به یک شیوه پاداش داده نمی شوند!!
یقیناً خداوند به کسی ظلم نخواهد نمود و برای افرادی که به هر دلیل نتوانسته‌اند به تعالیم آسمانی خداوند آشنایی یابند، با تأکید بر حقانیت مکتب تشیع، راه رسیدن به سعادت بسته نبوده و آنان نیز با رعایت اصول فطری بشری و عدالت، می‌توانند طبق شرایطی وارد بهشت شده و از نعمت خداوند بهره‌مند شوند و تنها کسانی مستحق عذاب دوزخند که با وجود دانش و آگاهی، حقیقت را نپذیرفته و نسبت به آن عناد و لجاجت می‌ورزند.
مسئله عدل الهی یكی از اصول بسیار مهم اعتقادی و كلامی است. عدل از اوصاف جمالیه خداوند به شمارمی رود و گستره وسیعی را شامل می شود. به نحوی كه رابطه بسیار مستقیمی با اعمال آدمی و پاداش و كیفر اخروی دارد و این پیوند آنجا روشن تر می شود كه همگی در صحنه عدل خدا حاضر می شوند و به غیر از اعمال خویش چیز دیگری را مشاهده نمی كنند خدایی كه دارای صفات حكمت و عدالت است از ذره ای كار خیر و شر چشم پوشی نمی كند و با میزان قسط و عدل آنها را مورد حسابرسی دقیق و همه جانبه قرار می دهد و حساب و كتاب نیكوكاران را از بدكاران جدا می سازد و سرنوشت هركسی را طبق اعمالی كه در این دنیا انجام داده رقم می زند.
با توجه به اهمیت عدل الهی که برای مقدمه به یک مصداق آن اشاره کردیم در ادامه قصد داریم به یک شبهه در این باره بطور خلاصه پاسخ گوییم:
در زمان فعلی هستند کسانی که در این دنیای پهناور با هیچ دین الهی آشنایی ندارند و البته امکانات آشنایی را هم ندارند چه رسد به تعالیم شیعه. حال اگر بپذیریم که رسیدن به سعادت تنها از راه تشیع است و یا بپذیریم که شیعه از دیگر مسلکها سعادتمندتر است آیا این موضوع با عدل الهی منافات ندارد؟
با بررسی آیات و روایات می توانیم، اشخاص را به سه گروه کلی تقسیم نماییم:
گروه اول: اشخاصی که علاوه بر شیعه نبودن؛ چه به دلیل نداشتن آگاهی و چه به دلیل تکبر و عناد، اصول کلی فطری مورد پذیرش نوع بشر را نیز زیر پا می گذارند. این افراد، علاوه بر آنکه نتوانسته و یا نخواسته اند پیرو راهبران الهی باشند و این معیار بیرونی سنجش اعمال را مدنظر داشته باشند، به معیار درونی عقل نیز که از دیگر نعمت های خداوند است، توجهی ننموده اند، پس ظاهراً نمی توان امیدی برای نجاتشان داشت.
گروه دوم: افرادی که به حقانیت شیعه آگاهند، ولی تکبر و لجاجت و یا ترس از دست دادن موقعیت، مانع آن می‌شود که آنان از حق پیروی نمایند.
چنین افرادی، به تعبیر پیشوای عابدان، امام سجاد (علیه السلام)، حتی اگر صدها سال با زبان روزه در کنار کعبه به عبادت برخیزند، اعمالشان سودی به آنان نخواهد بخشید! دلیل چنین موضوعی نیز واضح و روشن است، زیرا عبادتی سود خواهد داشت که برای خدا باشد و اشخاصی که با علم به حقیقتی، آن را انکار می نمایند، مطمئناً در صدد جلب رضایت خدا نبوده، بلکه در اعماق دلشان، مقاصدی دنیوی و مادی را دنبال می نمایند!
رهبر فقید انقلاب؛ امام خمینی؛ در وصیت نامه خود و بعد از بیان حدیث ثقلین که یکی از دلایل حقانیت تشیع است، این موضوع را چنین خاطر نشان نمودند که:"اگر عذری برای جاهلان بی‌خبر باشد، برای علمای مذاهب نیست". البته عدالت خداوند در ارتباط با پاداش برخی اعمال نیک این دسته افراد، این گونه متجلی می‌شود که در همین زندگی دنیا، برخی سختی‌ها؛ همانند سکرات مرگ؛ را از آنان دور نموده و آنها را به برخی خواسته‌های خود خواهد رساند، تا دیگر مستحق پاداشی در روز قیامت نباشند. (بحار الانوار، ج 6، ص 152، روایت 6)
گروه سوم: گروهی هستند که به تشیع نگرویده اند، اما دلیل آن، عناد و لجبازی نبوده، بلکه تنها به آن دلیل که شرایطشان بگونه ای نبوده تا بتوانند تحقیق لازم را در این مورد انجام دهند و یا انجام دادند ولی به آن نرسیدند و به عبارتی دچار ضعف فرهنگی بوده اند. بسیاری از این افراد در زندگی عادی خود، دست کم اصول فطری بشری را رعایت نموده و از ظلم و ستم به دیگران خودداری می‌نمایند. باید بدانیم که قسمت عمده غیر شیعیان نیز از این گروه می‌باشند و این شبهه نیز به همین افراد مرتبط می‌شود و این ابهام نیز منطقی و صحیح بوده که چگونه خداوند عادل، می‌تواند نسبت به آنان رفتار ناعادلانه‌ای داشته و آنان را از سعادت محروم نموده و یا وارد دوزخ نماید؟!
در پاسخ باید گفت که در فرهنگ شیعه، از این دسته از افراد با نام های مختلفی همچون"مستضعفان"،"اصحاب اعراف" و یا"امیدواران به رحمت خداوندی" و ... نام برده می شود و طبق عقیده ما که برگرفته از بیانات پیشوایانمان است، این گروه، لزوماً وارد دوزخ نمی شوند و راه سعادتمندی؛ به طور کامل؛ بر آنان بسته نیست.
خلاصه سخن اینکه:
به هر حال، باید بدانیم که رحمت خداوند، آن چنان گسترده است که به تعبیر مولای متقیان در دعای کمیل، اگر خداوند قسم نخورده و تصمیم جدی نداشت که جهنم را محل مجازات کافران گناهکار و حبسی ابدی برای معاندان لجباز قرار دهد، جهنم را نیز خنک و آرام قرار می داد و هیچ شخصی را وارد آن نمی نمود ، ولی چون وجود جهنم نیز برای رعایت عدالت لازم بوده و خداوند از ابتدا نیز هشدار داده که مۆمنان و فاسقان، به یک شیوه پاداش داده نمی شوند (سجده، 18)، نمی توان آن را خلاف رحمت و عدالت خداوند دانست.
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش اعتقادات شیعه تبیان
منابع:
سایت اسلام کوئیست
سایت معارف قرآن
مطالب مرتبط:
