تبیان، دستیار زندگی
یخ نمکی به سرعت شیشه مربا را سرد می کنند. بنابراین قطرات آب موجود در هوا که اطراف شیشه مربا وجود دارد به مایع تبدیل می شوند! به این پدیده فیزیکی چگالش می گویند. که بر خلاف تبخیر است
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

گاز به مایع

هدف

دانش آموزان به طور واقعی مشاهده خواهند کرد که چگونه آب موجود در هوا چگالیده شده و به مایع تبدیل می شود.

اطلاعات مورد نیاز

اتمسفر هم مثل رودخانه ها آب بسیار زیادی دارد، با این تفاوت که ما قادر نیستیم آن را مشاهده کنیم. آب موجود در اتمسفر به صورت گاز می باشد. شاید بتوان گفت که زمین در پوششی از بخارات آب قرار دارد که ما قادر به مشاهده این قطرات بخار آب در هوا با چشم معمولی نمی باشیم. نباید این چنین فکر کنیم که چون ما این قطرات را مشاهده نمی کنیم، پس وجود ندارد. در این آزمایش سعی داریم که باانجام عملیاتی به بخار موجود در هوا کمک کنیم تا تغییر حالت داده و با چشم مشاهده شود. ما طی فرایندی، گاز را به مایع تبدیل می کنیم که به این عمل چگالش می گویند.

همان طور که می دانید، چگالش پدیده ای فیزیکی است که در آن مواد از حالت گاز به حالت مایع تبدیل می شوند. از کاربردهای این پدیده فیزیکی در زندگی امروز، تولید کردن آب آشامیدنی برای انسان ها می باشد. به عنوان مثال در کشور انگلستان دستگاه هایی وجود دارد که در آن آب موجود در هوای اطراف را مایع می کند که تقریبا روزانه 600 گالون آب در انگلستان به این شیوه تولید می شود. جالب است بدانید که سربازان در مناطق بسیار گرم جنگی به طور مثال در عراق و افغانستان آب آشامیدنی خود را از اتمسفر هوا تامین می کنند.

وسایل مورد نیاز

  • ظرف شیشه ای مربا که در دارد .
  • چند قطعه یخ
  • نمک طعام
  • دستمال کاغذی

زمان مورد نیاز برای انجام این آزمایش

تقریبا حدود 30 دقیقه برای انجام این آزمایش زمان لازم خواهید داشت.

مراحل انجام آزمایش

  1. ظرف مربا را با قطعات یخ پر کنید، باید میزان کافی قطعه یخ داشته باشید تا ظرف تا لبه پر از یخ شود، البته بالای ظرف باید به قدری خالی باشد که درپوش ظرف مربا محکم بسته شود.
  2. کپه ای از نمک داخل ظرف مربا بریزید که سطح یخ ها را کامل بپوشاند، ظرف مربا را به آرامی تکان دهید.
  3. حدود 30 ثانیه به شدت و با تمام قدرت خود، ظرف مربا را تکان دهید.
  4. سپس ظرف مربا را روی میز قرار دهید، و تقریبا ده دقیقه ظرف مربا را در همان جا رها کنید.
  5. پس از ده دقیقه که به ظرف مربای خود سر می زنید، قطرات آبی را بیرون شیشه مربا خواهید دید. اگر این پدیده را مشاهده نکردید، بدون این که به ظرف مربا دست بزنید، شیشه مربا را برای مدت طولانی تر رها کنید. آن قدر به این ظرف شیشه ای فرصت دهید که بیرون شیشه مربا قطرات آب را مشاهده کنید و بعد از آن به مرحله 6 بروید.
  6. دستمال کاغذی را دور شیشه مربا به طور کامل بپیچانید، مشاهده کنید که چقدر مرطوب شده است.

یادآوری

تشکیل قطرات آب در اطراف ظرف شیشه ای مربا ( رخ دادن پدیده چگالش ) به شدت به شرایط محیط اطراف بستگی دارد.

مشاهدات

در چه نقطه ای شما قطرات آب را مشاهده می کنید که در حال فرو افتادن هستند؟ آیا شما می توانید این پدیده را به زبان خودتان بازگو کنید؟ قطرات آب بیرون شیشه مربا از کجا آمده اند، همان طور که می دانید یخ درون ظرف شیشه ای قرار داردکه سرپوش آن کامل گذاشته شده است و امکان خروج قطرات آب از درون شیشه به بیرون آن میسر نمی باشد؟ شما در کدام قسمت از زندگی روزانه خود پدیده چگالش را مشاهده کرده اید؟ ( راهنمایی: شاید این پدیده فیزیکی را بیشتر بتوانید صبح هنگام مشاهده کنید. )

نتیجه گیری

یخ نمکی به سرعت شیشه مربا را سرد می کنند. بنابراین قطرات آب موجود در هوا که اطراف شیشه مربا وجود دارد به مایع تبدیل می شوند! به این پدیده فیزیکی چگالش می گویند. که بر خلاف تبخیر است. ( در تبخیر ماده ازحالت مایع به بخار تبدیل می شود. ) قطرات آب همیشه در اتمسفر وجود دارند که ما نمی توانیم آن ها را مشاهده کنیم چون در حالت بخار و گازی شکل هستند. با آزمایشی که انجام داده ایم توانستیم بخارات آب موجود در هوا را مایع کرده و با چشم ببینیم.


بخش پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان