام وظایف خود بازدارد زیرا هدف پیامبر نیز احقاق حق می باشد. فرد پرستی و اتکا به یک نفر یا در مقابل اتکا به جمعیت و میزان تعداد افراد برای مبارزه و ایستادگی هر کدام موجب خواهد شد در صورت نبود شرایط مد نظر حق بر زمین مانده و وظایف فراموش شوند.
دراینباره این داستان اینگونه پیامی دارد که به فرض که پیامبر در این میدان شربت شهادت مى نوشید وظیفه مسلمانان بدون تردید ادامه مبارزه بود، زیرا با مرگ یا شهادت پیامبر، اسلام پایان نمى یابد بلکه آئین حقى است که تا ابد جاویدان خواهد ماند. هر کدام از این آسیب ها باعث خواهد شد مسیر رشد حق گرایی با موانعی روبرو شود
مبارزه پیامبر صلى اللّه علیه و آله با فرد پرستى یکى دیگر از نشانه هاى حقانیت و عظمت او است زیرا اگر او به خاطر شخص خویش قیام کرده بود لازم بود این فکر را در مردم تقویت کند که همه چیز به وجود او بستگى دارد و اگر او از میان برود همه چیز پایان خواهد یافت ، ولى رهبران راستین همانند پیغمبر اکرم صلى اللّه علیه و آله هیچگاه مردم را به چنین افکارى تشویق نمى کنند، بلکه به شدت با آن مبارزه مى کنند، و به آنها مى گویند: هدف ما، از خود ما بالاتر است و هرگز با نابودى ما نابود نخواهد شد و لذا قرآن با صراحت در آیه فوق مى گوید: ((محمد تنها فرستاده خدا است ، پیش از او هم فرستادگانى بودند که از دنیا رفتند آیا اگر او بمیرد یا کشته شود باید شما سیر قهقرائى کنید؟ و به آئین بت پرستى بازگردید؟)) (و ما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل افان مات او قتل انقلبتم على اعقابکم )).
فرد پرستی و اتکا به یک نفر یا در مقابل اتکا به جمعیت و میزان تعداد افراد برای مبارزه و ایستادگی هر کدام موجب خواهد شد در صورت نبود شرایط مد نظر حق بر زمین مانده و وظایف فراموش شوند
در صورت وجود این افکار اشتباه مسلمانان نه تنها چرخهاى سعادت خود را متوقف مى سازند بلکه آنچه را بدست آورده اند نیز به سرعت از دست خواهند داد. در پایان آیه به اقلیتى که در جنگ احد على رغم همه مشکلات و انتشار خبر شهادت پیغمبر، دست از جهاد برنداشتند اشاره کرده و کوششهاى آنها را مى ستاید و آنها را به عنوان شاکران و کسانى که از نعمتها در راه خدا استفاده کردند معرفى مى کند و مى گوید: خداوند این شاکران را پاداش نیک مى دهد)) (و سیجزى الله الشاکرین ). درسى را که این آیه درباره مبارزه با فردپرستى مى دهد
درسى است براى همه مسلمانان در همه قرون و اعصار، آنها باید از قرآن بیاموزند که مسائل هدفى هرگز نباید قائم به شخص یا اشخاص باشد بلکه باید بر محور یک سلسله اصول و تشکیلات ابدى دور بزند که با تغییر افراد یا فوت آنان حتى اگر پیامبر بزرگ خدا باشد آن کار تعطیل نگردد، اصولا رمز بقاى یک مذهب و یا یک تشکیلات همین است ، بنابراین برنامه ها و تشکیلاتى که قائم به شخص هستند تشکیلاتى نا سالم و غیر طبیعى محسوب مى شوند که به زودى متلاشى خواهند شد. اما متاءسفانه و روى هم رفته غالب تشکیلات جوامع اسلامى هنوز قائم به اشخاص است و به همین دلیل بسیار زود از هم مى پاشد، مسلمانان باید با الهام از آیه فوق مۆ سسات گوناگون خود را آنچنان پى ریزى کنند که از اشخاص لایق کاملا بهره گیرى شود اما در عین حال وابسته به شخص آنها نباشد. همان طور که گفتیم شایعه بى اساس شهادت پیامبر در احد عده زیادى از مسلمانان را به وحشت افکند تا آنجا که از میدان جنگ فرار کردند و حتى بعضى مى خواستند از اسلام هم برگردند، در آیه فوق مجددا براى تنبیه و بیدارى این دسته مى فرماید: ((مرگ بدست خدا و فرمان او است و براى هر کس اجلى مقرر شده است که نمى تواند از آن فرار کند)) (و ما کان لنفس ان تموت الا باذن الله کتابا مۆ جلا). بنابراین اگر پیامبر در این میدان شربت شهادت مى نوشید چیزى جز انجام یافتن یک سنت الهى نبود با این حال نباید مسلمانان از آن وحشت کنند و دست از ادامه مبارزه بردارند.
ملت ایران طیق این آموزه ها همواره در جبهه حق و حول او مانده و نگذاشتند که دشمنان بر آنها چیره شوند.
محبوبه شهرابی
بخش سیاست تبیان
مطالب مرتبط:
نظر آیت‌الله‌خامنه‌ای درباره ویژگیهای انقلاب اسلامی
