مزایای عکاسی سیاه و سفید

از اولین عکسی که در دنیا ثبت شد تا امروز که عکاسی به سادگی فشردن یک دکمه شده است، نزدیک به دو قرن و نیم می‌گذرد از لحظه‌ای که دریچه‌ای جدید به دنیای خاطرات و لحظات ما باز شد.

عکس شماره یک اولین عکس جهان است که در سال 1826 توسط عکاس فرانسوی «ژوزف نیسه فور نیپس» ثبت شد، او این عکس را در طی هشت ساعت با فرایندی که آن را «هلیوگرافی« نامید، ثبت کرد.

عکاسی در ابتدای پیدایش جنبه علمی داشت و با گذشت زمان جنبه صنعتی به خود گرفت، در حال حاضر هم یکی از مهمترین شاخه‌های هنر به حساب می‌آید. در حقیقت عکاسی یعنی ثبت و ایجاد یک تصویر روی موادی حساس با کمک نور و پرتوافشانی که این فرآیند امروزه تغییر شکل داده و با ورود و گسترش تکنولوژی دیجیتال به دنیای عکاسی، این هنر در بین مردم هر چه بیشتر گسترش پیدا کرده است.

در مورد عکاسی رنگی وسیاه و سفید صحبت های مختلفی شده است و اکثرا هم به جنبه های تکنیکی کار توجه می‌کنند اما بد نیست اشاره ای بکنم به گفته معروفی از ادوارد وستون؛ او می گوید:

" خیلی ها تصور می کنند که عکاسی رنگی و سیاه و سفید جای هم را می توانند بگیرند، ولی عکاسی رنگی و سیاه و سفید دو مقوله متفاوت هستند، برای تامین دو هدف مختلف."

با همین تعریف می‌توان متوجه شد که این دو مقوله به هیچ وجه قابل قیاس نیستند، نه رنگ می تواند جای عکاسی سیاه و سفید را بگیرد، نه تونالیته های سیاه و سفید می تواند جانشین رنگ شود.

خیلی وقت ها عکسی را به صورت رنگی می گیریم، آن را سیاه و سفید می کنیم، می بینیم که بهتر می شود، یا بالعکس آن‌را سیاه و سفید می کنیم، می بینیم عکس بدتر می شود و اصلا بی معنا می شود. رنگ عنصری است که باید بخشی جدا نشدنی از یک اثر باشد.

عکس رنگی عکسی است که شما نتوانید رنگ را از آن حذف کنید؛ یا عکس سیاه و سفید، عکسی است که اگر قرار باشد رنگ به آن اضافه شود، خراب شود.

شما به کارهای انسل آدامز (تصویر2) توجه داشته باشید. او زیباترین عکس های ممکن را از طبیعت گرفته و اوج و شکوه و اقتدار طبیعت را به بهترین شکل ممکن در مقابل چشم ما قرار می دهد، ولی همه این عکس ها سیاه و سفید هستند.

آدامز وقتی در اواخر عمرش تعدادی عکس های رنگی از طبیعت گرفت، عکس های بدی بودند، چون تمام عمر با ذهن سیاه و سفید به طبیعت نگاه کرده بود.

می توان گفت کارهای انسل آدامز تا به امروز زیباترین کارهایی است که از طبیعت گرفته شده است. تصور رنگی بودن این عکس ها، آن ها را کاملا نابود می کند. شما در این عکس ها، حس رنگ را در تمام تونالیته های خاکستری می بینید.

اما دلایل استقبال عکاسان از عکس سیاه و سفید چیست؟

با گذشت زمان و ابداع و تولید فیلم‌‌های رنگی نیز عکاسان ترجیح می‌دادند با فیلم‌های سیاه و سفید به کار خود ادامه دهند چرا که این فیلم‌ها به نسبت ارزان‌تر و البته با کیفیت‌تر بودند.

با بالا رفتن کیفیت فیلم‌های رنگی تولید فیلم‌های سیاه و سفید با شکست رو به رو شد؛ اما امروزه عکس‌های سیاه و سفید به حیاتی دوباره دست یافته‌اند چرا که عکاسان به قدرت بی‌بدیل و نامنتهای عکس‌های سیاه و سفید پی برده‌اند.

شاید این سوال در ذهن ایجاد شود که با وجود طراوت رنگ در دوربین‌های دیجیتال چرا همچنان عکاسی سیاه و سفید (Black and White Photography) طرفداران خود را دارد.

در واقع گاهی عکاس مایل است از سایه‌های قوی و طیف‌های خشن یک سوژه را برجسته کند. در عین حال این عکاسی توانایی خاصی در ایجاد فضاهای رمانتیک و رمزآلودی را دارد که از عهده  عکاسی رنگی خارج است.

سوژه‌های یکسان در دو عکاسی رنگی و سیاه و سفید به شکل‌های مختلفی بروز می‌کنند.

نور و سایه نقش کلیدی را در عکاسی سیاه و سفید بر عهده دارند و چنانچه عکاس نتواند نور مناسبی را در تصویر به ثبت برساند از ارزش کارش به شدت کاسته می‌شود.

دوران عکاسی سیاه و سفید با اختراع دوربین‌های دیجیتال به نظر رو به اتمام می‌رسید اما امروزه اکثر این دوربین‌ها گزینه‌ای دارند که ثبت تصویرهای سیاه و سفید را برای ما امکان‌پذیر کرده است.

البته کیفیت تصویر سیاه و سفید با بالا رفتن کیفیت دوربین ارتقا پیدا می‌کند. نرم افزارهایی نیز هستند که به ما اجازه می‌دهند تا عکس‌های رنگی خود را به سیاه و سفید تبدیل و چاپ کنیم.

به نظر می‌رسد عکاسی سیاه و سفید به علت انتقال یک حس نوستالوژیک همیشه مورد تحسین و علاقه مردم خواهد بود.

توضیح عکس

عکس 1: اولین عکس تاریخ

عکس 2 از: انسل آدامز

عکس 3 از: کل تامپسان

عکس 4 از: ماریزیو پلیزی

عکس 5 از: محمد تهرانی

همشهری آنلاین/ مترجم: نفیسه مطلق

سایت photography

خبرگزاری فارس

کتاب تاریخ عکاسی، اصول و مبانی

مطالب مرتبط

عکاسی ایران سرآمد خاورمیانه

فتوژورنالیسم با عکاسان ایرانی