تبیان، دستیار زندگی
اصطلاح آرت دکو، برای شرح مکتبی جهانی که هنرهای تزئینی را به صنعت مدرن پیوند می داد، در پاریس در سال 1925م. ابداع شد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هنر آرت دکو


اصطلاح آرت دکو، برای شرح مکتبی جهانی که هنرهای تزئینی را به صنعت مدرن پیوند می داد، در پاریس در سال 1925م. ابداع شد.

هنر آرت دکو

گاهی اصطلاح "جاز مدرن" یا تنها "مدرن" نیز برای آن بکار رفته است. این شیوه ، شیوه ای مشهور بود که به سرعت در میان صنف طراحان و معماران گسترش یافت.

آرت دکو در مد، تبلیغات و طراحی برای فروش به عنوان نسخه ای ملایم و تجملی و مشهور از مدرنیسم استفاده می شد و از دیدگاه بین المللی بسیار موفق بود. این شیوه با استفاده در هتل ها ، سینماها، خطوط کشتی رانی و همین طور در بیشتر بانکها، فروشگاه ها، بلوک های آپارتمانی، کارخانه ها و پمپ بنزین ها، ارتباطی مستقیم با آسایش داشت.

اگرچه نمایشگاه بین المللی پاریس در سال 1900م. تماشاگران زیادی را به خود جلب کرد، اما از برتری هنرهای تزئینی فرانسوی دفاع نکرد. نتیجه این که طراحان فرانسوی پیش از 1905 م. دریافتند تزئینات ساختمانی هنر "نئووا" به حمایت نیاز دارد. پس به طور متناوب طرح هایی برای نمایشگاهی دیگر در نظر گرفته شد، که ویژه هنر و تولیدات هنری بود.

انجمن هنرمندان دکوراتور اولین بار در 1915م. این نمایشگاه را برنامه ریزی نمود، اما به دلیل شروع جنگ جهانی اول و اوضاع سیای و اقتصادی آشفته ای که دردیگر کشورهای اروپایی نیز به وجود آمد، نمایشگاه تا 1935م. برگزار نشد. ریشه های آرت دکو در سنت های هنری و کارهای دستی تزئینی فرانسوی نهفته است. به ویژه در مورد فرانسه ، این شیوه با گذشته پیوندی نمایان تر دارد. در فرم ، این شیوه بیشتر به صورت واکنشی در برابر گرایش" آرنوو" به خطوط منحنی ، از خطوط مستقیم و هندسی در همه انواع طراحی بهره برده است.

هنر آرت دکو

پس از جنگ جهانی اول ، فرانسه آنچه را که در اصطلاح "بازگشت به نظم" بود، آزمود و آرت دکو حالت محافظه کارانه سیاسی آن را متعادل کرد؛ زیرا پیوستگی با سنت های ملی به همراه تازه بودن سبک آن تاکید بسیار داشت. به این منظور بیگانه گرایی در دستمایه ها، با شمایل نگاری به آن افزوده شد و پذیرشی آگاهانه از منابعی دیگر همچون منابع مصری، مایایی، اقیانوسی و همین طور مراجع تو خالی جنبش های هنری کوبیسم و فتوریسم به آن افزوده شد. در نمایشگاه پاریس، چهار بخش بزرگ فروش "اُ پِرنتان" ، " بُن مارشه" ، "ماگازِن دو لوور" و " گالری های لافایِت" غرفه هایی تخصصی برپا کردند که به ترویج کار طراحان معاصر کمک می کرد.

سنت های ممتاز طراحان پیشگام پاریسی از نخستین تفاسیر این شیوه "نوین" بودند، به ویژه کارگاه "مارتین" که زیر نظر "پل پواره" اداره می شد. خانه های مد، گستره ای از عطرها و وسایل آریشی را در اختیار طراحان قرار می دادند؛ که در بسته بندی هایی لوکس، معرف شیوه آرت دکو به گستره اجتماع بودند. طراحی های مد روز در بوتیک ها و فروشگاه های لوکس که در منتشر نمودن جاذبه آرت دکو بسیار موثر بودند، به فروش می رسیدند.

آرت دکو در هنر گرافیک

در زمینه طراحی گرافیک ، شیوه آرت دکو ترکیبی التقاطی و آشکارا هندسی بود و خطوط زیگزاک را از شیوه های بصری برآمده از رقص چارلستون و از زیگورات های مصری که پس از کشف مقبره "توتانخامون" در 1922م. توجه شایانی را به خود جلب کرد، الهام گرفته بود.

در اواخر دهه 1920م. حرکتی عمومی برای منتشر کردن فرم های نوشتاری در سرصفحه مجله ها و قراردادن فضاهای زیاد با نشان های خانوادگی و نقش مایه های مصری که در حاشیه های تزئینی جای می گرفت، آغاز شد. بعدها طراحی های جدیدتر شکل های حروف به این شیوه پیوست

بسیاری از کارهای گرافیکی برآمده از آرت دکو در واقع در سالهای پس از 1925م. تولید شده اند. در این زمان ، کتاب های هنرمندان و کاتالوگ نمایشگاه، بخشی از سنت تایپوگرافی زیبا و طریف فرانسوی را نشان می دادند.

در اواخر دهه 1920م. حرکتی عمومی برای منتشر کردن فرم های نوشتاری در سرصفحه مجله ها و قراردادن فضاهای زیاد با نشان های خانوادگی و نقش مایه های مصری که در حاشیه های تزئینی جای می گرفت، آغاز شد. بعدها طراحی های جدیدتر شکل های حروف به این شیوه پیوست. برای مثال ، شکل حروف گبیفور" در سال 1929م. و "اَسیه نُوار" در سال 1936م. که هردوی آنها به دست "ای ام. کاساندر" طراحی شدند.

هنر آرت دکو

کاساندر و همکارانش در "آلیانس گرافیک" ، "پل کالین " ، " ژان کارلو" و "شارل لوپو" از مهم ترین هواداران این شیوه در فرانسه ، در زمینه طراحی پوستر و مجله بودند.

در انگلیس برخی از آثار "ادوارد مک نایت کوفر" برخاسته از آرت دکو به شمار می روند، در حالی که دیگر آثار وی دور از تاثرات این شیوه هستند.

در ایالات متحده آرت دکو از سالهای پایان دهه 1920م. به جهت حضور اولین نسل از طراحان صنعتی که بسیاری از نقش مایه های بصری این شیوه را به صورت عناصری ساده و موثر برای طراحی تولیدی به کار می بردند، تغییر شکل یافت.

در اروپا تصویرها و عکس ها در مجله های مد با شیوه نوین بصری، با نقوشی به سبک نئوکلاسیک در حاشیه سرمانکن ها ، عرضه می شدند. لوده های با جامه های رنگارنگ در این آثار فراوان به چشم می خوردند.

از این تصاویر در طراحی عطرها، وسایل آرایشی و اجناس تولیدی کم حجم دیگر به دست طراحان درجه یک شرکت ها و بخش های فروشگاهی استفاده می شد.  آرت دکو به دلیل وابستگی به فریبندگی زنانه، مشخصه ویژه معماران سینماهای دهه 1930م. شد.

آرت دکو در موارد بسیاری در برابر اصول مدرنیسم که در جستجوی طراحی کاربردی با کمترین مصالح و تاکید بر تولیدات صنعتی و استانداردسازی بود، قرار داشت و به جهت ویژگی های تاریخ گرا، التقاط گرا و شواهدی ظاهری اش ، به دلیل زیبایی شناسانه و سیاسی روی خوشی به مدرنیسم نشان نداد.

 سمیه رمضان ماهی

بخش هنری تبیان


منابع:

یک قرن طراحی گرافیک /جرمی آینسلی

تاریخ طراحی گرافیک/ فیلیپ بی مگز

سی قرن طراحی گرافیک/ جیمز کرایگ

مطلب مرتبط

گرافیک برای خرده فروشی

طراحی های نوین و تجربه های هنری

ویل بردلی و هنر آرنوو