عنصر روی و 7 فایده‌ی آن برای سلامتی
روی(زینک) جزو 15 عنصر معدنی و ضروری است که بدن ما به آن نیاز دارد. روی به طور عمده در عضلات اسکلتی، کبد، پانکراس، غده پروستات، کلیه‌ها و همچنین در ساختار استخوان‌ها، پوست، مو و ناخن وجود دارد که نشان‌دهنده نقش آن در این ارگان‌ها است.
نقش روی در حفظ سلامتی
1- تقویت سیستم ایمنی: کمبود شدید روی عملکرد ایمنی را مختل می‌کند. حتی درجاتی از کمبود متوسط و خفیف روی عملکرد ماکروفاژها و نوتروفیل‌ها و فعالیت سلول‌های کشنده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مکمل‌یاری روی در این افراد باعث بهبود پاسخ‌های ایمنی گردیده است.
2- بهبود زخم‌ها: روی باعث انسجام غشاهای موکوسی و پوست می‌شود. بیماران مبتلا به زخم‌های پا، سطوح سرمی پایین و متابولیسم غیرطبیعی روی دارند. برخی از مطالعات مصرف مکمل‌های سولفات روی را در بهبود زخم‌ها پیشنهاد کرده‌اند.
3- بهبود اسهال: اسهال حاد با نرخ بالای میرایی کودکان در کشورهای در حال توسعه در ارتباط می‌باشد. کمبود روی احتمالاً از طریق افزایش ابتلا به عفونت‌ها منجر به اسهال به ویژه در کودکان می‌شود. استفاده از منابع غذایی و حتی مکمل‌های روی در کودکان مورد تاکید قرار گرفته است.
4- تخفیف سرماخوردگی: محققان بر این باورند که روی می‌تواند شدت علائم و مدت ابتلا به سرماخوردگی را کاهش دهد. استفاده از روی چه به صورت شربت یا اسپری ظرف 24 ساعت پس از بروز علائم سرماخوردگی در افراد سالم می‌تواند در تخفیف علائم سرماخوردگی موثر باشد.
نقش روی در سلامت پوست و مو و جلوگیری از ریزش مو و بهبود آکنه در نوجوانان
و تقویت باروری و بارداری نیز مهم است
5- جلوگیری از دژنراسیون ماکولار (بیماری تحلیل برنده شبکیه چشم): محققان بر این باورند که روی و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند نقش پیشگیری‌کننده از بروز دژنراسیون وابسته به سن و کاهش بینایی از طریق پیشگیری از آسیب سلولی شبکیه داشته باشند.
6- حفظ سلامت پوست و مو: نقش روی در سلامت پوست و مو و جلوگیری از ریزش مو و بهبود آکنه در نوجوانان و تقویت باروری و بارداری نیز مهم است.
7- کاهش شیوع کم خونی: بر اساس آمار حدود 50 درصد کم‌خونی شایع در جامعه، حاصل کمبود تلفیقی دو عنصر آهن و روی است. متأسفانه گندم مورد استفاده برای تهیه نان و نیز سایر محصولات کشاورزی در کشور تامین کننده روی مورد نیاز نیست. کمبود روی خاک‌های کشاورزی، آبیاری با آب‌های کربناته و عدم استفاده از کودهای حاوی روی می‌تواند از دلایل کمبود روی در کشور باشد.
عوامل موثر بر جذب روی
میزان جذب روی بسته به وضعیت روی فرد از 15 تا 40 درصد متغیر است. جذب روی در افراد مبتلا به کمبود روی، در دوران بارداری و شیردهی افزایش می‌یابد.
روی موجود در شیر مادر مانند آهن در مقایسه با شیر گاو از قابلیت جذب بالاتری برخوردار است، اما برخی عوامل غذایی از جمله فیبر و فیتات باعث کاهش جذب آن می‌شود. در صورتی که مقدار کمی پروتئین حیوانی در وعده غذایی وجود داشته باشد، جذب روی از غذاهای حاوی فیتات افزایش می‌یابد.
دریافت بالای آهن و کلسیم نیز جذب روی را کاهش می‌دهد.
به طور کلی قابلیت جذب روی از منابع حیوانی بیشتر از منابع گیاهی است. به عنوان مثال قابلیت جذب روی از گوشت 4 برابر غلات است.
منابع غذایی روی
روی در تمام مواد غذایی حیوانی و گیاهی که منبع خوب پروتئین هستند، وجود دارد. غنی‌ترین و آماده‌ترین شکل قابل‌دسترس در منابع حیوانی نظیر جگر و انواع گوشت‌ها به ویژه گوشت قرمز می‌باشد (گوشت مرغ و ماهی هم حاوی روی هستند، اما میزان روی در گوشت قرمز بیشتر است). شیر، تخم‌مرغ، حبوبات مانند لوبیا و عدس، غلات سبوس‌دار و انواع مغزها مانند بادام‌زمینی، گردو، بادام و فندق، نیز جزء منابع خوب روی به حساب می‌آیند.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: دنیای تغذیه - مهدی احتشامی زیر نظر دکتر سلطانعلی محبوب
مطالب مرتبط:
