تبیان، دستیار زندگی
مطمئناً نخستین كارگردانی كه در سینمای ایران، توجه ویژه‌ای به مقام پدر داشته، «مجید مجیدی» بوده است؛ كارگردانی كه تقریباً در تمام كارهای خود، پدر را ركن داستان‌هایش قرار داده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

10پدر ماندگار در سینمای ایران


مطمئناً نخستین كارگردانی كه در سینمای ایران، توجه ویژه‌ای به مقام پدر داشته، «مجید مجیدی» بوده است؛ كارگردانی كه تقریباً در تمام كارهای خود، پدر را ركن داستان‌هایش قرار داده است.

10 پدر ماندگار در سینمای ایران

1.      محمد كاسبی ‌(پدر)

كاسبی با بازی در این فیلم توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد جشنواره فجر را از آن خود نماید و با این‌كه ناپدری فیلم بود اما توانست در موقعیتی دلسوزانه‌تر از پدر واقعی نوجوان قرار بگیرد و با دنیای او ارتباطی بهینه داشته باشد. محمد كاسبی به این نقش جان تازه‌ای داد.

2.      پرویز پرستویی (به نام پدر)

پرستویی بارها در سینمای ایران در نقش پدر بازی كرده است اما شاید مهمترین نقش او در قالب این فضا به فیلم «به‌نام پدر» ابراهیم حاتمی‌كیا بازگردد.

3.      خسرو شكیبایی (كیمیا و دست‌های خالی)

شكیبایی در «كیمیا»، به زیبایی حسرت درونی خود را از بابت دیدن دختری كه سال‌ها از او دور بوده به تصویر كشیده و در ادامه به طریقی زیباتر مراحل تدریجی گذشت خود را به مخاطب نشان می‌دهد. مرحوم شكیبایی در «دست‌های خالی» نیز یك هنرنمایی تكنیكی و صدالبته احساسی در مقام پدر دارد.

4.       عزت‌الله انتظامی (روسری آبی)

استاد انتظامی در این فیلم به نوعی تصویرگر جبر غیرارادی پدر و انعطاف زایدالوصف ارادی است.از سویی او سال‌هاست كه تنها زندگی می‌كند و دل به مهر دختری می‌بندد كه از تمكن خوبی برخوردار نیست و از دیگر سو با مخالفت فرزندان خود مواجه می‌شود كه مادر جدیدشان را پذیرا نیستند.

5.      مهدی فتحی (در آرزوی ازدواج)

مهدی فتحی در فیلم «در آرزوی ازدواج» در حكم پدر دلسوزی است كه متاسفانه به دلایلی در سینمای ایران دیده نشده است. بازی نافذ و چهره دلسوزانه‌اش، یادگاری بزرگ از فتحی در نقش پدر است.

6.      رضا كیانیان (خانه‌ای روی آب)

كیانیان آن قدر با این نقش ارتباط برقرار می‌كند كه برای خوب از آب درآمدن آن، 20 كیلو به وزنش اضافه می‌كند.او در این فیلم با وجودی كه فردی عیاش و خوشگذران است اما به شدت نسبت به وضعیت كنونی فرزند خود و آینده او احساس خطر می‌كند.

10 پدر ماندگار در سینمای ایران

7.      علی نصیریان (بوی پیراهن یوسف)

استاد نصیریان در این فیلم یكی از بهترین بازی‌های خود را به نمایش می‌گذارد و آزادانه، جولان یك پدر عاشق پیشه را در فقدان پسرش به نمایش می‌گذارد.

8.      حسین محجوب (رنگ خدا)

«رنگ خدا» یك فیلم پراحساس است كه بازی محجوب در این فیلم و نمایشی كه از بازی خود در این كار ارائه می‌دهد بر قدرت تاثیرگذاری آن می‌افزاید.

9.       رضا ناجی (آواز گنجشك ها)

ناجی در این فیلم یك پدر دغدغه‌مند است؛ پدری كه پس از اخراج، دست به هر كاری می‌زند تا نان آور خانه‌اش باشد و در این مسیر مشكلاتی برای فرزندان و همسرش پیش می‌آید كه او را مجبور می‌كند در همین شرایط، سنگ صبور آنها نیز باشد. نقشی که توانست برای او خرس نقره‌ای جشنواره برلین و جوایز متعددی از جشنواره‌های بین‌المللی را به همراه داشته باشد.

10.  شهاب حسینی (حوض نقاشی)

شهاب حسینی یك بار دیگر در فیلم‌های «سوپراستار» و «یكی می‌خواد باهات حرف بزنه» این نقش را تجربه كرده بود اما دغدغه‌های پدرگونه او در فیلم «حوض نقاشی» بیشتر به چشم آمد.

محمد كاسبی: بازی در نقش پدر مسئولیت دارد

«پدر» در سال 1374 ساخته شد. فیلمی كه با تفكر مجید مجیدی ابتدا نوشته شد و سپس نگاشته‌های وی با هنر كارگردانی‌اش بر پرده سینماهای كشور به تصویر درآمد. «پدر» در همان سال سیمرغ بهترین فیلم چهاردهمین جشنواره فیلم فجر را به خود اختصاص داد.

فیلم «پدر» روایتی جذاب و متفاوت از زندگی نوجوانی است كه دوست ندارد ناپدری داشته باشد.

داستان از آنجا آغاز می‌شود كه مهرالله بعد از فوت پدرش برای تامین مخارج خانواده خانه را ترك كرده و برای كار به شهری دیگر می‌رود، پس از مدتی وقتی به خانه بازمی‌گردد متوجه می‌شود مادرش با مردی كه ژاندارم است ازدواج كرده است.

مهرالله از این خبر عصبانی می‌شود، نزد مادر رفته و هدیه‌های خود و حقوقش را به او می‌دهد و مادر را برای این ازدواج بازخواست می‌كند.

هر چه مادر دلیل می‌آورد، او كه دیدگاهی تیره به ناپدری دارد او را به عنوان پدر قبول نمی‌كند. اما روایت داستان اتفاقاتی را رقم می‌زند كه ناپدری و مهرالله در كویر گم می‌شوند. بعد از مدتی سرگردانی و ناتوانی، ناپدری از مهرالله می‌خواهد او را كه در گرمای كویر ناتوان شده رها كند و خود را نجات دهد, اما این مهر پدرانه به دل مهرالله می‌نشیند و نه‌تنها ناپدری را رها نمی‌كند كه دل به مهر پدرانه او می‌بندد.

تاكنون بیش از 70 نقش در سینما، تلویزیون و تئاتر داشته‌ام كه همه را دوست دارم، در میان این دوست‌داشتنی‌ها بعضی‌ها حسی از عشق را برایم دارند كه فیلم «پدر» یكی از آن‌ها برایم محسوب می‌شود.

محمد كاسبی بازیگر نقش پدر در این فیلم بود. كاسبی پس از گذشت 18 سال از زمان ساخت این فیلم از «پدر» و پدرهای سینمای كشور اینگونه به گفت: «تاكنون بیش از 70 نقش در سینما، تلویزیون و تئاتر داشته‌ام كه همه را دوست دارم، در میان این دوست‌داشتنی‌ها بعضی‌ها حسی از عشق را برایم دارند كه فیلم «پدر» یكی از آن‌ها برایم محسوب می‌شود.

وقتی كاراكتر «پدر» فیلم مجیدی را بازی می‌كردم سن و سال زیادی نداشتم و خودم نیز تازه حس پدرشدن را لمس كرده بودم. آن زمان تمام سعی خود را كردم تا كاراكتر پدر را خوب در آن اثر بیافرینم.

امروز وقتی به آن نقش می‌اندیشم حس عشق وجودم را پر می‌كند. عشق حسی است كه با تولد انسان متولد می‌شود، هر سال كه بزرگتر می‌شوی رنگ و لعاب تازه به خود می‌گیرد. یك زمان عاشق خانواده‌ای و روزی عاشق همسر، روزی عشق به وطن اوج می‌گیرد و روزی دیگر پدرانه عاشق می‌شوی. عشق با گذر سال‌ها رنگ نمی‌بازد، پخته‌تر می‌شود و حتی می‌توان گفت عطر و بوی خوشش شعف‌انگیز می‌شود. فیلم «پدر» یكی از آن عشق‌هاست؛ عشقی كه هر سال كه می‌گذرد در دلم كهنه نمی‌شود بلكه به حضور پدرانه در «پدر» بیشتر می‌اندیشم و هر مرتبه نیز از این حضور خرسندم.

این بازیگر با تاكید بر اینكه در سینمای ایران شخصیت پدر را زیاد بازی كرده‌اند و نمی‌توان گفت كه چه فردی بهترین بازیگر نقش «پدر» در سینمای ایران بوده افزود: «بازی در نقش «پدر» سخت است و مسئولیتی دشوار، زیرا سینما الگو است، الگویی برای جامعه و خلاقیت در نقش پدر در فضایی كه الگوسازی است و مخاطب اصلی آن نیز نوجوانان و جوانان هستند ویژگی‌ها و دقت‌هایی را می‌طلبد كه باید به آن‌ها اهمیت داد.»

بررسی نقش پدر در آثار مجیدی و حاتمی‌كیا

مطمئناً نخستین كارگردانی كه در سینمای ایران، توجه ویژه‌ای به مقام پدر داشته، «مجید مجیدی» بوده است؛ كارگردانی كه تقریباً در تمام كارهای خود، پدر را ركن داستان‌هایش قرار داده است. از «بدوك» كه نخستین هنرآفرینی مجیدی در سینمای ایران محسوب می‌شود تا همین «آواز گنجشك‌ها»یی كه آخرین فیلم اكران شده این كارگردان احساس‌گرای سینمای ایران بوده است. در تمامی این آثار، پدر نقشی بسیار كلیدی در حوادث درام داشته و تعیین كننده خط سیر اصلی داستان است.

اما «ابراهیم حاتمی‌كیا» نیز با فاصله‌ای كیلومتری نسبت به مجیدی، سه‌گانه‌ای در مورد مقام پدر ساخته است. با وجودی كه در كارهای حاتمی‌كیا نیز بارها به پدر اشاره شده اما «موج مرده» فیلمی است كه او به شكلی كاربردی، به بیان دغدغه‌ها و وضعیت دیروز و امروز یك پدر می‌پردازد.

فیلم دیگر حاتمی‌كیا درباره مقام پدر به «بوی پیراهن یوسف» باز می‌گردد. فیلمی كه حاتمی‌كیا مانند فیلم «رنگ خدا» از اله‌مان‌هایی انسانی در جهت بیان انسانیت پدر كمك می‌گیرد، جایی كه پدر با این‌كه همه خبر از زنده نبودن پسر رزمنده او می‌دهند اما او با دنیایی از اشتیاق هنوز منتظر بازگشت پسر خود است و در این راه چه راحت و زیبا با انسان‌هایی مانند خود همذات‌پنداری می‌كند.

و پایانگر این سه‌گانه، اثری خوش‌ساخت و احساسی‌تر به نسبت دوساخته اخیر است. «به نام پدر» آشكاراتر از دو فیلم قبلی، پدر را در وضعیت پاسخگویی به چراهای بسیاری قرار می‌دهد كه برای دخترش و حتی همسرش پیش می‌آید.

البته پدر در دیگر آثار قبل و بعد این فیلم‌ها در سینمای حاتمی‌كیا نیز از درجه و اعتبار قابل توجهی برخوردار است به گونه‌ای كه از همان فیلم «آژانس شیشه‌ای»، «ارتفاع پست» وحتی در اپیزودی از فیلم «دعوت»، حاتمی‌كیا اشاراتی قابل تامل به مقام پدر داشته است.

مهمترین وجه بارزی كه سینمای حاتمی‌كیا با سینمای مجیدی در ارائه تصویر پدر دارد، شدت و ضعف‌های احساسی است. به‌گونه‌ای كه در سینمای مجیدی، بیشتر سعی بر نشان دادن اكت‌هایی احساسی است و در سینمای حاتمی‌كیا، این موقعیت‌ها هستند كه مورد توجه قرار می‌گیرند به عبارتی مجیدی مقام پدر را با توجه به بیانی احساسی به تصویر كشیده و از آن سو حاتمی‌كیا، سعی بر آن دارد تا این مقام شامخ را از طریق تكنیكی به مخاطب خود بشناساند.

بخش سینما و تلویزیون تبیان


منبع : سینما خبر