آیا می‌دانید تبرج چیست؟

وقتی به کتاب‌های لغت مراجعه می‌کنیم تا ما را در شناختن واژه تبرج یاری کنند می‌بینیم که آنها به ریشه این کلمه که واژه برج است اشاره دارند به مفهوم نمایاندن چیزی که باید پوشیده باشد و اساساً به چیزهایی گفته می‌شود که بین چیزهای دیگر زودتر دیده می‌شوند و به چشم میآ‌یند؛ مثلا بروج به همه ستارگان گفته نمی‌شود بلکه به ستارگانی اطلاق می‌شود که پرنورترند و در میان ستارگان زودتر دیده می‌شوند.

در قرن کریم در یه 33 سوره مبارکه احزاب چنین می‌خوانیم:

وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَی 

یعنی: و در خانه‌هایتان قرار گیرید و مانند روزگار جاهلیّتِ قدیم زینتهای خود را آشکار مکنید .

این تذکر خطاب به زنان نازل شده و آنان را از اینکه در کوچه و بازار به خودنمایی و ابراز راستگی‌های خود بپردازند نهی می‌کند و با بیانی محکم و به دور از هرگونه تساهلی پایان دادن به این گونه رفتارها را از زنان مسلمان طلب می‌کند.

چنانکه در بیان معنای لغوی واژه تبرج اشاره کردیم این لغت به مفهوم نمایاندن و نمایش دادن هر چیزی است که پوشاندن آن لازم است و وقتی به این صورت خطاب به زنان به کار رفته و ابتداءً از آنان می‌خواهد که در خانه های خود آرام گیرند قطعاً به این معنا خواهد بود که زنان مۆمن باید زیورها و زیبایی‌های خود را از مردان نامحرم بپوشانند و از ارائه آن به هر عنوان و بهانه ای پرهیز کنند.

خداوند در این آیه از زنان می‌خواهد که همچون دوران جاهلیت تبرج و خود آرایی نکنند. اما مگر تبرج در جاهلیت به چه صورت بوده است که خداوند آن را برای زنان مسلمان و زنانی که به دین او منسوبند نمی‌پسندد!؟ در پاسخ به این سۆال باید بگوییم:

وقتی به کتاب‌هایی که پیرامون این موضوعات نوشته شده و عادات جاهلی اعراب را چه در مردان و چه در زنان بررسی کرده‌اند مراجعه می‌کنیم در می‌یابیم که زنان عرب پیش از اسلام در شبه جزیره عربستان معمولاً پیراهن‌هایی می‌پوشیدند که به طور کامل سینه و گردن آنان را نمی‌پوشاند و از سویی هم، خمار یا همان روسری‌های خود را از پشت سر و گوش آویزان می‌کردند به گونه‌ای که گوش و گردن و بخشی از سینه آنان پیدا بود و گاه خلخال‌هایی به پا می‌کردند که در هنگام راه رفتن صدا می‌کرد و مردان بیگانه را متوجه عبور نان می‌نمود و خودنمایی‌هایی از این دست که توضیح دقیق‌تر آن‌ها در کتب مربوط موجود است.

قرآن از زنان مۆمن می‌خواهد که عادات جاهلی را کنار گذاشته و خویشتن را به سنت‌های دینی آراسته کنند،‌ و چنان در جامعه رفت و آمد کنند که چشم نامحرمان را به سوی خود جلب ننمایند،‌ آرامش روانی جامعه را با خودنمایی‌های خود مخدوش نسازند و نیروی فعال جامعه را که تمرکزشان باید صرف تولید و پیشرفت جامعه اسلامی شود با خودخواهی و بی مسئولیتی متوجه خود نسازند و از سرعت چرخه تلاش و تولید نکاهند.

وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَی ...

این حقیقتاً آیه‌ای از قرآن است!

سخن خداوند!

سخن خالق و مالک ما!

سخن کسی که هر لحظه از بودن ما مرهون لطف اوست!

اما آنچه در حقیقت جامعه مان می‌بینیم از فرمان خداوند فاصله فاحشی دارد! فاصله‌ای به طول غفلت بنده مالکش را. به طول فراموشی مخلوق، خالقش را. به طول دهن کجی به امر مسلم پروردگاری که در عین صبر، بصیر و بینای به اعمال ماست، حال اگر صبر کرده و سکوت و ما را با همه این بار از گناهان و نافرمانی‌ها که با همه وجود بر آن پای می فشاریم به عذابی آسمانی دچار نکرده است دلیل بر این نمی‌شود که ما هم کرم این صاحب‌خانه را در نظر نیاوریم و هر چه بیشتر نمک بخوریم و نمکدان بشکنیم.

و در پایان یک سۆال:

خداوندی که زن را آفریده است و خود نیاز دیده شدن و خودنمایی را در او قرار داده است،‌ آیا ممکن است برای این نیاز فطری بنده خود چاره‌ای نیاندیشیده باشد و او را از برطرف کردن این نیاز طبیعی مطلقاً منع کند!؟ آیا این با علم و قدرت خداوند و نیز با عدالت او هماهنگ است؟ در پاسخ باید گفت خداوند این نیاز زن را بی پاسخ نگذاشته و تنها آن را به سمت و سویی که برای حفظ شرافت او بهتر و در ارزشمند کردن او بسیار مۆثرتر است هدایت کرده است و هرگز زن را مجبور نساخته تا این خواسته درونی را مطلقاً سرکوب کند. پاکیزه‌ترین راه که همان ازدواج و در کنار هم قرار گرفتن شرعی زن و مرد است،‌ به حق این نیاز را در زن برطرف می‌کند.