کتاب نخواندن ایرانیان توجیه اقتصادی ندارد
محمود سریع‌القلم:کتاب نخواندن ایرانیان توجیه اقتصادی ندارد
محمود سریع‌القلم در نشست «توسعه‌یافتگی و نقشه راه پیشرفت ایران» به مبانی عملی عقلانیت در جامعه امروز ایران پرداخت و در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه کشور ایران نیازمند توسعه و پیشرفت در عرصه جهانی است، گفت: این وظیفه تمام افراد جامعه ایران است که بنا به ظرفیت، توانایی و فکر خود در اندیشه توسعه و پیشرفت کشور باشند، در غیر این صورت رسیدن به «توسعه» خیالی خام خواهد بود.
نویسنده و استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان این نکته که توسعه‌یافتگی یک «تصمیم» است، تصریح کرد: نخستین قدم در راه گام گذاشتن در مسیر پیشرفت و توسعه هر کشور، عزم و تصمیم مردم آن کشور به توسعه است و نه چیزی غیر از آن؛ چراکه متخصصان کشور و عزم ملی مردم عناصری کلیدی در این مهم هستند.
توسعه‌یافتگی یک «تصمیم» است
وی ضمن اشاره به کشورهایی چون کره جنوبی، مکزیک و چین و مقایسه وضعیت 20 سال پیش آن‌ها با وضعیت کنونی‌شان گفت: آنچه که باعث پیشرفت و شرایط ممتاز آن‌ها در این بازه زمانی کم شده است، چیزی جز اراده ملی آن‌ها برای پیشرفت نبوده است.
این پژوهشگر حوزه توسعه ادامه داد: این تفکر که زمانی در گذشته و در حال حاضر در بخش کوچکی از جامعه ما وجود دارد مبنی بر اینکه نظام توطئه در جهان مانع از حرکت ما به سوی پیشرفت است و یا اینکه «نمی‌گذارند ما پیشرفت کنیم»، تفکر نادرستی است؛ چرا که اگر سیستمی در جامعه تصمیم بگیرد رشد کند، هیچ مانعی نمی‌تواند بر سر راه آن قرار گیرد و امروزه این تفکرات چپ و مارکسیستی دیگر اعتباری در جامعه جهانی ندارد.
سریع‌القلم که استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی است، در ادامه سخنان خود ضمن تاکید بر اهمیت «ساختارها» در مسیر پیشرفت کشور گفت: اگرچه ساختارها نقش بسیار مهمی دارند اما «جامعه»، نقشی به مراتب مهم‌تر در رسیدن به توسعه دارد. «رشد فردی» در این امر، عاملی تعین‌کننده است و مهم‌ترین مشتق عقلانیت به حساب می‌آید.
نویسنده کتاب «عقل و توسعه‌یافتگی» نبود «رشد فردی» را مهم‌ترین کانون ضعف در جامعه ایرانی دانست و ادامه داد: لازمه رشد فردی در جامعه، وقت گذاشتن افراد جامعه برای خود در مسیر کشف و شناختن خودشان است. در واقع، این رشد فردی است که جمع آن تبدیل به جامعه مدنی و عاملی برای پیشرفت کشور است. فقر رشد فردی و اخلاقی موضوع مهمی است که بسیاری از نویسندگان ایرانی نیز از جمله عبدالحسین زرین‌کوب در کتاب‌های تاریخ ایران به آن اذعان داشته‌اند. چنانچه یکی از لایحه‌های مشترک بحث‌های این تاریخ دانان این است که بخش بزرگی از تاریخ ایران را حسد و کینه رقم زده است.
محتوای کتاب‌های فارسی دبستان باید تغییر کند
نایب رییس مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، ضمن موافقت خود مبنی بر تغییر برخی جمله‌های کتاب فارسی اول دبستان و محتوای آن که منجر به عدم رشد فردی ایرانیان شده است، گفت: این حرف درستی است که گفته می‌شود جملاتی مانند «بابا نان داد» در این کتاب‌ها باید به جملاتی که محتوای «برخود متکی بودن» را داشته باشد، تغییر کند. جمله‌ای که باعث شود ما حداقل انتظارات را از دیگران داشته باشیم، خودمان زحمت بکشیم تا چیزی به دست آوریم و متکی به خود رشد کنیم. در حقیقت، آموزش به خود متکی بودن به کودکان در سنین پایین و تبدیل آن به فرهنگ عمومی جامعه، رمز پیشرفت کشورهای توسعهیافته است.
وی در ادامه سخنان خود با تقسیم مبانی عقلانیت به دو بعد فکری و شخصیتی گفت: «تضاد» مهم‌ترین عامل رشد فکری انسان‌هاست. کما اینکه دلیل اصلی افراطی‌گری در جامعه ما، حرکت صرف افراطیون در مدار خود و قرار نگرفتن در مدار و جریان‌های متفاوت در برابر افکار آن‌هاست.
نویسنده کتاب «عقلانیت و آینده توسعه‌یافتگی ایران» در توضیح این مطلب و اهمیت قرار گرفتن در تضاد اندیشه‌ها افزود: مهم‌ترین گام در راه رشد فکری، خواندن کتاب‌های مختلف، آشنا شدن با افکار و اندیشه‌های مختلف و به دنبال آن در جریان تضارب آراء قرار گرفتن است. به عنوان مثال خواندن کتاب‌های نویسندگان چینی، مکزیکی، آمریکایی و غیره مهم‌ترین عامل رشد فکری انسان‌ها برای تغییر ذهنمان نسبت به جهان اطراف و بالارفتن ظرفیت تحمل دیدگاه‌های متفاوت و متضاد در جامعه است.
دلیل تاریخ استبدادی کهن در ایران، نبود رشد فکری بوده است
وی تصریح کرد: دلیل داشتن تاریخ استبدادی کهن در ایران، عمومی نشدن فرهنگ رشد فکری و نبود آگاهی مردم جامعه بوده است. «خودآگاهی» مردم جامعه دستاورد بزرگی برای پیشرفت و توسعه است و معنای آن آگاهی افراد بر سلایق و افکار خود است تا کسی نتواند برای آن‌ها تصمیم بگیرد و مانع استقلال فکری و شخصیتی شود.
سریع‌القلم در ادامه، ضمن تاکید بسیار بر رشد فردی جامعه ایران به پارامترها و پیش نیازهای آن اشاره کرد و کتاب خواندن، آشنا شدن با ادبیات جهان، بحث کردن، وقت گذاشتن برای خود و استقلال فکری را عواملی مهم در راستای آن دانست و گفت: موضوع کتاب نخواندن ایرانیان به هیچ وجه نمی‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد و دلیل آن چیزی جز نبود رشد شخصیتی و فکری افراد جامعه نیست و تا زمانی که ما ایرانیان به رشد فکری دست نیابیم، همیشه ضعیف و نیازمند خواهیم ماند و به کشورهای پیشرفته و توسعهیافته ملحق نخواهیم شد.
نشست «توسعه‌یافتگی و نقشه راه پیشرفت ایران» چهارشنبه (هفتم اسفند) در فروشگاه مرکزی شهر کتاب در ادامه نشست‌های «دیدار با اهل قلم» برگزار شد.
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منبع: خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)
