مقدار مسح پا در وضو

سوال: اگر نظر مرجعمان را درباره مسح پا نمی‌دانستیم و فقط تا برآمدگی پا مسح می‌کردیم، آیا نمازهای گذشته را باید قضا کرد؟

درباره‌ی مقدار مسح پا در وضو، فقها اختلاف نظر دارند،

1. بعضی مقدار آن را از سر یکی از انگشتان تا برآمدگی روی پا کافی می‌دانند. (آیات عظام خمینی ره، نوری همدانی دام ظله، فاضل لنکرانی ره)

2. بعضی آن را تا مفصل پا (کمی بالاتر از برآمدگی) واجب می‌دانند. (آیة الله خامنه‌ای دام ظله)

3. برخی مسح تا مفصل پا را بنا بر احتیاط، واجب می‌دانند. (آیات عظام ، سیستانی، تبریزی، خویی، شبیری، گلپایگانی، صافی، اراکی)

4. بعضی نیز مسح تا مفصل را احتیاط مستحب دارند. (آیات عظام مکارم شیرازی و بهجت؛ ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج1، ص157)

در هر حال، بر فرض سۆال، وضوی چنین شخصی صحیح است و از این به بعد به فتوای مرجع خویش عمل کند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

نسبت به گذشته محکوم به صحّت است و از این به بعد، تا مفصل، مسح نمایید.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

حضرت آیة الله احتیاط دارند می‌توانید به فقیه دیگر رجوع کنید با رعایت اعلم فالاعلم.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

در فرض سۆال وضو صحیح است ولی احتیاط مستحب این است که تا مفصل پا مسح نماید.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

در مسح پا لازم است از سر یکی از انگشت‌ها تا برآمدگی روی پا مسح شود.

سوال: مسح پا در وضو به اَشکال زیر چه حکمی دارد؟ 1. مسح هر دو پا هم زمان با هم؛ 2. مسح پای چپ اول و بعد پای راست؛ 3. مسح پای راست با دست چپ و پای چپ با دست راست...

پاسخ:

1. جایز است، امّا مستحب است مسح پای راست را اول انجام دهد.[1]

2. جایز نیست. [2]

3. جایز است، اما، احتیاط مستحب[3] آن است که مسح پاى راست را با دست راست و مسح پاى چپ با دست چپ انجام دهد.[4]

پاسخ مراجع عظام تقلید به پرسشی در همین موضوع، این چنین است:

سوال: چنانچه در وضو یک بار پا را مسح کنیم ولى آب خوب آن را فرا نگرفت وظیفه چیست؟ گاهی در هنگام وضو گرفتن، زمانی که پاها را مسح می کشیم احساس می شود که کف دست، آن خیسی و تر بودن لازم را بر روی محل مسح پا انتقال نداده است. آیا می شود دراین مواقع دوباره پاها را مسح کشید؟

جواب: محل را خشک کنید و دوباره (با ترىِ آب وضوى که در دست مانده) مسح کنید، یا چنانچه قسمتى را که خشک مانده از سر یکى از انگشتان پا تا برآمدگى (آیات عظام: خامنه ای،سبحانی: «تا مفصل پا مسح کند»، امام خمینى، توضیح المسائل (محشّى)، محقق و مصحح، بنى هاشمى خمینى، سید محمد حسین، ج‌1، ص 201، ‌دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ صافی: «واجب آن است که تا مفصل- جایى که پا خم مى‌شود- را نیز مسح کند»، صافی گلپایگانى، لطف الله، احکام نوجوانان، ص 47) روى پا مسح کنید بى‌اشکال است. (فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل، ج‌1، ص 50، انتشارات امیر قلم، قم، یازدهم، ه ‍ ق؛ تبریزى، جواد، رساله احکام جوانان و نوجوانان، ص 133، بی نا، قم، چاپ اول، بی تا؛ بهجت، محمد تقى ، استفتاءات، ج‌1، ص 140، نشر دفتر حضرت آیة الله بهجت، قم، چاپ اول، 1428 ق؛ توضیح المسائل (محشى )، ج‌1، ص 180)

پی نوشتها:

[1]. امام خمینى، توضیح المسائل (محشى)، ج‌1، ص 172‌، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ هشتم، 1424 ه ‍ ق‌؛ البته برخی از فقها تقدم مسح پای راست بر پای چپ را بنابر احتیاط واجب لازم می‌دانند که در این موارد می‌شود به دیگر فقها که لازم نمی‌دانند مراجعه نمود؛ آیت الله شبیری: (و باید پاى چپ را پیش از پاى راست مسح نکند و بنابر احتیاط همزمان نیز مسح ننماید)؛ شبیری زنجانی، رساله توضیح المسائل، ص 62)

[2]. امام خمینى، توضیح المسائل (محشى)، ج‌1، ص 172‌.‌

[3].آیت الله خویی: (احتیاط واجب آن است که...) همان ص 157.‌

[4]. همان ص 157 و 172.

فرآوری: آمنه اسفندیاری

بخش احکام اسلامی تبیان

منابع:

سایت اسلام کوئیست

امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج‌1