آسیاب جهنم همیشه مشغول کار! آتش دوزخ براى مجازات گنهكاران كافى است. آتشى كه از درون ‌دل‌ها به بیرون زبانه مى‌كشد «اَلَّتِى تَطَّلِعُ عَلَى الْاَفْئِدَةِ». ولى براى برخى ‌از جهنّمیان، عذاب‌هاى فوق العاده‌اى بر آن افزوده شده است، كه علّت آن این است كه از مقام و موقعیّت خویش سوء استفاده كرده‌اند. در روایتی تکان‌دهنده از مولا علی (علیه السلام) عذابی بسیار دردناک برای گروه‌های پنجگانه‌ای از مردمان آورده شده است . قال على علیه السلام: "اِنَّ فِى جَهَنَّمَ رَحىً تَطْحَنُ، اَفَلاٰ تَسْئَلُونِى مٰا طَحْنُهٰا؟ فَقِیلَ لَهُ: فَمٰا طَحْنُهٰا یٰااَمِیرَ الْمُۆْمِنِینَ؟ قَالَ: اَلْعُلَمٰاءُ الْفَجَرَةُ، وَ الْقُرّٰاءُ الْفَسَقَةُ، وَ الْجَبٰابِرَةُ الظَّلَمَةُ،وَ الْوُزَرٰاءُ الْخَوَنَةُ، وَ الْعُرَفٰاءُ الْكَذَبَةُ ... "؛ "در جهنّم آسیابى وجود دارد كه همواره كار مى‌كند. آیا نمى‌پرسید كه چه‌چیزى را خرد مى‌كند؟ پرسیده شد: خوراك این آسیاب چیست؟ حضرت فرمود: دانشمندان فاجر و منحرف، قاریان فاسق، حكمرانان ستمگر، وزیران خائن وكارشناسان دروغگو، خوراك آن آسیاب هستند!". (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 253) در این مجال به بررسی این روایت پرداخته می‌شود تا با شناخت دقیق شاخصه‌های این گروه‌ها، خود را از عذاب دردناکی که دامن‌گیرشان شده است دور سازیم. «اَلْعُلَمٰاءُ الْفَجَرَةُ» اوّلین گروه، عالمانى هستند كه چراغ در دست دارند و راهزن دین و ایمان و عقاید و اعتماد مردمند، عالم فاجر و منحرف‌ همانند دزدى است كه چراغ در دست دزدى مى‌كند: "چو دزدى با چراغ آید گزیده‌تر برد كالا!" امام حسن عسكرى (علیه السلام) در روایت تكان‌دهنده‌اى خطر چنین دانشمندانى‌را از لشكر یزید بیش‌تر مى‌داند! در حدیثی از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است: "هر که دانش را برای فریفتن مردم بجوید، بوی بهشت را نیابد ". (مکارم الأخلاق، ج 2، ص 364) در طول تاریخ بسیار بودند افرادی که ادعای دین و دیانت نمودند اما تنها خیال تباهی در سر می‌پروراندند. این افراد به اسم دین و دیانت گروهی را پیرامون خویش جمع می‌کردند. راهشان زیبا و سخنانشان جذاب است. اما جز تباهی چیزی به همراه ندارد. این گروه سخت‌ترین عذاب‌ها را برای خود فراهم ساخته‌اند. «وَ الْقُرّٰاءُ الْفَسَقَةُ» دومین گروهى كه خوراک آن آسیاب هستند،قاریان فاسق مى‌باشند. تفاوت «علماء فاجر» و «قاریان فاسق» در این است‌كه قاریان فقط معلّمان مردم در قرآن بودند، ولى علمای فاجر شامل ‌معلّمان مردم در سایر علوم نیز مى‌شود. این‌ها اگر فاسق باشند خطرات ‌زیادى خواهند داشت و چون پست آن‌ها مهم است و با روح و قلب مردم، مخصوصاً جوانان سر و كار دارند عذابشان هم شدید است. در جهنّم آسیابى وجود دارد كه همواره كار مى‌كند. آیا نمى‌پرسید كه چه‌چیزى را خرد مى‌كند؟ پرسیده شد: خوراك این آسیاب چیست؟ حضرت فرمود: دانشمندان فاجر و منحرف، قاریان فاسق، حكمرانان ستمگر، وزیران خائن وكارشناسان دروغگو، خوراك آن آسیاب هستند!" با توجه به این دو ویژگی ناگزیر باید به بیان امورى بپردازیم كه با رهبرى دینى ناسازگارى و منافات دارد، تا مردمان در برابر این امر سرنوشت‌ساز در زندگى امت آگاهى كامل حاصل كنند، اینک بعضى از آنها: 1ـ سطحى بودن فهم سیاسى و اجتماعى و نداشتن آگاهى جامع از همه امور تأثیركننده و تأثیرپذیر فردى و اجتماعى در جامعه بشرى. 2ـ نداشتن دریافتى عمیق از همه ابعاد و جوانب اسلام، به صورت دین زنده و حاكم بر زندگى. 3ـ تمایل به امور دنیوى و برخوردارى از آن و اندک بودن ملكه تقوى و ورع. 4ـ زیر نفوذ هواى نفس بودن و سستى عقل و بصیرت. 5ـ خاموشى گزیدن در برابر جباران و متجاوزان و رو به رو نشدن با ایشان براى گریز از ناملایماتى كه ممكن است پیش آید. 6ـ احساس سستى و خوارى، و بدبینى نسبت به اقدام و حركت‌آفرینى در امت، و پرداختن به هدف‌هاى مقطعى و كم‌دامنه. 7ـ تفقه بدون علم (به معنى گسترده‏اى كه بدان اشاره شد). 8ـ مخلص نبودن در جهت‌گیری‌ها و برداشت‌ها و احساسات. و به صورت كلى، هر صفت یا حالتى كه متناسب با وضع و موقعیّت ایشان، به عنوان جانشینان خدا در زمین، نباشد با این مقام دینى و مسئولیّت بزرگ منافى است. این مقامى است كه به كمال رساندن جریانى كه براى آن، خون‌هاى پیامبران و اوصیاى ایشان در طى قرن‌هاى متوالى مبارزه حق و باطل با یك دیگر ریخته شده، اكنون بر عهده آن است. «وَ الْجَبٰابِرَةُ الظَّلَمَةُ» جابران ستمكار سومین گروهى هستند كه خوراك‌ آن آسیاب مى‌باشند. خطر این گروه در مرحله بعد از علمای فاجر و قاریان ‌فاسق است؛ چون آن‌ها عقیده مردم را دگرگون مى‌سازند، ولى زمامداران‌ ستمكار بر جسم مردم ستم مى‌كنند. ظلم و جور در شمار رذائل اخلاقی است که سبب مشکلات فراوان اجتماعی و اقتصادی در جامعه خواهد شد. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: "هنگامى كه عیسى (علیه السلام) مى‏خواست با اصحاب خود وداع كند، ایشان را گرد كرد و آنان را به توجه به ناتوانان فرمان داد، و از نزدیكى به جبّاران و گردنكشان نهى كرد". در حدیثی از رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) آمده است: "هر که دانش را برای فریفتن مردم بجوید، بوی بهشت را نیابد" «وَ الْوُزَرٰاءُ الْخَوَنَةُ» علّت اینكه به وزرا، خائن و به زمامداران، ظالم گفته شده این‌است كه: این وزرا هم به پیشوایانشان خیانت مى‌كنند و بیراهه را به ‌عنوان راه به آن‌ها نشان مى‌دهند و هم به خویشتن و ملّت خویش خیانت ‌مى‌كنند. «وَ الْعُرَفٰاءُ الْكَذَبَة» منظور از "عرفا" در اینجا كارشناسان مى‌باشد. بنابراین پنجمین گروه، كارشناسان و خبرگزاران و اهل خبر دروغگو هستند. تمام رسانه‌هاى جمعى كه به نوعى آلوده به دروغ و ارائه خلاف‌ حقیقت هستند مشمول این تعبیر مى‌باشند؛ رسانه‌هایى كه باید معرّف‌ خوبى‌ها و معروف‌ها و صراط مستقیم باشند، آلودگى‌ها و دروغ‌ها و بى‌بندوبارى‌ها را ارائه مى‌كنند و مردم را غافل و گرفتار انواع بدبختى‌ها مى‌سازند. نتیجه از این حدیث معلوم مى‌شود كه جامعه بر محور پنج گروه ‌دور مى‌زند، اگر این‌ها اصلاح شوند تمام جامعه اصلاح مى‌شود و اگر منحرف شوند همه جامعه تباه مى‌گردد. و نقطه انحراف تمام این‌ها یک ‌چیز است و آن مقدّم داشتن منافع شخصى بر منافع اجتماعى و ارزش‌هاى مادّى بر ارزش‌هاى الهى! فرآوری: زینب مجلسی راد بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان منبع: سرمشق از سخنان حضرت علی (علیه السلام)، مکارم شیرازی الحیاة، ترجمه احمد آرام، ج ‏2، ص 572 مطالب مرتبط:‌ جهنمی شدن یار امام عسکری علیه السلام! طالبان زندگی نورانی در دنیا و آخرت بخوانند!! چرا برخی هرگز رستگار نمی شوند؟