علل تخلیه سریع و غیرعادی معده

سندرم دامپینگ (dumping syndrome) مجموعه ای از علائم است که بیشتر در افرادی که تمام و یا قسمتی از معده خود را با عمل جراحی برداشته اند، و یا کسانی که برای لاغر شدن، عمل جراحی بای پس معده را انجام داده اند، رخ می دهد.

سندرم دامپینگ را تخلیه سریع معده نیز می گویند. در این بیماری، محتویات هضم نشده  معده خیلی سریع به داخل روده کوچک می ریزند. علائم شایع آن عبارتند از درد شکم، تهوع و اسهال.

در قسمت اول این مطلب درباره سندرم دامپینگ و علائم آن برای شما صحبت کردیم. حالا علل، عوامل خطر و عوارض این بیماری را برای شما می گوییم.

علل

در سندرم دامپینگ، غذاها و شیره معده با یک سرعت غیرطبیعی و کنترل نشده از معده وارد روده باریک می شوند. این مشکل اغلب به دلیل تغییرات معده در اثر عمل جراحی بروز می کند، مثلا وقتی که دریچه پیلور بین معده و روده باریک (دئودنوم) با عمل جراحی برداشته می شود.

دریچه پیلور به عنوان یک ترمز عمل می کند تا محتویات معده به تدریج وارد روده باریک گردند. وقتی که این دریچه با عمل جراحی برداشته می شود، مواد موجود در معده سریعا به داخل روده باریک می ریزند.

به نظر می رسد آزاد سازی هورمون های معدی روده ای در روده باریک و نیز ترشح هورمون انسولین برای فرایند قند خون (گلوکز) این اثرات را در پی دارد.

سندرم دامپینگ بعد از هر نوع جراحی معده و نیز عمل جراحی برداشتن مری (ازوفاژکتومی) بروز می کند.

امروزه عمل جراحی بای پس معده برای لاغر شدن، شایع ترین علت بروز این سندرم است.

این بیماری بیشتر اوقات طی چند هفته بعد از عمل جراحی و یا بعد از اینکه برنامه غذایی عادی خود را شروع کردید، بروز می کند.

هر چقدر مقدار بیشتری از معده با عمل جراحی برداشته شود و یا بای پس شود، این بیماری شدیدتر خواهد بود. گاهی اوقات این بیماری طولانی مدت و مزمن می شود.

عوامل خطر

انواع مختلفی از عمل های جراحی، خطر ابتلای شما به سندرم دامپینگ را افزایش می دهند. این عمل های جراحی عبارتند از:

1- گاستروکتومی: در این عمل جراحی، تمام و یا قسمتی از معده برداشته می شود. معمولا برداشتن دریچه بین معده و روده باریک باعث بروز این بیماری می شود.

2- عمل جراحی گاسترو انتروستومی یا گاسترو ژژونوستومی: در این عمل جراحی، معده به طور مستقیم به روده باریک متصل می شود. لذا محتویات معده بدون عبور از دریچه پیلور، مستقیما وارد روده کوچک می شوند. این عمل جراحی گاهی اوقات در افراد مبتلا به سرطان معده انجام می شود.

3- واگوتومی: در این عمل جراحی، رشته های عصب واگ که به سمت معده می رود، از قسمت پایین محلی که اسید معده تولید می شود، قطع می شود. عصب واگ برای هماهنگی تخلیه محتویات معده به روده باریک نقش مهمی دارد.

4- عمل جراحی تازدن بالای معده: این عمل جراحی گاهی اوقات در افراد مبتلا به ریفلاکس معده انجام می شود.

طی عمل جراحی تازنی بالای معده، قسمت بالایی معده به دور قسمت پایینی مری پیچیده می شود (تصویر کناری) تا با وارد کردن فشار، برگشت اسید و محتویات معده به سمت مری را کاهش دهد.

اما در موارد نادری، اعصاب معده در طی این عمل جراحی آسیب می بینند و منجر به بروز سندرم دامپینگ می شوند.

5- عمل جراحی بای پس معده: این عمل جراحی برای درمان چاقی های مرضی به کار می رود.

در این عمل جراحی، معده نسبت به حالت اولیه آن کوچک تر شده و با اتصال به بخشی از روده باریک (عمدتا بخش میانی روده باریک به نام ژژونوم) منجر به ورود، غذا به روده می شود (تصویر بالا). بنابراین فرد نسبت به شرایط قبل از عمل، طی مدت کوتاهی احساس سیری می کند، زیرا گنجایش معده او کم می شود.

6- ازوفاژکتومی: در این عمل جراحی، تمام مری و یا قسمتی از آن برداشته می شود. مری، یک لوله گوارشی بین دهان و معده است.

بیماری ها و داروهای زیر نیز خطر ابتلا به سندرم دامپینگ را افزایش می دهند:

- دیابت

- سندرم استفراغ دوره ای

- سندرم زولینگر- الیسون که باعث بروز زخم های شدید پپتیک می شود.

- داروی متوکلوپرامید: برای بهبودی تهوع و استفراغ و سوزش سردل تجویز می شود.

عوارض

در کسانی که دچار موارد شدید سندرم دامپینگ هستند، کاهش وزن قابل توجه و سوء تغذیه دیده می شود.

گاهی اوقات افرادی که خیلی لاغر می شوند، دچار ترس از غذا خوردن نیز می گردند که در اثر احساس ناراحتی مربوط به تخلیه سریع غذاهای هضم نشده از معده است.

همچنین برای دسترسی سریع به توالت، از انجام فعالیت های بدنی در خارج از منزل خودداری می کنند.

برخی بیماران نیز به دلیل وجود علائم طولانی مدت این بیماری، به سختی می توانند در بیرون از منزل کار کنند و شغل خود را از دست می دهند.

در قسمت سوم این مطلب راه های تشخیص، درمان پزشکی و درمان خانگی سندرم دامپینگ را برای شما خواهیم گفت. با ما همراه باشید.

آیلار آرزوگران

بخش سلامت تبیان

مطالب مرتبط:

وقتی معده سریعا خالی می شود

15 علت نفخ شکم

گاز روده و علل آن

جراحی برای درمان ریفلاکس معده

13 نوع درد شکم را جدی بگیرید