اختلال دوقطبی را با افسردگی اشتباه نگیرید
اختلال دوقطبی که به آن افسردگی جنون نیز می گویند اختلالی است که باعث تغییرات جدی در خلق و خوی فرد، سطح انرژی در انجام فعالیت های روزانه و نحوه تفکر و رفتار می شود. این اختلال، طیف گسترده ای از افسردگی مزمن تا جنون و دیوانگی را در برمی گیرد.
همه ما در زندگی روزمره خود، گاهی احساس ناراحتی و افسردگی و گاهی نیز احساس شور و شادی زیادی داریم. این تغییرات کاملا طبیعی بوده و از اتفاقات خوب و بد یا به اصطلاح بالا و پایین های زندگی ناشی می شود.
اما این تغییرات رفتاری و احساسی در برخی افراد به قدری شدید است که تاثیر مخربی روی روابط کاری، زندگی مشترک، ارتباط با دوستان و به طور کلی زندگی فردی و اجتماعی شان بر جای می گذارد.
این شرایط طبیعی نیست، بلکه نشانگر حاکمیت یک اختلال بالینی بر سلامت کلی بدن است که به آن اختلال دوقطبی می گویند.
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دو قطبی که به آن افسردگی جنون نیز می گویند، اختلالی است که باعث تغییرات جدی در خلق و خوی فرد، سطح انرژی در انجام فعالیت های روزانه، نحوه تفکر و رفتار می شود.
این اختلال، طیف گسترده ای از افسردگی مزمن تا تا جنون و دیوانگی را در برمی گیرد. تغییرات رفتاری و خلقی در اختلال دوقطبی معمولا چرخه ای چند روزه، چند هفته ای و یا چند ماهه دارد که در افراد بسته به شدت بیماری متفاوت است.
تغییرات خلق و خو در این بیماران معمولا به قدری شدید است که باعث اختلال جدی در توانایی برقراری ارتباط با دیگران و عملکرد او می شود.
اختلال دوقطبی یک بیماری مرموز است. اولین حمله ی جنون و یا افسردگی در این بیماران معمولا در سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی تظاهر می کند. علائم اولیه به گونه ای تظاهر می کنند که فرد احساس افسردگی می کند. پس به راحتی مورد غفلت قرار می گیرد. حتی حملات خفیف و مکرر جنون و دیوانگی هم ممکن است مورد غفلت قرار بگیرد. در واقع افسردگی با جلب کردن توجه به خودش مانع شک کردن به بیماری دیگری می شود.
همانطور که گفتیم همراهی این علائم و قرار داشتن علائم اختلال دوقطبی زیر نقاب افسردگی تشخیص آن را مشکل می کند.
اما دانستن برخی حقایق درباره این بیماری می تواند تشخیص آن را برای شما راحت تر کند:
- حدود بیست درصد افرادی که علائم افسردگی را تجربه می کنند، با مراجعه به پزشک می فهمند دچار بیماری اختلال دوقطبی هستند.
- تقریبا نیمی از افراد مبتلا به این اختلال، قبل از تشخیص به بیش از یک پزشک مراجعه کرده اند تا تشخیص صحیح بیماری برای آنها داده شده است.
- بیماران معمولا درمان را ده سال بعد از شروع بیماری آغاز کرده اند که به دلیل تاخیر در تشخیص آن بوده است. در این صورت، شانس بهبودی کمتر خواهد شد.
تفاوت افسردگی و اختلال دوقطبی چیست؟
در گذشته اختلال دوقطبی و افسردگی را یک بیماری همراه می دانستند که در دل هم قرار دارند. اما با پیشرفت علوم و تحقیقات فیزیولوژیک، محققان اظهار کردند که تفاوت هایی بین این دو بیماری وجود دارد، مخصوصا در روش درمان آنها.
بیشتر بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی را نمی توان با داروهای ضد افسردگی درمان کرد. حتی امروزه بسیاری از پزشکان می گویند که استفاده از ضد افسردگی ها برای درمان اختلال دوقطبی، حتی این بیماری را بدتر می کند، باعث شروع جنون خفیف و دیوانگی می شود، تغییرات خلق و خو را تشدید می کند و یا با سایر داروهای درمانی فرد تداخل کرده و خود باعث تغییرات خلق و خو می شود.
علائم اختلال دوقطبی چگونه اند؟
علائم می تواند مرموز و گیج کننده باشند و توسط فرد مورد غفلت قرار بگیرند. به همین خاطر بسیاری از مبتلایان تا زمان شدید شدن بیماری، از بیماری خود مطلع نیستند، پس به فکر درمان هم نمی افتند.
لذا شدت بیماری بیشتر و بیشتر شده و ممکن است حتی مرگبار باشد. از این رو بهترین کار این است که با شناخت بهتر بیماری، تشخیص و درمان را هرچه زودتر در پیش بگیریم.
شایع ترین علائم اختلال دوقطبی از قرار زیر هستند:
- احساس تنهایی، غم و ناراحتی و پوچی
- تحریک پذیری
- عدم توانایی در احساس لذت و آرامش
- خستگی و نداشتن انرژی
- کندی در فعالیت های جسمی و ذهنی
- تغییرات اشتها و معمولا کاهش وزن
- اختلالات خواب
- عدم تمرکز ذهنی و اختلالات حافظه
- احساس بی ارزش بودن و مضر بودن برای جامعه
- فکر مرگ و خودکشی
علت این اختلال چیست؟
علل واقعی و اصلی این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نشده اند، اما ریشه های خانوادگی برای آن تعریف شده است.
به نظر می رسد عوامل محیطی و فیزیولوژیکی نیز در گسترش این اختلال نقش داشته باشند.
عوامل محیطی به عنوان "شروع کننده" در نظر گرفته می شوند. این شروع کننده ها می توانند علائم اولیه ی جنون و افسردگی را آغاز کنند و یا علائم موجود را بدتر کنند. با این حال خیلی از موارد اختلال دوقطبی هم بدون وجود شروع کننده، آغاز می شوند.
این شروع کننده ها از قرار زیر هستند:
1- استرس: زندگی پر استرس می تواند شروع کننده اختلال دوقطبی در افرادی باشد که قابلیت ژنتیکی آن را دارند. این رویدادهای استرس زا می تواند تغییرات ناگهانی خوب و یا بد در زندگی باشند، مثل ازدواج کردن، رفتن به دانشگاه، از دست دادن یکی از نزدیکان، اخراج شدن از محل کار، تصادف و یا هر واقعه دیگری.
2- اعتیاد: اگرچه اعتیاد به مواد مخدر به عنوان شروع کننده اصلی اختلال دوقطبی در نظر گرفته نمی شود، ولی این وضعیت می تواند باعث شروع حملات جنون گردد و یا تشدیدکننده علائم اولیه اختلال دو قطبی باشد. مخدرهایی نظیر کوکائین، قرص اکس و داروهای آمفتامین می توانند شروع کننده جنون و دیوانگی باشند. در حالی که مصرف الکل و داروهای مسکن می تواند از عوامل بسیار مهم در شروع افسردگی باشد.
3- روش های درمانی: برخی درمان های خاص مخصوصا مصرف داروهای ضد افسردگی، می تواند شروع کننده دیوانگی و شیدایی باشد. از سایر داروهایی که چنین تاثیری را دارند داروهای بدون نسخه، داروهای کاهش دهنده اشتها، کافئین، کورتون ها و داروهای درمان کننده بیماری های غده تیروئید هستند.
4- تغییر فصل: تغییرات خلق و خو در اختلال دوقطبی و نیز افسردگی، از تغییرات فصل ها تاثیر می پذیرند، مثلا حملات جنون و شیدایی در طول فصل تابستان شایع تر است و حملات افسردگی در طول فصول پاییز، زمستان و بهار.
5- بی خوابی: کمبود خواب، حتی اگر به تازگی شروع شده باشد، می تواند از عوامل خطر برای شروع حملات جنون و دیوانگی باشد.
الهه گودرزی
بخش سلامت تبیان
مطالب مرتبط:
اختلال دوقطبی یا شیدایی افسردگی
