مشهورترین تفسیر قرن سیزده

تفسیر الوجیز (الصغیر) دارای 18000 سطر است و مۆلف، آن را در چهارم جمادی اولی 1239 ه. ق به پایان برده است و آن کوچک‌ترین تفسیر مۆلف است که از دو تفسیر الکبیر (صفوة التفاسیر) و الوسیط (الجوهر الثمین فی تفسیر القرآن) او تلخیص شده و در یک مجلد به زبان عربی و شیوه روایی می‌باشد. این تفسیر شامل تمام قرآن می‌باشد که به شیوه مزجی نوشته شده است.

تفسیر شبر

کتاب تفسیر قرآن شبر، از مشهورترین تفسیرهای قرن سیزدهم هجری است. تفسیر شبر مساوی با تفسیرهای سه گانه شبر است که به زبان عربی و به شیوه مزجی و شیوه روانی است. این تفسیر قرآن با 3 نام و سه نوع تفسیر در دسترس است.

معرفی اجمالی نویسنده:

سیدعبدالله علوی حسینی موسوی فرزند سید محمد رضا شبر کاظمی که به "شبر" مشهور بود. او از علمای بزرگ شیعه و از فقها و مجتهدین و محدثین امامیه در قرن سیزدهم هجری است.

در سال 1188 هـ ق، در نجف اشرف، در یک خانواده علمی مذهبی به دنیا آمد. از نوجوانی به تحصیل علم مشغول شد و با جدیت در انجام وظایف و علوم دینی، همت زیادی به کار برد.

به همراه پدرش به کاظمین رفت و همان جا نزد پدر و "سید محسن اعرجی" شاگرد بود تا به مقام بلندی از علوم رسید و در تمام علوم دینیه متبحر شد.

سید عبدالله که بسیار متعبّد و متّقی بود، در قضای حوائج برادران مسلمان خود، بسیار مواظبت و ممارست داشت.

وی معاصر "شیخ جعفر کاشف الغطاء" و "میرزای قمی" است و در زمان خودش، به «مجلس ثانی» معروف بود.

از شاگردان مشهور این عالم بزرگ می توان شیخ جعفر جبلی، شیخ احمد بلاغی، سید علی عاملی و شیخ محمد اسماعیل خالصی، شیخ اسماعیل و شیخ مهدی فرزندان شیخ اسدالله دزفولی کاظمی را نام برد.

سید شبر که بسیار پرکار بود و در راه علم تلاش زیادی داشت، آثار زیاد و ارزنده ای از خود به جای گذاشته که در زمینه های فقه، کلام، اصول، حدیث، رجال و تفسیر بوده که این ها را بیشتر از هفتاد عنوان گفته اند.

این عالم بزرگ، سال 1242 هـ ق، در شهر کاظمین در سن 54 سالگی از دنیا رفت و در کنار پدر خود، در رواق مطهر کاظمین مدفون است.

ویژگی تفسیر

1) شیوه بیان که متناسب مبتدی و متخصص می‌باشد.

2) در عین اختصار شامل بخش های مهم از مطالب تفسیری از قبیل؛ قرائات، شأن نزول، روایات و مباحث لغوی و بیانی و تفسیر قرآن به قرآن  می‌باشد.

روش تفسیری مفسر

سبک این تفسیر بسیار ساده و روان می‌باشد، پس از ذکر هر آیه توضیح مختصری در فهم و پیام آیه می‌آید، از این جهت می‌توان آن را با تفسیر جلالین مقایسه کرد.

افزون بر اینکه برخی توضیحات تاریخی و علوم قرآنی مفسر بسیار جالب و قابل توجه برای همگان است، در این تفسیر جمع بین دقت نظر و اداء معنی و ایجاز شده است و برای متخصصین مفید است چون به ایجاز، مطالب زیادی را مطرح کرده و با دقت و تأمل می‌توان به آن رسید و برای مبتدئین نیز مفید است چون با روشی آسان امّا تحلیلی مطالب را عرضه می‌دارد.

ساختار تفسیر شبر

این تفسیر  قرآن شبر را با نام «صفوة التفاسیر» و «الجوهر الثمین فی تفسیر القرآن المبین» ذکر کرده اند.

برخی نیز سه فقره تفسیر بنام «الکبیر، الوسیط، الوجیز» گفته اند.

1- صفوة التفاسیر: اولین و بزرگترین تفسیر قرآن سید شبر که معروف به تفسیر کبیر نیز هست و صاحب «روضات» و «الذریعه» این تفسیر را به نام تفسیر الکبیر می خوانند که در دو جلد است که به گفته یکی از شاگردان مولف، در 6200 سطر تألیف شده است.

مولف، در این اثر خود به طور مزجی قرآن را تفسیر کرده و بیشتر جنبه روانی دارد و مباحث دیگر کمتر است.

2- الجواهر الثمین فی تفسیر القرآن الکریم: در دو مجلد بزرگ به زبان عربی است، که به شیوه «مزجی» و شیوه «روانی» است که بدون مقدمات وارد بحث تفسیر شده است.

جلد اول از سوره فاتحة الکتاب تا سوره نحل و جلد دوم از سوره اسری تا آخر سوره های قرآن می باشد. این تفسیر بیش از 34000 سطر می باشد.

3- تفسیر الوجیز یا تفسیر صغیر: این کوچکترین تفسیرهای سه گانه شبر است که در یک جلد به زبان عربی و به شیوه روایی و از معروف ترین تفاسیر قرن سیزدهم است.

این سومین تفسیر مولّف بوده که از دو تفسیر «الکبیر و الوسیط» تلخیص شده و بسیار مختصر و به شیوه «مزجی» است.

خود مولف در اول کتاب، اشاره هایی به این نام دارد. این تفسیر بارها به صورت های مختلف و از جمله با عنوان تفسیر «شبر» در عراق و مصر و لبنان و ایران به چاپ رسیده است.

فرآوری: آمنه اسفندیاری

بخش قرآن تبیان       

منابع:

کتابخانه طهور

کتابخانه شیعه

مطالب مرتبط:

تفسیر قرآن به قرآن و تفسیرالاثری چیست؟

تفسیر علمی قرآن در ترازو

یک تفسیر یک حکایت