Kb و PKb و مقایسه قدرت بازی
همان طور که در مطلب قبل گفته شد برای مقایسه قدرت اسیدها از معیاری به نام ثابت یونش اسیدی استفاده می شود. امّا برای مقایسه قدرت بازها چطور؟ آیا معیاری وجود دارد؟
بله. در این جا شما را با ثابت یونش بازها برای مقایسه قدرت بازها آشنا خواهیم کرد.
Kb :
به معادله ی یونش آمونیاک توجه کنید:
در رابطه ی ثابت تعادل این واکنش غلظت H2O(l) ثابت است پس می توانیم آن را به سمت چپ انتقال دهیم. به حاصلضرب K . [H2O] ثابت یونش بازی می گویند و آن را با نماد Kb نشان می دهند.
هر چه Kb بزرگتر باشد باز قوی تر است.
PKb :
برای ملموس تر شدن اعداد مقایسه، از PKb استفاده می کنیم که برابر است با:
PKb= - log Kb
هر چه PKb کوچکتر باشد باز قویتر است.
نکته: قدرت بازی در هیدروکسیدهای فلزی بستگی به شعاع کاتیون ها دارد که بر روی میزان جاذبه ی آن ها برای نگه داشتن یون OH- تاثیر می گذارد. هر چقدر شبکه ی بلوری راحت تر در آب متلاشی شود و راحت تر یون OH- را آزاد کند قدرت بازی بیش تر است. به عبارتی هر چه شعاع کاتیون بزرگتر، تراکم بار سطحی روی آن کمتر و جاذبه ی با یون OH- کمتر می شود و قدرت بازی بیشتر می گردد.
در نتیجه:
- قدرت بازی در هیدروکسیدهای گروه اوّل و دوم جدول تناوبی از بالا به پایین زیاد می شود.
- قدرت بازی هیدروکسیدهای گروه اوّل بیشتر از گروه دوم است.
ثابت یونش یون هیدروکسید:
همان طور که مشاهده می کنید برای یون هیدروکسید، Kb=1 و PKb=0 است، به همین دلیل یون هیدروکسید -OH
OH- قوی ترین باز در محلول های آبی:
بازهای قوی تر از OH- در محلول آبی به طور کامل تفکیک می شوند و تبدیل به یون هیدروکسید (OH-) می شوند. در نتیجه دیگر در محلول آبی وجود نخواهند داشت و قوی ترین باز موجود در محلول همان یون هیدروکسید است. در اینجا هم آب برای بازهای قوی اثر هم تراز کنندگی دارد و قدرت آنها را با قدرت OH- یکسان می کند.
نکته: هر چه یک اسید ضعیف تر باشد باز مزدوج آن قویتر است.
سوال: قدرت بازی کدام ماده بیش تر است؟
1- NO2-
2- F-
3- NH3
4- HCO3-