تبیان، دستیار زندگی
تاریخ گذشتگان مملو از درس ها وپندهای ذی ارزش برای آیندگان است وانسان ها می توانند با بهره برداری درست از تاریخ, مسیر حیات و زندگی صحیح خویش را بشناسند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بسیار سفر باید تا پخته شود خامی

مسافرت

تاریخ گذشتگان مملو از درس ها و پندهای ذی ارزش برای آیندگان است و انسان ها می توانند با بهره برداری درست از تاریخ، مسیر حیات و زندگی صحیح خویش را بشناسند.


فلسفه سیر در زمین

در قرآن کریم مسئله گردش در روی زمین (سیر در ارض) شش مرتبه و در سوره های آل عمران آیه 137، سوره انعام آیه 6، سوره نحل آیه 36، سوره نمل آیه 69، سوره عنکبوت آیه 20، سوره روم آیه 42 و سوره سباء آیه 18 آمده است که در سوره عنکبوت به منظور اطلاع یافتن از اسرار آفرینش و پنج مرتبه دیگر به منظور عبرت گرفتن از عواقب دردناک و شوم اقوام ظالم و جبار، ستمگر و آلوده می باشد.

قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِیرُواْ فِی الأَرْضِ فَانْظُرُواْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذَّبِینَ ، هَـذَا بَیَانٌ لِّلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِینَ (سوره آل عمران ، آیه 137 و 138) پیش از شما مللی بودند و رفتند در اطراف زمین گردش کنید تا ببینید چگونه عاقبت هلاک شدند. آنان که وعده خدا را تکذیب کردند. این حجت و بیان برای عموم مردم و راهنما و پندی برای پرهیزگاران است.

سفر وسیله شناخت

سفر وسیله شناخت است، هم شناخت خود، هم شناخت دیگران. چون رنج ها و سختی های مسافرت و حالت های فوق العاده، جوهره انسان را می نمایاند و خصلت های درونی بروز می کند. حتی انسان میزان تحمل، مقاومت، کاردانی و تجربه خود را هم در سفر می تواند محک بزند.

در سایه سیر و سفر، حق و حقیقت برای انسان آشکار شده و او را به کمالات روحی و صفات اخلاقی می رساند و در پرتو آن، خوی افراد، همچون آینه ای روشن آشکار می شود؛ زیرا گفته اند: «عند تقلب الاحوال تعرف جواهرالرجال؛ در دگرگونی حالت ها، نهان مردان شناخته می شود». و در سایه همین شناخت است که پختگی افراد نمایان و کمال آنها آشکار می شود.

عوامل عزّت یا سقوط جوامع، قانونمند است. چنانچه اگر عواملی مثل انکار و تکذیب حقّ در زمانی سبب هلاکت شد، در زمان دیگر هم سبب هلاکت آنانی می شود که به شیوه گذشتگانشان منکر حق گشتند

کسب تجربه بدون زحمت

عبرت گرفتن از زندگی دیگران به مراتب از کسب تجربه های شخصی مهم تر و پر ارزش تر است ، زیرا انسان باید در این تجربه ها زیان هایی را متحمل شود تا مسائلی را بیاموزد ولی به وسیله عبرت گرفتن از زندگی و تجارب دیگران ، بی آنکه متحمل ضرر و زیانی شود توشه گران بهایی می اندوزد.

بسیار تاثیر گذارتر از کتاب

قرآن مجید تصریح می‌کند که مطالعه آثار برجای مانده از گذشتگان که تاریخ زنده و گویا و ملموس پیشینیان است ، دل ها را بیدار و چشم ها را بینا می‌کند.

گاهی مشاهده یکی از این آثار ، آنچنان طوفانی در دل و جان انسان بر پا می‌کند که مطالعه چندین کتاب تاریخ قطور چنان اثری ندارد. (تفسیر نمونه، ج15، ص531.)

آثاری که در نقاط مختلف زمین از دوران های قدیم باقی مانده است ، اسناد زنده و گویای تاریخ هستند و ما قبل از تاریخ مدون از آنها بهره مند می شویم. آثار به جا مانده از گذشتگان و پیشینیان از قبیل اشکال و صور و نقوش، تفکرات و قدرت و عظمت و یا حقارت آن اقوام را به ما نشان می دهد. در صورتی که تاریخ فقط حوادث وقوع یافته و تصاویر خشک و بی روح آنها را مجسم می سازد. اثری که این چنین مطالعه ای در بیداری روح و جان بشر دارد با هیچ چیز دیگری برابری نمی کند؛ زیرا وقتی که در برابر آثار گذشتگان قرار می گیریم گویا ویرانه ها جان می گیرند و استخوان های پوسیده زیر خاک ، قوی و محکم می شوند و جنب و جوش پیشین خود را آغاز می کنند اما وقتی بار دیگر نگاه می کنیم ، همه را خاموش و فراموش شده می بینیم.

مقایسه این دو حالت نشان می دهد که افراد خودکامه چه کوتاه فکرند که برای رسیدن به هوس های زودگذر به هزاران جنایت آلوده می شوند.

قانونمند بودن عزّت و سقوط جوامع

از آیات قرآنی بر می آید که عوامل عزّت یا سقوط جوامع، قانونمند است. چنانچه اگر عواملی مثل انکار و تکذیب حقّ ، در زمانی سبب هلاکت شد، در زمان دیگر هم سبب هلاکت آنانی می شود که به شیوه گذشتگانشان منکر حق گشتند.

این گونه است که خداوند در قرآن مجید دستور می دهد تا مسلمانان در روی زمین به سیر و گردش بپردازند و آثار گذشتگان را در دل زمین یا روی خاک ، با چشم خویش ببینند و عبرت بگیرند.

متأسّفانه کافران بیش از ما به این دستور عمل کردند و وجب به وجب کشورهای اسلامی را کاوش کردند و از منابع، ذخایر، نقاط قوّت و ضعف، آثار فرهنگی، کتب خطی و هنرهای مسلمانان آگاه شده و آنها را غارت کردند و مسلمانان در خواب غفلت ماندند

درس رحمانی نه شیطانی

در دنیای امروز قدرت های شیطانی برای گسترش دامنه استثمار خود در سراسر جهان ، تمام کشورها و اقوام مختلف را بررسی کرده و فرهنگ و آداب و رسوم و هنر، صنایع و همچنین نقاط قوت و ضعف آنها را به خوبی مورد مطالعه قرار می دهند. اما خداوند حکیم در قرآن کریم خطاب به مومنین می فرماید: شما به جای جباران و ستمگران در زمین سیر کنید و به جای تصمیم های شیطانی آنها ، درس های رحمانی بیاموزید! نه این که آنچه را که از نظر اسلام و دین ناپسند است از آنان فرا بگیریم.

امروزه نوع دیگری از سیر در این کره خاکی تحت عنوان جهانگردی یا صنعت توریسم از طرف تمدن های شیطانی برای جلب مال و ثروت حرام رایج شده است که غالباً اهداف و انگیزه های انحرافی دارد مانند: انتقال فرهنگ های ناسالم عیاشی، هوسرانی، بی بند و باری و سرگرمی های ناسالم دیگر که این همان جهانگردی ویرانگر است.

اما اسلام طرفدار نوعی از جهانگردی است که وسیله انتقال فرهنگ های سالم، تراکم تجربه ها و اندوخته های تاریخی، آگاهی از اسرار آفرینش در جهان انسانیت و جهان طبیعت و گرفتن درس های طبیعت عبرت آموز از سرنوشت دردناک اقوام فاسد و ستمگر می باشد.

متأسّفانه کافران بیش از ما به این دستور عمل کردند و وجب به وجب کشورهای اسلامی را کاوش کردند و از منابع، ذخایر، نقاط قوّت و ضعف، آثار فرهنگی، کتب خطی و هنرهای مسلمانان آگاه شده و آنها را غارت کردند و مسلمانان در خواب غفلت ماندند. (تفسیر نور، ج3، ص 216)

امید است که به حول و قوه الهی بتوانیم از یکایک دیده ها و شنیده ها در سفرهایمان درس عبرت بگیریم و آن ها را در کردار و گفتار خود پیاده نماییم.

فاطمه سرفرازی

بخش قرآن تبیان


مطالب مرتبط:

راه تشخیص نشاط کاذب و حقیقی

قرآن و سفر به کرات آسمانی

سفر به فضا به بیان قرآن