پرداخت در تجارت الکترونیک

زمانی که در تجارت الکترونیک خریدار محصول مورد نظر خود را به دست آورده و آن را مورد بررسی قرار می دهد پس از آن با فروشنده یک سری از توافقات را انجام داده و پس از بستن قرارداد نوبت به پرداخت و خدمات پس از فروش می شود.

تمامی مراحل بالا بدون انجام پرداخت کامل نمی شوند. در مرحله پرداخت به هر نوعی می توان پول را به فروشنده تحویل داد اما باید به گونه ای باشد که از سوی دو طرف مورد قبول باشد اما در نظر داشته باشید زمانی که در مورد تجارت الکترونیک صحبت می کنید تمام مراحل آن حتی پرداخت نیز باید به صورت الکترونیک یا به عبارتی استفاده از وسایل الکترونیکی همچون اینترنت انجام گیرد.
هنگامی که می خواهید پرداخت را انجام دهیدچهار عامل وجود دارند:

کسی که پول را پرداخت می کند،

کسی که همان پول را دریافت می کند،

در نهایت بانک های دو طرف معامله
سیستم های پرداخت الکترونیک علاوه بر آن که موجب تسهیل کارها می شود. اما باید موارد مختلفی از جمله امنیت در آن رعایت شود و اطلاعات شخصی افراد حفظ شده و برای گروه های غیر مجاز افشا نشود.

به هنگام پرداخت الکترونیکی می بایست قابلیت بررسی وجود داشته باشد تا بتوان در مواقع لزوم مراحل را مورد بررسی قرار داد.

این روش باید به هنگام افزایش بار کاری و یا به هنگام اتفاق حوادث پیش بینی نشده هم چون قطع برق و ... قابلیت اطمینان لازم را به کاربر بدهد. در این راه باید هزینه انجام هر عملیاتی کم بوده و مشتری برای انجام پرداخت های خود نیازی به معرفی نداشته باشد.
این گونه پرداخت ها می بایست از سوی مشتری قابل قبول باشد. در این قسمت چند نمونه از روش های پرداخت را ذکر خواهیم کرد.

 در مدل اول پرداخت که به آن پرداخت مستقیم بر مبنای حساب (Direct account based) می گویند، خریدار با داشتن حساب در بانک مورد نظر خود می تواند چکی را دریافت کند و آن را به فروشنده تحویل دهد. سپس فروشنده چک را به بانک کارگزار خود برده و مبلغ چک را به حساب خود می ریزد. در ین حالت هم طرفین تسویه حساب کرده اند و هم هر دو بانک. این روش را می توان بر مبنای چک الکترونیکی E-Cash نام گذاری کرد.

 روش دوم که در آن ارتباطی مستقیم بین خریدار و فروشنده وجود ندارد را Indirect pull account based می نامند. این روش نیز بر مبنای حساب است اما به صورت غیر مستقیم کشش انجام می گیرد. این روش مانند زمانی است که شما در یک عابر بانک اقدام به انتقال وجه می نمایید. در این حالت خریدار می بایست اطلاعات حساب یا کارت فروشنده را در اختیار داشته و پول را به آن انتقال دهد. بعد از اتمام عملیات بانک خریدار پیغامی را مبنی بر موفقیت آمیز بودن انتقال نمایش می دهد. این مدل را می توان بر اساس Credit card نام گذاری نمود.

 روش سوم نیز بر مینای حساب بوده اما به صورت غیر مستقیم فشار نام گذاری شده است. در گذشته که انتقال از کارت ها امکان پذیر نبود افراد به بانک ها رفته و با ارایه فرم، تقاضای انتقال وجه مورد نظر از حساب خود و یا دادن پول نقد می کردند. این نوع روش در حال حاضر به صورت الکترونیکی پیاده سازی نشده است.
روش دیگر پرداخت مبتنی بر نرم افزارهای ویژه همچون Cyber cash است که مبادلات را به صورت امن و معتبر انجام می دهد. در این روش امنیت را با استفاده رمزنگاری و کلیدهای عمومی و اختصاصی برقرار می کنند. در این روش نرم افزار مورد نظر بر روی سایت فروشنده و کامپیوتر خریدار نصب می شود و خریدار اطلاعات کارت خود را در این نرم افزار وارد می کند. زمانی که اقدام به خرید انجام گیرد سایت مربوطه اطلاعات خریدار را در اختیار داشته و پرداخت انجام می شود. در برخی از بانک های بزرگ این نرم افزارها به صورت رایگان به مشتریان ارایه می شود.
 روش بعدی کیف الکترونیکی یا E-Wallet است. زمانی که شما کیفی را تهیه می کنید در هر قسمت آن چیزی را قرار می دهید و جای آن را در حافظه خود دارید تا به محض نیاز از آن استفاده کنید.

کیف الکترونیکی برنامه نرم افزاری است که شامل تمامی پرداخت های ضروری، خدمات شبکه، صورت حساب ها و ... است. در کیف الکترونیکی تمامی اطلاعات حساب و کارت و مشخصات فردی شخص ذخیره شده تا در صورت خرید بتوان ID کارت را از طریق شبکه وارد کرده تا سایر کارها به صورت اتوماتیک انجام شود. E-Wallet مربوط به شرکت Card Master است.
با توجه به تمام موارد ذکر شده باید این موضوع را نیز در نظر داشت که در ایران به دلیل عدم اعتماد به طرف مقابل، به هیچ وجه اطلاعات کارت خود را در اختیار سایت و یا شخص خاصی قرار نمی دهند. هم چنین برای پرداخت الکترونیکی می بایست از کارت های بین المللی استفاده کرد که در ایران گرفتن این کارت مشکل است.

تهیه: سید خاموشی
بخش آموزش مجازی تبیان

منابع