بیخودی آمپول دگزامتازون نزنید
نکته مهم در تجویز و مصرف داروهای کورتونی همانند دگزامتازون و بتامتازون آن است که بدرستی و در موارد ضروری توصیه شود. اهمیت و ضرورت توجه به عوارض مصرف نابجا و خودسرانه داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون زمانی بیشتر می شود که بدانید طبق گفته مسئولان سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، نزدیک به 50 درصد نسخه های درمانی در کشورمان حاوی داروهای کورتونی است.
عوارض آزار‌دهنده ناشی از آلرژی یا حساسیت، به تجویز آمپول دگزامتازون برای خانمی میانسال منجر می‌شود. غافل از آن که حتی کورتیکوستروئیدها یا داروهای کورتونی همچون دگزامتازون به نوبه خود ممکن است به بروز حساسیت پوستی شدید منجر شود.
به این ترتیب، بروز آلرژی و در واقع راش های پوستی شدید این خانم را برای مدتی طولانی درگیر پروسه درمانی دیگری می کند و خاطره تلخی از تزریق داروی موثری مانند دگزامتازون را در ذهنش به جا می گذارد.
دکتر محمود هورمند، دارو ساز در این باره می گوید:
نکته مهم در تجویز و مصرف داروهای کورتونی همانند دگزامتازون و بتامتازون و یا داروهای آنتی بیوتیک آن است که بدرستی و در موارد ضروری توصیه شود.
به علاوه بیمار باید قبل از مصرف دارویی مانند دگزامتازون، پزشک یا داروساز را از سابقه آلرژی به این دارو یا مصرف هر نوع مسکن غیراستروئیدی مانند آسپیرین و اسید مفنامیک مطلع کند، چون مصرف این نوع مسکن ها با مشکلات گوارشی همراه است و دگزامتازون نیز بر شدت اختلالات گوارشی می افزاید و حتی شخص را در معرض ابتلا به زخم معده قرار می دهد.
اهمیت و ضرورت توجه به عوارض مصرف نابجا و خودسرانه داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون زمانی بیشتر می شود که بدانید طبق گفته مسئولان سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت نزدیک به 50 درصد نسخه های درمانی در کشورمان، حاوی داروهای کورتونی است.
داروهای کورتونی؛ مانند تیغ جراحی
داروهای کورتیکوستروئیدی که در لفظ عامیانه به کورتون ها معروف است، داروهای پرقدرتی است و به همین علت داروسازان آنها را به تیغ جراحی تشبیه می کنند، یعنی در علاج بسیاری از بیماری ها، قوی ترین ابزار درمانی محسوب می شود که البته می تواند عوارض جدی هم داشته باشد، اما نکته مهم کاربرد درست و بجای آنهاست.
دکتر هورمند با اشاره به تضعیف سیستم ایمنی بدن با مصرف طولانی مدت داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون می گوید: در واقع، زمانی که دچار ورم و التهاب می شویم، مثلا در بیماری های التهابی ریه، روده و مفاصل بدن، کورتون ها قادر به فرونشاندن این التهاب و ورم هستند.
اما از سوی دیگر، کورتون ها باعث فرونشاندن فعالیت دستگاه ایمنی می شوند و به این علت، این داروها و بویژه آمپول دگزامتازون در کنترل انواع آلرژی ها به کار می رود، اما مصرف طولانی مدت این داروها نیز شانس ابتلا به انواع عفونت ها و شدت آن را بالا می برد.
مراقب باشید، آبله مرغان نگیرید
به گفته دکتر هورمند مورد خاصی که باید قبل از تزریق داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون مورد توجه قرار بگیرد، مساله ابتلا به آبله مرغان است، البته بجز کسانی که آبله مرغان گرفته اند.
در چنین شرایطی، تظاهرات آن فقط به عوارض پوستی خلاصه نمی شود و می تواند علائم بسیار خطرناک دیگری نیز داشته باشد و این نکته بسیار مهمی است که باید در تجویز و مصرف کورتیکوستروئیدها از سوی پزشک و بیمار مورد توجه قرار بگیرد.
دگزامتازون درمان سرماخوردگی نیست
متاسفانه تزریق آمپول دگزامتازون برای بیمار، هنگام بروز سرماخوردگی در کشور ما بسیار شایع است، در حالی که دکتر فرشته علیمردانی، داروساز در این باره می گوید:
شاید در ظاهر با تزریق دگزامتازون، علائم سرماخوردگی به سرعت از بین برود، اما به علت اثراتی که این دارو بر تضعیف سیستم ایمنی بدن می گذارد، خطر ابتلا به بیماری های عفونی نیز در بیمار افزایش می یابد.
به همین علت، بیمار باید در چنین شرایطی هر نوع علامت ساده همچون تب و بی حالی را جدی بگیرد و به پزشک مراجعه کند، زیرا ممکن است در معرض ابتلا به یک بیماری جدی عفونی قرار داشته باشد.
سراب بدنسازی با مصرف دگزامتازون
متاسفانه این روزها پای آمپول دگزامتازون به باشگاه های بدنسازی نیز باز شده است و علاقمندان به بدنسازی نیز از دگزامتازون تزریقی به عنوان داروی کورتونی برای حجم دهی به عضلات استفاده می کنند.
در حالی که دکتر علیمردانی در این باره می گوید: دگزامتازون نه تنها به افزایش حجم عضلات و توان ورزشکاران منجر نمی شود، بلکه باعث افزایش تجزیه عضلات، کاهش توده عضلانی و ضعف آن می شود.
همچنین با مصرف این دارو، امکان پارگی و آسیب دیدن تاندون ها در ورزشکاران، هنگام انجام حرکات ورزشی به شدت افزایش می یابد.
دیابتی ها و فشار خونی ها مراقب باشند
به گفته دکتر علیمردانی، مصرف دگزامتازون با وجود فواید درمانی می تواند با مصرف نابجا، عوارض خطرناکی مثل تاخیر در بهبود زخم ها، افزایش فشار، چربی و قند خون را به همراه داشته باشد، زیرا این داروی کورتونی اثربخشی داروهای کنترل قند، فشار و چربی خون را کاهش می دهد و بیمار، بدون آن که خود بداند در معرض بروز اختلالات خطرناک متابولیکی قرار می گیرد.
چنین اتفاقی حتی ممکن است برای بیمارانی که از داروهای ضد صرع استفاده می کنند نیز رخ بدهد.
همچنین خانم ها در دوران یائسگی باید نسبت به عوارض دگزامتازون در بالا بردن شانس ابتلا به پوکی استخوان آگاه باشند.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم - پونه شیرازی
مطالب مرتبط:
تجویز بی‌رویه کورتون در نسخه پزشکان
