آثار فرهنگی و اجتماعی عید نوروز

نوروز بهانه ای برای فراغت از دغدغه زندگی مدرن

شاید یکی از اصلی ترین واژه هایی که پس از آمدن خاطره عید نوروز به ذهن مردم کشور  متبادر می شود، همان ماجرای تعطیلی دو هفته ای از کار و مدرسه و دانشگاه است، آدم های شهر یک سال در هر جایگاهی که هستند تلاش کرده اند و گاه بدون وقفه برای تامین معاش زندگی خود و خانواده شان به هر دری زده اند، الان فرصت دارند که بدون دغدغه های سر کار رفتن های هر روزه و مسئولیت های دائمی  دو هفته ای را به خود و خانواده شان اختصاص دهند و با خیال راحت روزهای تعطیلی را به استراحت و فراغت بپردازند، فراغتی که می تواند نوید شادی آفرینی برای زندگی ادم های امروزی باشد.

زدایش غبار و تیرگی از چهره زندگی

در کنار شور و هیجان ناشی از تعطیلی دو هفته ای از کار و اشتغال اما از یک ماه پیش از تعطیلات، همه اعضای خانه مجبور هستند در عادت هر ساله خانه تکانی شرکت کنند و هر کس در جایگاه خود گوشه ای از تکاندن خانه را بر عهده گیرد و در این روزهای پایان سال، خانه را به استقبال طراوت بهار ببرند. در روزهای پیش از عید نوروز، زمانی که کوچه های شهر را طی می کنیم، می بینیم که اهالی خانه یا مشغول نظافت شیشه ها هستند یا فرش های شسته شده را از پشت بام و بالکن پهن می کنند. البته خانه تکانی هایی این روزگار هم مانند سایر مصادیق زندگی قدم در ورطه مدرن گذاشته است و بسیاری از خانواده های برای خانه تکانی، دیگر خودشان فرش را به پشت بام نمی برند تا با پارو و تی به جان تار و پودش بیفتند و مراکز مختلف قالیشویی و شرکت های خدماتی با ارسال کارگرانی،  سختی های خانه تکانی را از عهده اهالی خانه خارج کرده اند و خانه تکانی این دوره و زمانه دیگر حال و هوای گذشته را ندارد. البته چه خانه تکانی به روش سنتی انجام گیرد و چه به مدد شرکت های خدماتی، در نهایت اما همه مردم در این روزها با زدایش تیرگی و آلودگی از چهره خانه و وسایل آن می خواهند با چهره ای پاکیزه به استقبال سالی برود که قرار است بهتر از سال پیشنیش باشد.

آدم های دقیقه نودی

از هفته ها مانده به عید مردم همه به تکاپوی انجام کارهای عقب مانده شان می افتند انگار تازه یادشان می افتد که چه کارهای را باید انجام می دادند در طول سال یادشان رفته است، شاید به همین دلیل هم هست که در ماه پایانی سال همه خیابان ها و معابر و دفاتر و شرکت و نهاد و بانک ها و بیمارستان ها جای سوزن انداختن ندارند و انگار همه به دنبال این هستند که فرصت باقی مانده به پایان سال را مغتنی بشمارند و به رتق و فتق امور عقب مانده شان بپردازند.

عید بهانه ای برای تشکیل زندگی

یکی از رخدادهایی که در ایام عید نوروز بیش از سایر روزهای سال  اتفاق می افتد، مراسم عقد و ازدواج است و انگار زوج های جوان با پایان یافتن زمستان، روزهای ابتدایی بهار را برای تشکیل زندگی مشترک خود انتخاب می کنند و این فرصت دو هفته ای که همه اهالی فامیل و اشنایان تعطیل هستند را برای برگزاری مجلس عقد و عروسی شان بر می گزینند و شاید به همین دلیل هم هست که تعداد مراسم عقد و عروسی در روزهای تعطیلات عید نوروز بیشتر از سایر روزهای سال است.

زمانی برای رخت بستن کینه ها

یکی  دیگر از رسوم عید نوروز در میان ایرانی ها این است که همه کسانی که در طول سال از هم دلخوری داشتند و شاید قهر باعث شده که روابط میانشان تیره شود در ایام عید و تحویل سال به بهانه آغاز سال جدید به دیدار هم می روند تا سال نو بهانه ای باشد برای تکاندن دلها از غبار کینه و استحکام بیشتر روابط میان آدم ها. اگر نعمت عید نوروز نبود چه بسیار قهرهایی که ماندگار می ماند و چه پیوندهایی که در اثر کدورت وسوءتفاهم از هم گسسته می شد.

نوروز بهانه ای برای صله ارحام

یکی دیگر از رسوم بنیادین نوروزی در میان ایرانیان، دید و بازدید و صله ارحام در روزهای تعطیلات نوروز است. به این ترتیب که دیدار با اعضای فامیل، یکی از برنامه های اصلی خانواده ها در این تعطیلی محسوب می شود و از ثانیه های پس از تحویل سال تا روز سیزده به در  ادامه می پیدا می کند در این مدت خانواده ها یا در مسیر خانه اقوام هستند یا خود پذیرای مهمان های عید . اتفاقی هم که در این میان رخ می دهد این است که اعضای خانواده ای ، در ایام نوروز به رسم عادت، به خانه اقوامی می روند که شاید تنها یک بار در سال و در همین ایام عید موفق به دیدارشان می شوند و در میان همین دید و بازدید ها چه مشکلاتی که مرتفع نمی شوند چه وصلت هایی هم که اتفاق نمی افتند.

مسافرت هایی که پیام آور شادی اند

از ماجرای تعطیلی و دید و بازدید که بگذریم، یکی از آدابی که سالهای سال است با ایام تعطیلی نوروز عجین شده ، مسافرت های نوروزی است که از چند روز مانده به اول روز فروردین  آغاز می شود و به سیزده به در به پایان می رسد. با توجه به گرانی و دغدغه های زندگی این روزهای آدم های جامعه اگر تعطیلات نورزی نبود شاید دیگر فرصتی برای چنین مسافرت هایی هم پیش نمی آمد و تعطیلات نوروزی بهانه ای است برای اینکه خانواده ها هر چند برای مدتی کوتاه از ملال و خستگی زندگی روزمره فاصله بگیرند و در مسیر سفرهای نوروزی، روزهای خوبی  در  کنار هم تجربه کنند.

در نهایت و با در نظر گرفتن همه رسوم و عادت های نوروزی مردم می توان نوروز را بهانه ای برای رواج شادی در میان همه مردم کشور دانست و زمانی برای فراغت از دغدغه های و دلمشوغی های جامعه مدرن.

خریدهای افراطی

وقتی نو شدن به زندگی باز می گردد

کنار گذاشتن کینه ها!

مسافرت ها

بهانه های شادی و دوری از افسردگی

عیدی دادن

لحظه آشتی کردن

چهار شنبه سوری

سفره هفت سین نمادی برای بقای سنت ها

بهانه ای برای تحکیم پیوندهای خانوادگی

کارکرد دوم نقش و کارکرد اجتماعی و بنیادی خوان نوروزی در گرد آوردن اعضای خانواده به دورهم برسر خوان، و زُدایش کدورت و نفاق، تجدید وفاق، ایجاد وحدت و همبستگی درمیان آنها است. از این رو، خوان نوروزی دراستوار نگهداشتن بنیان و پایه های خانواده و تدوام بخشیدن به انسجام آن در جامعه نقشی بسیار مۆثر درتاریخ ما ایفا کرده و هنوز هم چنین نقش تأثیر گذاری را دارد.

فرمول ترک طمع در خرید شب عید

 ماجراهای خرید شب عید

جیب خالی، ولخرجی عالی!