به داروهای مصرفی در منزل خمس تعلق می گیرد؟

خرید دارو؛ که به علت نیاز و احتیاج است، خمس ندارد، علاوه بر این که؛ بعد از باز شدن و استفاده از مالیت می‌افتد و حتی در صورت مصرف نشدن از شما خریده نمی‌شود، بنابراین چیزی که مالیت نداشته باشد، خمس ندارد. بله! اگر دارویی مصرف نشده باشد و مالیت هم داشته باشد، یا برخی از داروهای کمیاب و حیاتی؛ در صورتی که استفاده نشده باشد، را می‌توان فروخت، که در این صورت اگر تا پایان سال خمسی استفاده نشود؛ خمس دارد.

مقام معظم رهبری در پاسخ به سۆالی در همین زمینه فرموده اند: " از نیازهاى مصرفى روزمره مانند برنج و روغن و غیر آنها، آنچه اضافه بیاید و تا سر سال خمسى باقى بماند، خمس دارد." (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏2، ص: 79 س 912)

و چون خمس به عین اجناس تعلق می گیرد مثلا اگر سر سال خمسى پنج کیلوگرم برنج باقی مانده باشد یک کیلو گرم از همان برنج خمس است که یا باید عین همان یک کیلو گرم به عنوان خمس پرداخت شود و یا باید پولش را به قیمت روز حساب کرد و به دفتر مرجع تقلید پرداخت کرد.

اما از جهت زمان خرید فرقی بین اول سال یا آخر سال نیست زیرا اگر شما در آخر سال و در ساعات آخری که به پایان سال خمسی تان باقی مانده جنسی را خریده باشید که مصرف نشده باشد خمس به آن جنس تعلق می گیرد و اگر نخریده باشید قطعا پول آن نزد شما باقی است که خمس به پول آن تعلق می گیرد.

در صورتی که مال باقی‌مانده در آخر سال خمسی، عرفاً مالیت نداشته باشد، خمس ندارد و مثال مذکور در سۆال، که در حال استفاده می‌باشد از این قبیل موارد است.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

در صورتی که عرفاً مالیت داشته باشد، چنانچه از درآمد تهیه شده باشد متعلق خمس است و در غیر این صورت خمس ندارد.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

مواردی که مورد استفاده است خمس ندارد.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

چیزهایی که ارزشی نداشته باشند خمس ندارند.

شرح پرسش

اگر کسی دارو را قبل از سال خمسی خریده باشد و در حال استفاده باشد و سر سال خمسی آن دارو باقی مانده باشد در دو صورت زیر چه حکمی دارد :الف ) به استفاده ی آن کماکان نیاز داشته باشد. ب) به باقی مانده آن دیگر نیاز نداشته باشد، اگر هیچ مقدار را قبل از سال خمسی استفاده نکرده باشد چطور ؟

خرید دارو؛ که به علت نیاز و احتیاج است، خمس ندارد، علاوه بر این که؛ بعد از باز شدن و استفاده از مالیت می‌افتد و حتی در صورت مصرف نشدن از شما خریده نمی‌شود، بنابراین چیزی که مالیت نداشته باشد، خمس ندارد. بله! اگر دارویی مصرف نشده باشد و مالیت هم داشته باشد، یا برخی از داروهای کمیاب و حیاتی؛ در صورتی که استفاده نشده باشد، را می‌توان فروخت، که در این صورت اگر تا پایان سال خمسی استفاده نشود؛ خمس دارد.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):

بطور کلی اگر خرید داروها جهت استفاده از آن در مواقع نیاز باشد و در معرض احتیاج هم باشد، خمس ندارد.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

داروهای ضروری و کمکهای اولیه در خانه جزء هزینه های زندگی محسوب می شود و خمس ندارد هر چند اتفاقاً در تمام سال از آنها استفاده نشود.

حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

اگر ارزش نداشته باشد و قابل خرید نباشد خمس ندارد.

فرآوری: آمنه اسفندیاری 

بخش احکام اسلامی تبیان

منابع:

سایت اسلام کوئیست

توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏2

مطالب مرتبط:

مصرف خمس به تشخیص کیست؟

آیا جهیزیه خمس دارد؟

نحوه محاسبه خمس سرمایه