تبیان، دستیار زندگی
در آغاز جنگ تحمیلی پس از آنکه نیروهای خودی به دلیل نبود نیرو و پشتیبانی و سلاح و مهمات و نرسیدن تدارکات لازم، این ارتفاعات را تخلیه کرده بودند، فرماندهان بلند پایه ارتش عراق که گذشتن از سرپل ذهاب را یک هدف استراتژیک می‌دانستند، برای محاصره شهر در تاریخ ‌
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خانقاهی برای عرفان


در آغاز جنگ تحمیلی پس از آنکه نیروهای خودی به دلیل نبود نیرو و پشتیبانی و سلاح و مهمات و نرسیدن تدارکات لازم، این ارتفاعات را تخلیه کرده بودند، فرماندهان بلند پایه ارتش عراق که گذشتن از سرپل ذهاب را یک هدف استراتژیک می‌دانستند، برای محاصره شهر در تاریخ ‌15/7/59 بدون کوچک‌ترین درگیری و مقاومت ارتفاعات بازی دراز را تصرف می‌کنند.

خانقاهی برای عرفان

یوسف باباخانی یکی از رزمندگان هشت سال دفاع مقدس اظهار کرد: دشمن در روزهای آغازین جنگ از بازی دراز برای دیده بانی و کمک به تصرف سرپل ذهاب و پادگان ابوذر استفاده می‌کرد اما ویژگی‌های این ارتفاعات موجب شد تا از طرف دشمن با فعالیت‌های مهندسی روی آن جاده سازی و ایجاد موضع شود.

یوسف باباخانی گفت: متجاوزین حزب بعث از جاده قصرشیرین به گیلان غرب از طرف روستای چم امام حسن (ع) و از کنار رودخانه چم امام حسن به بالای قلل مرتفع آن جاده آسفالته‌ای به طول ‌7 کیلومتر احداث کرد و یگان‌های عراق در آنجا مستقر شدند تا ضمن افزایش سلطه بر قصرشیرین و سومار تمام تحرکات این مناطق را زیر نظر، دید و تیر خود بگیرد و با یک ترابری روان از این ارتفاعات دژی در غرب کشور برای خود به وجود آورد.

باباخانی اضافه کرد: دشمن در طول اشغال سرزمین‌های این منطقه، با توجه به ویژگی‌های استراتژیک این ارتفاعات با ایجاد مواضع پدافندی مستحکم از بازی دراز سپری برای شهرهای مرزی و حتی بغداد ساخته بود، علاوه بر آن به عنوان مرکز دیده‌بانی خود در منطقه نیز بهره گرفت و دیدگاه‌هایی بر روی ارتفاعات بازی دراز ایجاد کند حتی دیدگاهی بنام «دیدگاه صدام» بر روی انتهای ارتفاع ‌1020 و 1150 احداث کرد این دیدگاه‌ها علاوه بر شهرهای سرپل ذهاب و قصر شیرین و گیلانغرب سومار بخشی از کرند و ثلاث باباجانی نیز پوشش می‌داد، حضور نیروهای عراقی بر روی ارتفاعات «بازی دراز» یک تهدید همیشگی بود.

در طول 20 ماه اشغال بازی دراز، ‌4 عملیات جهت آزادسازی این منطقه از سوی رزمندگان اسلام طرح‌ریزی شد که دو عملیات در سال ‌1359 با نام‌های افشارآباد یا شهید سعید گلاب بخش و عملیات عاشورا و دو عملیات مهم دیگر به نام‌های بازی دراز ‌1 و بازی دراز ‌2 (شهید رجایی و باهنر) در سال ‌1360 بود که متأسفانه در دو عملیات اول موفقیتی بدست نیامد ولی همچنان دشمن با استفاده از دید وسیع و تیر توپخانه و گراهای هوایی منطقه وسیعی را در پوشش کامل دید و آتش خود داشت.

وی افزود: موقعیت حساس و ویژگی‌های مهم ارتفاعات بازی دراز موجب می‌شد تا فرماندهان نظامی آزادسازی این عارضه حساس را به منظور تسلط بر عقبه و مواضع دشمن در دستور کار خود قرار دهند. در همین رابطه، از اواخر زمستان ‌1359 شناسایی آرایش نیروها و مواضع، موانع و استحکامات دشمن توسط برادران اطلاعات سپاه آغاز و بیش از سه ماه طرح و نقشه دلاوران سپاه اسلام در قرارگاه مقدم غرب (نجف اشرف) و جان‌برکفان ارتش جمهوری اسلامی ادامه پیدا کرد.

بر اساس شناسایی‌های انجام شده، ‌3 محور پیوسته به هم، به عنوان معبر و تلاش تک اصلی و یک محور به عنوان تلاش و تک ایذایی و فریب انتخاب و مورد تائید فرماندهان قرار گرفت. مقرر شد محور اول: به استعداد ‌2 گروهان از گردان نور و حدود ‌22 نفر از تکاوران ارتش در جهت شمال غربی ارتفاعات یعنی از روستای داربلوط به هدف قله ‌1100 صخره‌ای و محور دوم: دو گروهان از سپاه و یک گروهان از گردان امید ارتش در جهت شمال بازی دراز یعنی از روستای آبباریک به هدف آزادسازی قلل ‌1150 و ‌1100 گچی با محور اول الحاق کنند و در محور سوم: یک گروهان از گردان نور و یک گروهان از گردان امید ارتش در جهت سمت میانی بازی دراز یعنی از روستای افشار آباد به سمت ارتفاعات مشرف بر انتهای دانه خشک و سرابگرم تظاهر به تک نمایند. و در محور چهارم: دو گروهان از گردان ‌9 قدر سپاه و نیروهای مردمی بومی در جهت شمال شرقی بازی دراز یعنی از روستای شیشه راه حرکت و با تصرف قلل ‌900 و ‌1000 و ‌1050 که بر دشت دیره و گلین و حتی روستاهای گنجوره اطراف پادگان ابوذر و نواکوه و گیلانغرب و تنگ کورک و حاجیان و گورسفید و بخشی از دهستان حیدریه اشراف دارند با نیروهای محور دوم الحاق کند.

چهار ماه بعد در تاریخ 11 شهریور سال 60 عملیات دوم بازی دراز و بالاخره عملیات مطلع الفجر در بیستم آذر ماه 60 در غرب صورت گرفت که منجر به آزاد سازی کامل بازی دراز و ارتفاعات و ناطق دیگری از سرزمین کشور عزیزمان شد

باباخانی ادامه داد: با توجه به تجربه سه عملیات محدود قبل در بازی دراز، رزمندگان اسلام عملیات بازی دراز یک را در ساعت ‌23 روز دوم اردیبهشت ‌1360 به مدت هشت روز در قالب نیمه گسترده آغاز و حرکت خود را از ‌4 محور فوق‌الذکر به سمت دشمن شروع کردند و در ساعت ‌3 بامداد به نقطه رهایی می‌رسند که در آستانه شروع عملیات به دلیل هوشیاری و اشرافیت دشمن و امکان لو رفتن محور دوم به علت واقع شدن در قلب دشمن، فرماندهی عملیات، نیروهای محور دوم سمت آبباریک و میانمیل وریخک را برای تقویت نیروهای منطقه داربلوط تا قراویز به این منطقه اعزام می‌کند.

رزمندگان اسلام طبق مانور، محور اول با تمام توان هجوم خود را به سمت دشمن آغاز و در ساعات اولیه نبرد موفق شدند بخشی از اهداف خود را تأمین و با وجود مقاومت سرسختانه دشمن، خود را به قله ‌1100 صخره‌ای برساند، ولی موفق به آزادسازی کامل ‌1100 صخره‌ای نشد.

در محور چهارم نیروهای عمل کننده پس از عبور از معابر صعب‌العبور موفق به تصرف قلل ‌900 و ‌1000 شدند و در روشنایی صبح قله ‌1050 را نیز تصرف می‌کنند که در اولین ساعات عملیات تعداد قریب به ‌380 نفر از قوای دشمن به اسارت در آمده و تخلیه می‌شوند.

در شب دوم عملیات نیروهای عمل کننده در محور چهارم با یورش سنگین به سمت قله ‌1100 کچی ضمن از هم پاشیدن سازمان قوای دشمن، موفق شدند با تصرف قله مذبور، تعداد قابل ملاحظه‌ای از نیروهای دشمن را به اسارت درآورند. در نهایت رزم جانانه رزمندگان اسلام و پشتیبانی خوب خلبانان جان‌برکف هوانیروز کرمانشاه و در رأس آن‌ها شهید علی‌اکبر شیرودی سبب پیروزی رزمندگان دلیر اسلام شد.

در روز سوم عملیات، پاتک‌های سنگین دشمن همراه حجم گسترده پشتیبانی هوایی و پشتیبانی و آتش یگان‌های زرهی با هدف بازپس‌گیری ارتفاعات از دست رفته، از سمت شمال ارتفاعات یعنی (منطقه مابین ارتفاعات قراویز و داربلوط) و از سمت قله 1150 و 1100 آغاز شد و شدت درگیری‌ها تاجایی بود که نیروهای تکاور دشمن برای نفوذ به بالای ارتفاعات وارد جنگ تن به تن با رزمندگان اسلام شدند که این شدت درگیری تا چند روز ادامه داشت، که به علت سخت گذری و شیب تند ارتفاعات پاتک‌های سنگین و حجم گسترده پشتیبانی هوایی و حجم وسیع آتش دشمن وعدم وجود جاده و حمایت هوایی کافی و پشتیبانی آتش برای نیروهای خودی در نتیجه رزمندگان نتوانستند روی تمام هدف‌ها مستقر شوند دستیابی به قله 1150 ویکی از قله‌های 1100 برای رزمندگان اسلام میسر نشد، اما پایان این عملیات در روز هشتم اردیبهشت 1360 با شهادت خلبان تیز پرواز هوانیروز کرمانشاه، کبری نشین همیشه پیروز شهید علی اکبر شیرودی همراه بود که به حق جانانه تانک‌ها و ادوات دشمن را شکار می‌کرد.

در این عملیات 20 کیلومترمربع از خاک اشغال شده کشورمان آزاد شد و 54 تانک و نفربر دشمن، 3 فروند هواپیما، دو چرخ‌بال و 2 دستگاه ادوات مهندسی دشمن منهدم و 12 دستگاه تانک و نفربر و 5 دستگاه ادوات مهندسی آنان به غنیمت گرفته شد. همچنین 1500 نفر از لشکر دشمن کشته و زخمی شد و 700 نفر از آنان به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.

این رزمنده حاضر در عملیات آزاد سازی بازی دراز با اشاره به روزهای بعد از عملیات گفت: چهار ماه بعد در تاریخ 11 شهریور سال 60 عملیات دوم بازی دراز و بالاخره عملیات مطلع الفجر در بیستم آذر ماه 60 در غرب صورت گرفت که منجر به آزاد سازی کامل بازی دراز و ارتفاعات و ناطق دیگری از سرزمین کشور عزیزمان شد.

وی در پایان اظهار داشت: در این راستا شهید والا مقام و عارف به معارف ایثار و شهادت، شهید بزرگوار آیت الله دکتر بهشتی، در وصف ایثار بسیجیان و سجاده‌نشینان مسلخ عشق در بازی دراز چه زیبا بیان کرده است که: به عارفان بگویید «عرفان واقعی، خانقاهش در بازی دراز است» .

بخش فرهنگ پایداری تبیان


منبع: خبرگزاری دفاع مقدس