مهارت های زبان شفاهی و نقش آنها در دوره دبستان (2)

در مقاله قبلی به شرح مهارت گوش دادن و انواع آن و نفش این مهارت در یادگیری دوره دبستان پرداختیم. در این مقاله به شرح مهارت صحبت کردن و نفش گفتار در آموزش و یادگیری در کلاس های ابتدایی می پردازیم.

مهارت صحبت کردن

گفتار صورت مادی زبان است و می توان آن را غنی ترین و منتوع ترین شکل بیان دانست. صحبت کردن دومین مهارت زبانی است که انسان یاد می گیرد. آموختن این مهارت از مراکزی مثل خانه و مهد کودک شروع می شود. تا قبل از ورود به دبستان کودکان در مدت چهار الی پنج سال به فراگیری مهارت صحبت کردن می پردازند.
کودکان در حدود 5 تا 6 ماهگی شروع به تلفظ زنجیره ای از هجا مانند م م م می کنند. حدود اواخر سال زندگیشان اولین کلمه قابل فهم خود را ادا می کنند. شش ماه تا یکسال پس از گفتن اولین کلمه و زمانی که تعداد واژگانشان به پنجاه برسد شروع به ساختن جملات دو کلمه ای می کنند.
بین سنین چهار تا پنج سالگی کودکان می توانند جملات کامل، پیچیده و بسیار شبیه به جملات بزرگسالان را به کار ببرند. در دوران کودکستان و دبستان واژگان کودک به سرعت افزایش یافته، عملکرد گفتاری او بسرعت پیشرفت می کند، و به قواعد نحوی زبان تسلط کامل میابد و معانی و عملکردهای مختلفی دارند همین درک پایه ای می شود برای درک و ابداع لطیفه و گفته های استعاری.

مهارت های اساسی کاربرد گفتار

1-استفاده از کلمه ها و جملات متناسب با موقعیت گفتگو

از آنجا که ارتباط چهار مهارت زبانی صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن امری مسلم است و توجه کافی به رشد دو مهارت شفاهی زبان (گفتن و شنیدن) به بهینه سازی برنامه آموزش خواندن و نوشتن در دبستان کمک شایانی خواهد کرد. لزوم توجه آموزگاران به پرورش مهارت سخن گفتن آشکار می شود.

برخی از متخصصین در زمینه آموزش در این نکته تردید می کنند که رشد یک مهارت زبانی یه آسانی موجب رشد دیگر مهارت های زبانی شود. اما به عقیده برخی دیگر از متخصصان اگر در امر آموزش به طور همزمان به این چهار مهارت توجه شود، مثلا اگر هنگام تدریس مهارت خواندن از روش هایی استفاده شود که به استفاده از مهارت شفاهی دانش آموزان هم توجه دارد، قطعا نتیجه بهتری عاید خواهد شد.

آموزگاران می توانند علاوه بر اجرای صحیح تدریس دوره آمادگی فارسی اول ابتدایی با استفاده از شیوه هایی مثل قصه گویی، تعریف خاطره و نمایش خلاق، به تقویت و افزایش مهارت های گفتاری دانش آموزان بپردازند.

در این صورت دانش آموزان در درس های فارسی و جمله نویسی با موفقیت بیشتری  عمل می کنند.

معلمین دوره ابتدایی می بایست با آگاهی کامل از فرآیند یادگیری زبان در کودکان و رشد این مهارت در طی سال های رشد و همچنین آگاهی از انواع اختلالات صحبت کردن و گفتار قادر باشند دانش آموزانی که در این مهارت زبانی دچار مشکلاتی هستند را تشخیص داده و بتوانند با به کار گیری روش های تدریس مناسب دانش آموزان را در یادگیری و رفع مسکلات گفتار یاری دهند.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: نسیم گوهری - تنظیم: یگانه داودی