تبیان، دستیار زندگی
تجلیل از مقام فاطمه علیهاالسلام؛ تكریم ایمان، تقوا، علم، ادب، شجاعت، ایثار، جهاد، شهادت و در یك كلام، مكارم اخلاق است؛ مكارم اخلاقى كه پدر بزرگوار آن بانو براى اتمام آن مبعوث شد
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : مهناز وکیلی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رسالت بزرگ مجالس فاطمی

حضرت فاطمه

میزان عظمت و منزلت هر «روز» به اندازه فضیلت و بزرگى صاحب آن است؛ از این روی، ‌ایامی كه متعلق به اهل ‌بیت علیهم السلام مى ‌باشد، شایسته والاترین تکریم‌ ها و تعظیم‌ هاست. در این میان، ایامى كه منسوب به حضرت صدّیقه طاهره علیهاالسلام می ‌باشد، سزاوار والاترین بزرگداشت‌ هاست؛ چرا كه فاطمه علیهاالسلام در پیشگاه خداوند و در نزد فرشتگان، پیامبران، امامان و اولیاى الهى، داراى مقامى بی‌ بدیل و منزلتى بس عظیم است.


او یگانه دختر رسول خدا صلى الله علیه و آله، تنها كفو على مرتضى علیه السلام، مادر مهربان ائمه هُدى علیهم السلام و بزرگ‌ترین بانوى جهان اسلام؛ بلكه برترین بانوى عالم است:

مگو دختر! نه! تاج خلقت آباى روحانى                           مگو دختر! كه او سبع المثانى را بُوَد ثانى

مخوانش زن كه مردان خرد در وى به حیرانى                 مگر امّ الكتاب است این بتول از وحى سبحانى.(1)

آرى، تجلیل از مقام فاطمه علیهاالسلام؛ تكریم ایمان، تقوا، علم، ادب، شجاعت، ایثار، جهاد، شهادت و در یك كلام، مكارم اخلاق است؛ مكارم اخلاقى كه پدر بزرگوار آن بانو براى اتمام آن مبعوث شد.

تعظیم شعائر الهى

برپایى مراسم جشن و سرور در ایام ولادت اهل ‌بیت علیهم السلام و نیز تشكیل محفل ‌هاى سوگوارى در ایام شهادت آن بزرگواران، از جمله شعایر الهى است كه تعظیم و بزرگداشت آن، هم نشانه پاكى و تقواى قلوب است و هم تثبیت كننده آن: «وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَاِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ؛(2) هر كه نشان ‌های خداوند را بزرگ بدارد، آن از تقوا و پرهیزگارى دل‌هاست.

اساساً آنچه در اسلام شعایر الهى و دینى معرفى شده، به سبب تأثیر مطلوبى است كه در نفوس و اذهان مردم می ‌تواند داشته باشد. احترام و بزرگداشت شعایر، اثرى عمیق در روح مردم بر جاى می‌ نهد و این از آن روى است كه یك تبلیغ دسته جمعى، می‌تواند از بسیارى تبلیغ‌ های انفرادى پر اثرتر و کاری ‌تر باشد.

چرا که یكى از واقعیت ‌های روانشناسى اجتماعى این است كه امور دسته جمعى و عمومی‌، چه حق باشد، چه باطل، تأثیرات عظیم و عمیقى در اذهان و نفوس انسان‌ها بر جاى می‌گذارد.

بی تردید، اظهار محبت نسبت به خاندان پیامبر صلى الله علیه و آله از طریق سوگواری بر مصائب آن بزرگواران، همانطور كه در آموزه های دینی اشاره شده، پسندیده و تعظیم شعائر الهی است. تعظیم و بزرگداشت یاد و خاطره پیشوایان بی‌ همتای دین، از جهات پُرشمارى حایز اهمیت است كه به مهم ‌ترین آن‌ها در این مقام، اشارتى می‌ کنیم.

مودت حقیقى نسبت به پیامبر و اهل ‌بیت پاكش علیهم السلام آن است كه تبعیت كامل و بی ‌چون و چرا از ایشان حاصل شود. این عشق مقدس هرچه بیشتر اوج یابد، استقامت و ثبات قدم بیشترى در راه دیندارى به ارمغان می ‌آورد؛ به شرط آن كه این شور و عشق پاك، با شعور و بصیرت و معرفت همراه گردد

طراوت‌‌بخشیِ ایمان

یادآورى گفتار و رفتار خدایى اهل ‌بیت عصمت و طهارت علیهم السلام، همچون جوی ‌های سرشارى است كه در جان مۆمنان روان می‌گردد و باغستان اندیشه و گلستان دل‌ های ایشان را آبیارى نموده، به آن شادابى و سرزندگى می ‌بخشد و افسردگى و پژمردگى را از آن می‌ سترد.

آرى، همین مجالس ذكر و یاد اهل ‌بیت علیهم السلام  است كه احساسات دینى ما را زنده نگه می ‌دارد و آن را به بالندگى و كمال می‌ رساند. پیامبر رحمت، محمد مصطفى صلى الله علیه وآله امت خویش را به برگزارى این گونه مجالس و محافل تشویق می ‌نمایند و می‌ فرمایند:

«یكدیگر را ملاقات كنید و از احادیث ما بگویید؛ چرا كه حدیث ما جلابخش قلوب است. همانا دل‌ها، چونان شمشیرها، زنگار می ‌گیرند؛ جلا و صیقل دل ‌ها به ذكر حدیث است».(3)

دل‌های مُرده و افسرده بر اثر دنیاگرایی ‌ها، شهوت‌ جویی ‌ها، جاه‌ طلبی ‌ها و... در پى یادآورى احادیث اهل‌بیت علیهم السلام سیره عملى ایشان جان تازه ‌اى می ‌یابد، و با نشاط و پرتوان در سیر به سوى حق، سرعت می ‌گیرد. امام صادق علیه السلام می ‌فرمایند: همانا احادیث ما، قلب ‌ها را زنده می ‌گرداند.(4)

در واقع، این محبت، در سازندگی معنوی و عاطفی نقش ویژه ای دارد كه هیچ چیز دیگر نمی تواند جای آن را پر كند و لذا اهل بیت علیهم السلام تأكید ویژه ای در مورد گریاندن و گریستن بر مصایب خاندان نبوت داشتند، و خود نیز با تشویق مرثیه سرایان و استماع مرثیه آنان، زمینه گسترش این فرهنگ را در میان پیروان خود فراهم می كردند، چنان كه از یكی از شعرای معاصر امام باقر علیه السلام به نام "كمیت" نقل شده كه پس از مرثیه سرایی نزد آن حضرت و گریستن آن بزرگوار بر مصائب اهل بیت علیهم السلام، فرمود:

«ما مِن رَجُل ذَكَرَنا أو ذُكِرنا عِندَهُ، فَخَرَجَ مِن عَینَیهِ ماءٌ ولَو قَدرَ مِثلِ جَناحِ البَعوضَةِ ، إلاّ بَنَی اللهُ لَهُ بَیتاً فِی الجَنَّةِ، وجَعَلَ ذلِكَ حِجاباً بَینَهُ و بَینَ النّار» (5) هیچ كس نیست كه ما را یاد كند و یا در نزدش یاد شویم و از چشمانش اشكی بیاید، هر چند كه به اندازه بال پشه، مگر این كه خداوند، برایش خانه ای در بهشت بنا می كند، و آن را میان او و آتش حجاب قرار می دهد.

بارى، زُداینده زنگارهاى غفلت از آینه ‌های دل و جان ما، یادآورى گفتار و كردار بیان اهل ‌بیت علیهم السلام می‌ باشد و بس؛ همانان كه روحشان، سراسر جلوه‌ نمای جمال و جلال الهى گردیده است.

حضرت محمد

برافروختن شور و شعور

وابستگی ‌های عمیق قلبى و عاطفى به اهل ‌بیت علیهم السلام همچون سپرى پولادین، بیمه كننده فرد و جامعه در برابر گناهان، آلودگی‌های اخلاقى و فسادهاى اجتماعى است.

پاى بندى به مظاهر مذهبى و بزرگداشت شعایر الهى، برانگیزنده و استوار كننده عواطف پاك و مقدس نسبت به خاندان پیامبر می ‌باشد؛ همان عواطف مقدسى كه از جانب خداوند در مقام اجر رسالت بر همه مسلمانان واجب گردیده است: «قُلْ لاَ أَسْئَلُكُمْ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِى الْقُربَى»؛(6) بگو من هیچ پاداشى بر رسالتم نمی ‌خواهم؛ جز دوست داشتن نزدیكانم (اهل بیتم).

با دقت در اخبار متواترى مانند حدیث ثقلین، حدیث سفینه و امثال آن‌ها كه شیعه و سنى از رسول خدا صلى الله علیه وآله روایت کرده ‌اند؛ روایاتى كه مردم را براى فهم كتاب خدا و درك حقایق آن و شناسایى اصول و فروع دین به اهل ‌بیت علیهم السلام ارجاع داده است، هیچ شكى باقى نمی ‌ماند كه مراد از وجوب عشق و مودت اهل‌بیت علیهم السلام به عنوان اجر رسالت، این بوده است كه این عشق و محبت را وسیله ‌ای براى ارجاع همیشگى مردم به ایشان قرار دهد تا اهل‌ بیت علیهم السلام در هر جا و هر زمان، مرجع تقلید علمى و عملى مردم قرار گیرند. پس این مودتى كه اجر رسالت معرفى شده، لازمه استمرار رسالت است كه منافع این اجر عاید خود بشر می‌شود نه عاید رسول و عترت او.(7)

تجلیل از مقام فاطمه علیهاالسلام؛ تكریم ایمان، تقوا، علم، ادب، شجاعت، ایثار، جهاد، شهادت و در یك كلام، مكارم اخلاق است؛ مكارم اخلاقى كه پدر بزرگوار آن بانو براى اتمام آن مبعوث شد

از این رو، مودت حقیقى نسبت به پیامبر و اهل ‌بیت پاكش علیهم السلام آن است كه تبعیت كامل و بی ‌چون و چرا از ایشان حاصل شود. این عشق مقدس هرچه بیشتر اوج یابد، استقامت و ثبات قدم بیشترى در راه دیندارى به ارمغان می ‌آورد؛ به شرط آن كه این شور و عشق پاك، با شعور و بصیرت و معرفت همراه گردد.

الگوسازی از حق

از بزرگ‌ترین رسالت‌های مجالس ذكر اهل ‌بیت علیهم السلام ترسیم چهره ‌هایی ماندگار از معصومان و ارائه الگوهاى رفتارى صحیح از سیره ایشان و نیز رسواسازى تمام الگوهاى ناصحیح و در هم شكنى بت‌ های فكرى و فرهنگى است.

معرفى شایسته ‌ترین الگوهاى عالَم و رسوا كردن تمام الگوهاى دروغین و فاسد، از مهم‌ترین رسالت‌های ما در مقابله با این غارت بی ‌امان فرهنگى است. باید در پرتو مجالس و محافل مذهبى، ابعاد وجودى آن الگوهاى الهى را بشناسیم و بكوشیم تا اعمالمان شبیه ایشان باشد؛ از لحاظ عبودیت و عبادت، از لحاظ عرفان و معرفت، از جهت اهتمام به تعلیم و تعلم و تربیت و... باید روز به روز در گفتار و كردار، به آن اسوه‌ های یگانه نزدیک‌تر شویم و كمال سعادت خویش را در تبعیت كامل و بی ‌چون و چرا از ایشان بیابیم؛ چرا كه تنها راه مطمئن قرب الهى، اسوه ‌پذیرىِ عاشقانه و اقتداى خالصانه به سیره علمى و عملى ایشان است: «مَنْ أَرادَ اللّهَ بَدَءَ بِكُمْ»(8)

هر چند وجود فیزیكى فاطمه زهرا علیهاالسلام در میان ما نیست و ما از فیض حضور آن بزرگوار محرومیم، اما ‌باید شخصیت یگانه و ویژگی ‌های رفتارى او را بشناسیم و بشناسانیم و روز به روز در سیره زندگانى خویش بدیشان شباهت بیشترى بیابیم تا نام ما نیز در زمره شیعیان راستین اهل ‌بیت علیهم السلام ثبت و ضبط گردد.

پی نوشت:

1) شعر از فۆاد كرمانى، اختران ادب: ص 79.

2) حج : 32.

3) الكافى: ص 41، روایت 8.

4) بحارالانوار: ج 2، ص 144، روایت 5 .

5) كفایة الأثر : ص 248 ، بحار الأنوار : ج 36 ص 390 ح 2 .

6) شورى : 23

7) تفسیر المیزان: ج 18، ص 42.

8) فرازهایى از زیارت جامعه كبیره.

ابوالفضل صالح صدر            

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان


منابع:

جامى از زلال كوثر، استاد محمدتقى مصباح یزدى.

فرهنگ نامه مرثیه سرایی و عزاداری سیدالشهداء علیه االسلام، محمّد محمّدی ری شهری.

مطالب مرتبط:

فاطمیه یک تاریخ است

فاطمیه اول یا دوم ؟! 

امسال بهار فاطمی ست!

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.