اسید و باز

هدف

• شناسایی اسید ها و بازها

اطلاعات مورد نیاز

فرمول شیمیایی یک اسید به صورت HA می باشد، وقتی یک اسید  درآب حل می شود یون هیدروژن در حلال زیاد می شود( pH محلول کمتر از 7 می باشد. ) مفهوم pH از قرن 17 معرفی شده است و اسیدها ویژگی خاصی دارند. رابرت بویل اعلام کرد که مواد اسیدی مزه ترش و تندی دارند و از خراب شدن مواد جلوگیری می کنند و وقتی با بازها ترکیب می شوند، از شدت اسیدیته آن ها کاهش می یابد.

یک باز، ماده شیمیایی مقابل اسید می باشد. وقتی باز با اسید مخلوط شود، خنثی می شوند. بر عکس اسیدها، وقتی باز در آب حل می شود،  مقدار pH افزایش می یابد. برطبق قانون بویل، وقتی باز با اسید ترکیب شود، از شدت بازی آن ها کاهش می یابد.

مواد مورد نیاز

• برگ های کلم قرمز
• آب
• کاسه
• کفگیر (صاف کننده مواد غذایی)
• سرکه
• آب لیموی تازه
• جوش شیرین
• پودر رختشویی
• چندین لیوان با سایز یکسان
• قطره چکان (انتخابی)

 زمان مورد نیاز

زمانی حدود 45 دقیقه تا یک ساعت

مراحل آزمایش

1-برگ های کلم را به قطعات ریز خرد کنید.

2-چند لیوان آب را بجوشانید. مقدار آب مورد نیاز برای این آزمایش باید به قدری باشد که همه برگ های کلم در آن غوطه ور شود.

3-برگه های کلم را در کاسه بریزید، آب جوش را روی برگ های کلم ریخته شده در کاسه بریزید. اجازه دهید که برگ های کلم به مدت سی دقیقه خیس بخورد.(بعد از این مدت، رنگ آب تغییر می کند. )

4-برگ های کلم را از آب کلم خارج کنید  برای جدا کردن این برگ ها از آب کلم، می توانید از صافی استفاده کنید و در پایان، آب کلم را در ظرف دیگری بریزید.

5- لیوان های یکسان را در کنار هم قرار دهید و درون هر کدام به میزان مساوی، سرکه، آب لیمو، جوش شیرین و پودر رخت شویی بریزید.

6- حالا زمان آن رسیده است که تعیین کنید کدام ماده اسید است و کدام ماده باز!!!

مقداری از آب کلم را درون لیوان ها بریزید، برای این که از پاشیدن آب کلم به اطراف جلوگیری کنید، از قطره چکان استفاده کنید. هر لیوان را به آرامی تکان دهید تا به طور کامل مخلوط شوند، در هر لیوان چه اتفاقی رخ می دهد؟ اگر رنگ محلول به رنگ صورتی نزدیک شد، بدانید که آن ماده شیمیایی اسید است. اگر رنگ محلول به رنگ آبی یا سبز نزدیک شد، آن ماده شیمیایی باز است.

تدکر:

این یک آزمایش جالب و بی خطر برای دانش آموزان دبستان و حتی پیش دبستان است که به طور معمول این مواد در آشپزخانه ها یافت می شود. اگر آماده کردن آب کلم برای شما سخت است، می توانید از شناساگر اسید و باز (کاغد تورنسل) استفاده کنید. فقط هنگام آزمایش دقت کنید که کاغذ تورنسل حداقل به مدت نیم ساعت در محلول ها قرار بگیرد، اما اگر به مدت یک ساعت در محلول قرار بگیرد، نتایج بهتر قابل تشخیص است.

مشاهدات:

شما چه مواد دیگری را در اطراف خودتان می توانید پیدا کنید تا این آزمایش را انجام دهید؟ سعی کنید این آزمایش را در مورد خمیر دندان، میوه ها ، سبزیجات و دیگر مواد اطرافتان انجام دهید. حتی شما می توانید این آزمایش را در مورد نوشیدنی ها انجام دهید. قبل از انجام هر آزمایش سعی کنید ابتدا حدس بزنید که ماده هایی که می خواهید بررسی کنید باز هستند یا اسید و سپس درستی حدس خود را بررسی کنید.

 نتیجه گیری:

مواد شیمیایی یا باز هستند یا اسید. وقتی که شما کلم قرمز را در آب در حال جوشیدن غوطه ور می کنید، برگ های کلم از هم جدا می شوند. آب کلم قرمز یک شناساگر اسید یا باز است. وقتی این شناساگر را روی مواد شیمیایی متفاوت بریزید، رنگ آن تغییر می کند؛ این تغییر رنگ با توجه به خاصیت اسیدی یا بازی مواد است. شما می توانید این شناساگر را برای مدتی نگه دارید .

پیشنهاد می شود به جدول تناوبی سری بزنید.

پژوهش های دانش آموزی سایت تبیان - تهیه: نسیم گنجی منش