چگونه در محضر قرآن بنشینیم؟
از رهنمودهای معصومین علیهم السلام چنین برمی آید که قداست و حُرمت قرآن را باید پاس داشت و با آن برخورد متین، مۆدّبانه و احترام آمیز داشت، حتّی دست و دل پاک و چشم دور از گناه و زبان و دهان تمیز و خوشبو و توجّه به قبله و... را هم باید رعایت کرد. چرا که قاری، وقتی این منشور الهی را پیش رو می گشاید، باید حسّ «حضور در محضر خدا» داشته باشد.
از مهمترین این مسائل، شیوه صحیح نشستن در محضر قرآن کریم است که رعایت آن، موجب درک مقام و موقعیت قرآن می‌شود.
در برخی از محافل یا جلسات قرآنی دیده می‌شود که مۆدّب نشستن در حضور قرآن مراعات نمی‌گردد. مثلاً قرآن را روی زمین می‌گذارند و به آن نگاه می‌کنند ، یا پای خود را در محضر قرآن دراز می‌کنند و یا نحوه نشستن آنان به گونه‌ای است که موجب بی‌احترامی به ساحت مقدّس قرآن است. در این راستا بهتر دیدیم عنان قلم را به دست عارف بالله و مفسّر عالیقدر قرآن «مولی محسن فیض كاشانی» بسپاریم و از گفته‌های ایشان خوشه چینی کنیم:
قاری قرآن بایستی در چهره خود، ادب مناسب را حفظ کند ... هنگام تلاوت شایسته است رو به قبله باشد و سر خود را پایین اندازد. چهار زانو بنشیند و به جایی تکیه نکند و نشستن او در چهره متکبّران نباشد. اگر چه تنها نشسته باشد؛ چنین پندارد که در برابر استاد خویش نشسته است. (1)
از مواردی که به منظور احترام به ساحت کلام الله مجید و تاثیر بیشتر این کلام نورانی در جان و قلبمان توصیه می شود به قرار زیر است:
1. استفاده از رحل زیر قرآن
سنت بسیار خوبی که از قدیم الایام رعایت می‌شده، گذاشتن رحل زیر قرآن‌هاست که عمل بسیار خوبی است. کسانی که با تلاوت قرآن کریم سروکار دارند پسندیده است که در منازل خود نیز، «رحل» استفاده کنند و با این کار به فرزندان خویش احترام گذاردن به قرآن را تعلیم دهند.
2. نشستن رو به قبله هنگام قرائت قرآن
نشستن رو به قبله هنگام قرائت قرآن، سبب تمرکز فکر انسان شده و بدین ترتیب آیات کلام الله مجید، تأثیر بیشتری در قلب و جان قاری می‌گذارد.
3. عدم خواندن قرآن در حالت خوابیده
در مورد خواندن قران در حالت خوابیده، در استفتائی که از محضر مقام معظم رهبری (حفظه الله) شده است، ایشان فرموده اند: احترام قرآن لازم است و در آداب قرآن گفته‌اند با طهارت و رو به قبله و با ادب و آرامش و تفکر در معانی آن قرائت شود. البته در موقع خواب، خواندن قرآن از حفظ در حال خوابیده اشکال ندارد.
حال در بیان چگونگی حضور و رعایت آداب نشستن در پیشگاه قرآن مجید به بزرگان عرفان، نظری می افکنیم:
طرز نشستن شما مناسب با مجلس قرآن نیست!
یکی از علمای اصفهان می‌گفت: با عدّه ای برای حج به مکه مشرف شدیم، در مدینه یک نفر از دوستان همراه ما درگذشت.
پس از دفن، مجلس ترحیمی تشکیل داده و یکی از قاریان را برای تلاوت قرآن به مجلس دعوت کردیم. قاری آمد و نشست اما قرآن نمی‌خواند. به او گفتیم بخوان . ایشان گفتند شما مشغول حرف زدن هستید و تا ساکت نشوید قرآن نمی‌خوانم ، همه ساکت شدیم ولی باز دیدیم نمی‌خواند.
گفت، طرز نشستن شما مناسب با مجلس قرآن نیست ، لذا همه دو زانو نشستیم دیدیم باز قرآن را شروع نمی‌کند. گفتیم بخوان. او گفت هنوز مجلس برای قرائت قرآن مهیا نشده است ؛ زیرا در دست بعضی چای و ... مشاهده می شود چای را که کنار گذاشتیم قاری آیه ی [«وَإِذَا قُرِىءَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ»(2): و چون قرآن خوانده شود بدان گوش فرا دهید و خاموش باشید، باشد که مشمول رحمت شوید.] را قرائت فرمود. (3)
زیر کرسی هم باید در محضر قرآن پایمان را دراز نکنیم
شیخ محمد تقی آملی می گوید: زمستان بود و در منزل کرسی گذاشته بودیم. می خواستم قرآن بخوانم. قرآن را آوردم و با خود گفتم: در زیر کرسی اگر پایم را دراز کنم، اشکالی ندارد. پایم را دراز کردم و قرآن خواندم.
فردا که در درس سیر و سلوک میرزا علی قاضی شرکت کردم، در اولین حرفی که به من زد، فرمود: آقا شیخ محمدتقی! زیر کرسی هم باید در محضر قرآن پایمان را دراز نکنیم.
هوشیار باش و به قرآن احترام کن
در تشرفی که برای مرحوم حاج شیخ محمدحسن مولوی قندهاری در حرم مطهر ابوالفضل العباس (علیه السلام) روی داده است ایشان می گوید دیدم قرآنی روی زمین بر سر راه افتاده است به من فرمودند: «هوشیار باش و به قرآن احترام کن.» من خم شدم و قرآن را برداشتم و بوسیدم و در قفسه گذاشتم. (4)
بارالها بر محمّد و الش درود فرست و ما را در رعایت بیش از پیش آداب صحیح قرائت کلام نورانیّت یاری نما. بحقّ محمّد و آله الطّاهرین صلوات الله علیهم اجمعین .
پی نوشت ها:
1. المحجه البیضاء، ج 2، ص 219.
2. سوره ی مبارکه ی اعراف، آیهء 204.
3. ماهنامه بشارت، ش 59 ص 39.
4. ملاقات با امام زمان (عج الله تعالی فرجه الشریف)، 330.
فرآوری: فاطمه سرفرازی
بخش قرآن تبیان
منابع:
سایت اندیشه ی قم
سایت ایده ها
مطالب مرتبط:
آیا می‌توان قرآن را به زبانی غیرعربی خواند؟
توصیه هایی به قاریان و حافظان قرآن
