تبیان، دستیار زندگی
اعشق و محبّت مۆمنین، بر اساس شایستگى و لیاقت معشوق است و هرگز به سردى و خاموشى نمى‏گراید. امّا عشق مشركان، بر اساس خیال و جهل و تقلید و هوس‏هاى بیهوده است.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

احساسات باید در رابطه با اعتقادات باشد

بت پرستی

ریشه‏ى محبّت، كمال دوستى و جمال دوستى است. مۆمنان تمام كمالات و جمال‏ها را در خداوند مى‏بینند، لذا بیشترین عشق را به او ابراز مى‏دارند. عشق و محبّت مۆمنین، بر اساس شایستگى و لیاقت معشوق است و هرگز به سردى و خاموشى نمى‏گراید. امّا عشق مشركان، بر اساس خیال و جهل و تقلید و هوس‏هاى بیهوده است.


وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً یُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ وَ الَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَ لَوْ یَرَى الَّذِینَ ظَلَمُوا إِذْ یَرَوْنَ الْعَذابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِیعاً وَ أَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعَذابِ (بقره ـ 165)

و بعضى از مردم كسانى هستند كه معبودهایى غیر از خداوند براى خود برمى‏گزینند و آنها را همچون دوست داشتن خدا، دوست مى‏دارند. امّا آنان كه ایمان دارند، عشقشان به خدا (از عشق مشركان به معبودهاشان) شدیدتر است و آنها كه (با پرستش بت به خود) ستم كردند، هنگامى كه عذاب خدا را مشاهده كنند، خواهند دانست كه تمام نیروها، تنها به دست خداست و او داراى عذاب شدید است.

در آیات قبل سخن از دلایل وجود خدا و اثبات یگانگى او از طریق نظام آفرینش بود، و در آیه و چند آیه بعد مورد بحث روى سخن متوجه كسانى است كه از این دلائل روشن و قاطع چشم پوشیده و در راه شرك و بت‏پرستى و تعدد خدایان گام نهاده‏اند، سخن از كسانى است كه در مقابل این معبودان پوشالى سر تعظیم فرود آورده و به آنها عشق مى‏ورزند، عشقى كه تنها شایسته خداوند است كه منبع همه كمالات و بخشنده همه نعمت ها است.

نخست مى‏گوید:" بعضى از مردم معبودهایى غیر خدا براى خود انتخاب مى‏كنند" (وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً) «1».

نه فقط بتها را معبود خود انتخاب كرده‏اند بلكه" آنچنان به آنها عشق مى‏ورزند كه گویى به خدا عشق مى‏ورزند" (یُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ).

" اما كسانى كه ایمان به خدا آورده‏اند عشق و علاقه بیشترى به او دارند" (وَ الَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ).

امام باقر علیه السلام مى‏فرماید: مراد از «دون اللَّه» و «انداد» در این آیه، بت‏ها نیستند، بلكه مراد پیشوایان ستمكار و گمراهند كه مردم آنان را همچون خداوند دوست دارند

چرا كه آنها مردمى اندیشمند و دانا هستند و هرگز ذات پاك او را كه منبع‏ همه كمالات است رها نمى‏كنند، هر میل و محبتى در برابر عشق خدا در نظرشان بى ارزش و ناچیز است، اصلاً آنها غیر او را شایسته عشق و محبت نمى‏بینند، جز به خاطر او، و در راه او كار نمى‏كنند، در دریاى بیكران عشق خدا آنچنان غوطه‏ورند كه على‏ وار مى‏گویند:

فهبنى صبرت على عذابك فكیف اصبر على فراقك!:

" گیرم كه بر عذاب تو صبر كنم اما با فراق و دورى تو چكنم" (قسمتی از دعای کمیل)

اساساً عشق حقیقى همیشه متوجه نوعى از كمال است، انسان هرگز عاشق عدم و كمبودها نمى‏شود، بلكه همواره دنبال هستى و كمال مى‏گردد و به همین دلیل آن كس كه هستى و كمالش از همه برتر است ، از همه كس به عشق ورزیدن سزاوارتر مى‏باشد.

كوتاه سخن اینكه همانطور كه آیه فوق مى‏گوید: عشق و علاقه افراد با ایمان نسبت به خدا از عشق و علاقه بت پرستان به معبودهاى پنداریشان ریشه‏دارتر و عمیق تر و شدیدتر است.

چرا چنین نباشد؟! آیا كسى كه واقعیتى را دریافته و به آن عشق مى‏ورزد با كسى كه گرفتار خرافه و تخیل است مى‏تواند یكسان باشد؟ عشق مۆمنان از عقل و علم و معرفت سرچشمه مى‏گیرد اما عشق كافران از جهل و خرافه و خیال!.

و باز به همین دلیل عشق نخست به هیچ وجه متزلزل نمى‏گردد ولى عشق مشركان ثبات و دوامى ندارد.

عشق و علاقه افراد با ایمان نسبت به خدا از عشق و علاقه بت پرستان به معبودهاى پنداریشان ریشه‏دارتر و عمیق تر و شدیدتر است

ریشه‏ى محبّت، كمال دوستى و جمال دوستى است. مۆمنان تمام كمالات و جمال‏ها را در خداوند مى‏بینند، لذا بیشترین عشق را به او ابراز مى‏دارند.

عشق و محبّت مۆمنین، بر اساس شایستگى و لیاقت معشوق است و هرگز به سردى و خاموشى نمى‏گراید امّا عشق مشركان، بر اساس خیال و جهل و تقلید و هوس‏هاى بیهوده است.

امام باقر علیه السلام مى‏فرماید: مراد از «دون اللَّه» و «انداد» در این آیه، بت‏ها نیستند، بلكه مراد پیشوایان ستمكار و گمراهند كه مردم آنان را همچون خداوند دوست دارند. (كافى، ج 1، ص 374)

(از جهت ادبى نیز كلمه «هم» در «یُحِبُّونَهُمْ»، براى انسان بكار مى‏رود، نه اشیاء)

پیام‏های آیه:

1ـ پرستش و محبّت غیر خدا، ممنوع است. «یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً یُحِبُّونَهُمْ»

2ـ احساسات باید در رابطه با اعتقادات باشد. «الَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ»

برخى از مردم تا وقتى پرده‏ها كنار نرود و قیامت را مشاهده نكنند، به پوچى و بیهودگى راه و فكر خویش پى نمى‏برند. «وَ لَوْ یَرَى الَّذِینَ»

4ـ قدرت در جذب نیرو مۆثر است. «أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِیعاً» پس جذب غیر او نشوید.

آمنه اسفندیاری

بخش قرآن تبیان


منابع:

تفسیر نور ج 1

تفسیر نمونه ج 1

مطالب مرتبط:

هنگامی که کسی را دوست می داری...

بیشترین جذابیت با کمترین هزینه

بیماری خطرناک و لذتبخش اخلاقی