تبیان، دستیار زندگی
از نظر مذهب شیعه امامیه و حنبلیه و شافعیه یک بار شیر خوردن، موجب محرم شدن نبوده و آن دختر و پسر می توانند با یکدیگر ازدواج کنند چرا که شیعیان پانزده مرتبه و یا یک شبانه روز کامل شیر خوردن را شرط دانسته و هر یک از مذاهب حنبلیه و شافعیه نیز پنج مرتبه شیر خو
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اگر زنی خواهر و برادر خود را شیر دهد، چه حکمی ‌دارد؟

شیر مادر

از نظر مذهب شیعه امامیه و حنبلیه و شافعیه یک بار شیر خوردن، موجب محرم شدن نبوده و آن دختر و پسر می توانند با یکدیگر ازدواج کنند چرا که شیعیان پانزده مرتبه و یا یک شبانه روز کامل شیر خوردن را شرط دانسته و هر یک از مذاهب حنبلیه و شافعیه نیز پنج مرتبه شیر خوردن را شرط محرم شدن دانسته و کسانی که کمتر از آن مقدار شیر بخورند را نسبت به هم،‌ محرم نمی دانند ولی مذاهب حنفیه و مالکیه چون در شرایط شیر خوردن، تعداد مراتب شیر خوردن را شرط نمی دانند بنابراین در مذهب آنها حتی با یک مرتبه شیر خوردن، دختر و پسر با یکدیگر محرم شده و حق ازدواج با هم را ندارند.

سوال: مادر و دختری باردار هستند و تقریبا هم‌زمان فرزندشان به دنیا آمده است. در ایام شیر دهی مادر به حج واجب می‌رود و دختر بچه مادر که خواهر خود اوست را به مدت یک ماه شیر می‌دهد. حکم این موضوع چیست؟ و حکم شوهر این دختر با او چگونه است؟

مراجع تقلید در این‌باره می‌گویند، اگر زنی از شیر شوهر خود، افراد زیر را شیر دهد، شوهرش بر او حرام نمى‌شود، اگر چه بهتر آن است که احتیاط کرده و از شیر دادن به این افراد پرهیز کند:

1. برادر و خواهر خود را؛

2. عمو و عمه و دایى و خاله خود را؛

3. اولاد عمو و اولاد دایى خود را؛

4. برادرزاده خود را.

5. برادر شوهر، یا خواهر شوهر خود را؛

6. خواهرزاده خود، یا خواهرزاده شوهرش را؛

7. عمو و عمه و دایى و خاله شوهرش را؛

8. نوه زن دیگر شوهر خود را. ‌(امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج‌2، ص 510، م 2484) بنابر این شیر دادن به خواهر یا برادر، حرام نیست و با انجام آن شوهر زن شیرده بر وی حرام نمی‌شود.

سوال: به چه دلیل پدر و مادر طفلی که از مادر بزرگش شیر خورده باشد به هم حرام می‌شوند؟

اگر‌ زنى بچه دختر(نوه دختری) خود را [با شرایط خاص آن] شیر دهد، دخترش به شوهر خود حرام مى‌شود [و ازدواج آنها باطل است و در آینده هم نمی‌توانند با هم ازدواج نمایند]. ولى اگر بچه پسر خود را شیر دهد، زنِ پسرش که مادر آن طفل شیرخوار است بر شوهر خود حرام نمى‌شود. (امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌2، ص 505، م 2472)

دلیل باطل شدن ازدواج این زن و شوهر آن است که در فرض مذکور، شوهر، پدر کودک‌ شیرخوار است و زن هم، دخترِ زنِ شیردهنده(مادربزرگ مادری) است. و یکی از کسانی که مرد نمی‌تواند با او ازدواج کند، دختر زنی است که فرزند آن مرد را شیر داده است. (فاضل لنکرانى ره، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة، کتاب‌النکاح، ص 199، م 1) و در این‌جا همسر مرد می‌شود دختر زنی که آن زن فرزند این مرد را شیر داده است.

سوال: می خواهم با دختر عمویم ازدواج کنم، اما وی یک بار در کودکی شیر خواهرم را خورده من نیز همین طور البته فقط یک بار، آیا می توانیم به عقد هم در آییم؟

از نظر مذهب شیعه امامیه شیر دادنی که علت محرم شدن است چندین شرط دارد:

1. بچه شیر زن زنده را بخورد نه شیر زن مرده را.

2. شیر آن زن از حرام مثل زنا، نباشد.

3. بچه شیر را از پستان زن بمکد نه این که با وسیله ای شیر را در کام بچه بریزند.

4. شیر خالص بوده و با چیز دیگری مثل غذا، مخلوط نباشد.

5. شیر از یک شوهر باشد ولی اگر زن از شیر شوهر اول خود بچه ای را شیر دهد و بعد شوهر دیگر کند و از شیر آن شوهر، هم بچه دیگری را شیر دهد آن دو بچه با هم محرم نمی شوند و نیز اگر زن شیردهی را طلاق دهند و آن زن شوهر دیگری کند و از آن شوهر، فرزند آورد و تا موقع زاییدن، شیری که از شوهر اول داشته، باقی باشد و مثلاً هشت دفعه، پیش از زائیدن، از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زاییدن، از شیر شوهر دوم، بچه ای را شیر دهد، آن بچه به کسی محرم نمی شود.

6. بچه به واسطه مرض، شیر را برنگرداند و اگر برگرداند، بنابر احتیاط واجب، کسانی که به واسطه شیر خوردن، به آن بچه محرم می شوند، باید با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند.

7. پانزده مرتبه یا یک شبانه روز، شیر سیر بخورد و یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر، استخوانش محکم شده و گوشت در بدن او روییده است بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند احتیاط مستحب آن است کسانی که به واسطه شیر خوردن به او محرم می شوند، با او ازدواج نکرده و نگاه محرمانه هم به او ننمایند که این شیر خوردن چند شرط دارد:

1. در بین این پانزده مرتبه یا یک شبانه روز شیر خوردن، بچه غذا نخورد.

2. در بین آن، بچه شیر زن دیگری را نخورد.

3. در هر مرتبه، بچه بدون فاصله شیر بخورد ولی نفس تازه کردن و یا صبر کردن مختصر اشکالی ندارد.

4. دو سال بچه تمام نشده بلکه کمتر از دو سال داشته باشد. (بنی هاشم خمینی، سید محمد حسن، توضیح المسائل مراجع، ج 2، ص 560 – 510، مسئله 2484 – 2474)

هر یک از مذاهب اهل سنت نیز برای شیر دادنی که علت محرم شدن است شرایطی قائل شده اند:

الف: از نظر مذهب حنفیه، شیر دادنی که علت محرم شدن است چند شرط دارد:

1. شیر مایع بوده باشد نه جامد مثل شیر خشک و ...

2. شیر در دوران طفولیت و شیر خوارگی بچه به شکم طفل برسد.

3. شیر خالص باشد نه این که آن را با غذایی جامد، مخلوط کرده و به طفل بدهند ولی اگر آن غذا مایع باشد دو صورت دارد.

1. شیر بیشتر از آن غذا است،‌ موجب محرم شدن می شود.

2. شیر کمتر از غذا است، موجب محرم شدن نمی شود.

4. زن شیرده بیشتر از نه سال سن داشته باشد.

ب) از نظر مالکیه، شیر دادنی که موجب محرم شدن است چند شرط دارد:

1. بچه کمتر از دو سال داشته باشد.

2. رنگ شیر، سفید و همرنگ شیر باشد.

3. شیر به شکم طفل برسد.

4. شیر با چیز دیگری مثل غذا مخلوط نبوده باشد و در صورت اختلاط، اگر شیر، بیشتر از غذا بوده باشد، موجب محرم شدن است.

5. زن شیرده، بیشتر از نه سال داشته باشد.

ج) شرایط شیر دادن موجب محرمیت از نظر شافعیه:

1. سن زن شیرده، بیشتر از نه سال داشته باشد.

2. زن شیرده، زنده باشد نه مرده.

3. بچه شیرخوار، کمتر از دو سال داشته باشد.

4. بچه شیرخوار، یقیناً پنج مرتبه از یک زن شیر خورده باشد نه کمتر از آن شیر به شکم طفل رسیده و بچه، آن را قی نکرده باشد.

د: شرایط شیر دادن موجب محرمیت از نظر حنبلی ها:

1. زن شیرده، زنده باشد نه مرده.

2. زن شیرده، قابل وضع حمل باشد.

3. شیر به شکم طفل رسیده و بچه آن را قی نکرده باشد.

4. بچه شیرخوار، یقیناً پنج مرتبه از یک زن شیرخورده باشد نه کمتر از آن (الجزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعة، ج 4، ص 253 – 261، مکتبة التجاریة الکبری بصر)

نتیجه سخن اینکه:

از نظر مذهب شیعه امامیه و حنبلیه و شافعیه یک بار شیر خوردن، موجب محرم شدن نبوده و آن دختر و پسر می توانند با یکدیگر ازدواج کنند چرا که شیعیان پانزده مرتبه و یا یک شبانه روز کامل شیر خوردن را شرط دانسته و هر یک از مذاهب حنبلیه و شافعیه نیز پنج مرتبه شیر خوردن را شرط محرم شدن دانسته و کسانی که کمتر از آن مقدار شیر بخورند را نسبت به هم،‌ محرم نمی دانند ولی مذاهب حنفیه و مالکیه چون در شرایط شیر خوردن، تعداد مراتب شیر خوردن را شرط نمی دانند بنابراین در مذهب آنها حتی با یک مرتبه شیر خوردن، دختر و پسر با یکدیگر محرم شده و حق ازدواج با هم را ندارند.

فرآوری: آمنه اسفندیاری 

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

سایت اسلام کوئیست

امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، ج‌2

مطالب مرتبط:

ازدواج کنیم یا مجرد بمانیم؟

ازدواج های ممنوع از دیدگاه اسلام

حکم ازدواج شیعه با سنی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.