گناهانی که همه چیز انسان را از او می‌گیرند
همانطور که کار نیک باعث روشنی در چهره و نور در قلب و گشایش در رزق و روزی و نیروی در بدن و محبت در قلوب دیگران می شود، گناه باعث تاریکی چهره و قلب و سستی در بدن و کمبود روزی و ایجاد نفرت در قلوب دیگران می‌شود.
امام صادق‌السلام در حدیثی زیبا گناهانی که آثار منفی و پیامدهای ناگوار برای انسان دارد را توصیف فرموده‌اند.
خداوند در قرآن کریم می فرماید: «هر مصیبتی که به شما می رسد به سبب کارهای خود شما است، و این در حالی است که خداوند بسیاری از گناهان را نادیده گرفته و می بخشد. »
همانطور که کار نیک باعث روشنی در چهره و نور در قلب و گشایش در رزق و روزی و نیروی در بدن و محبت در قلوب دیگران می شود، گناه باعث تاریکی چهره و قلب و سستی در بدن و کمبود روزی و ایجاد نفرت در قلوب دیگران می‌شود. امام صادق علیه السلام در حدیثی زیبا، گناهانی که آثار منفی و پیامدهای ناگوار برای انسان دارد را اینگونه توصیف فرموده اند:
اَلذُّنوبُ الَّتی تُغَیِّیرُ النِّعَمَ البَغیُ وَ الذُّنوبُ التَّی تورِثُ النَّدَمَ القَتلُ وَ الَّتی تُنزِلُ النِّقَمَ الظُّلمُ وَالَّتی تَهتِکُ السُّتورَ شُربُ الخَمرِ وَ الَّتی تَحبِسُ الرِّزقَ الزِّنا وَ الَّتی تُعَجِّلُ الفَناءَ قَطیعَةُ الرَّحِمِ وَالَّتی تَرُدُّ الدُّعاءَ وَ تُظلِمُ الهَواءَ عُقوقُ الوالِدَینِ؛
گناهی که نعمت ها را تغییر می دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهی که پشیمانی می آورد، قتل است. گناهی که گرفتاری ایجاد می کند، ظلم است. گناهی که آبرو می بَرد، شرابخواری است. گناهی که جلوی روزی را می گیرد، زناست. گناهی که مرگ را شتاب می بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهی که مانع استجابت دعا می شود و زندگی را تیره و تار می کند، نافرمانی از پدر مادر است.
قتل، گناهی که پشیمانی می آورد
یکی از گناهانی که موجب پشیمانی می شود، قتل است. حضرت سجاد (علیه السلام) در ادامه روایت فرمود: والذّنوب الّتی تورث النّدم قتل النّفس الّتی حرّم اللّه قال اللّه تعالی فی قصّة قابیل حین قتل اخاه هابیل فعجز عن دفنه فاصبح من النّادمین؛ (سوره حجرات، آیه 11) گناهانی که پشیمانی می آورند (یکی) کشتن نفس انسانی است که خداوند (کشتن) او را حرام کرده است.
خداوند بلند مرتبه در قصّه قابیل آن زمانی که برادرش هابیل را به قتل رساند و از دفن او عاجز شد (تا کلاغی را دید که چیزی را دفن می کند) می فرماید: (صبح کرد در حالی که پشیمان بود)
نمونه های فراوان در خاطرات زندانی ها در مجلات و روزنامه ها می خوانیم که کسانی که مرتکب قتل شده اند به شدّت پشیمان و نادم شده اند.
گناهانی که پرده ها را می درد و بی آبرویی می آورد
والذّنوب الّتی تکشف الغطاء؛ و گناهانی که پرده ها را کنار می زند. عبارت است از:
1 وامی را بگیرد و قصد ادا نداشته باشدالاستدانة بغیر نیّة الاداء؛ وام بگیرد و قصد ادای آن را نداشته باشد به قول معروف روغن زیر آش نمی خوابد یکروزی این نیّت سوء آشکار می شود، و انسان موقعیّت قرض گرفتن را در جامعه از دست می دهد.
2 اسراف نمودن؛ والاسراف فی النفقة علی الباطل؛ زیاده روی و اسراف در راه باطل.
3 بخل ورزی بر اهل و عیال؛ والبخل علی الاهل و الولد و ذوی الارحام؛ بخل ورزی (در پرداخت هزینه زندگی) همسر و فرزندان و خویشان.
4 بد اخلاقی و سوء الخلق؛ بد اخلاقی نمودن نیز پرده ها را کنار می زند.
5 کم صبری؛ وقلّة الصّبر؛ کم صبری (و بی صبری باعث رسوایی انسان می شود).
6 تنبلی داشتن؛ و استعمال الضجر و الکسل؛ (وسائل الشیعه، ص 520) تنبلی و کسالت را پیشه قرار دادن.
7 اهانت به دینداران؛ و الاستهانة باهل الدّین؛اهانت کردن (و تحقیر نمودن به) دینداران (بخاطر دینشان).
گناهانی که عمر را کوتاه می کند
برخی گناهان عامل کوتاهی عمر انسانها است که حضرت در این باره می فرماید: والذّنوب الّتی تعجّل الفناء؛ و گناهانی که مرگ را نزدیک می کند شش گناه است.
1 قطیعة الرّحم؛ قطع رابطه کردن با (خویشاوندان نسبی و) رحم
2 والیمین الفاجرة؛ قسم ناحق (و دروغ)
3 والاقوال الکاذبة؛ سخنان دروغ (و دروغگویی)
4 والزّنا؛ زنا و کار خلاف عفّت که متأسفانه اثرش را در گوشه و کنار می بینیم.
5 و سدّ طریق المسلمین؛ بستن راه مسلمانان (راهگیری..)
6 وادعاء الامامة بغیر حقّ؛ ادعای امامت نمودن بناحق عمر را کوتاه می کند.
گناهانی که دعا را حبس می کند
والذّنوب الّتی تردّ الدّعا؛ گناهانی که دعا را رد می کند.
1 بد نیّتی سوء النیّة؛ بد نیّتی است ممکن است مراد نیّت های غیر الهی باشد و یا هدفهای شوم و ناروا داشتن.
2 بد باطن بودن و خبث السّریرة؛ بد بودن باطن و اینکه انسان خیرخواه مردم نباشد حالت حسودی و یا خوشحالی از گرفتاری مردم داشته باشد.
3 نفاق والنّفاق مع الاخوان؛ با برادران دینی نفاق و دروئی کردن دعا را رد می کند.
4 یقین به اجابت نداشتن و ترک التصدیق بالاجابة؛ تصدیق به اجابت الهی را ترک کند (و باور و یقین به اجابت دعا نداشتن) در منابع توصیه شده است که آنچنان یقین به اجابت داشته باشید گویا حاجات شما همین الآن آماده است و به سرعت برآورده می شود.
5 تأخیر نماز و تأخیر الصّلوات المفروضات حتّی تذهب اوقاتها؛ تأخیر انداختن نماز از وقتش تا وقت آن بگذرد توجّه دارید که ترک نماز عامل کم شدن روزی هم هست این مانعی ندارد که یک گناه چند اثر داشته باشد.
6 ترک صدقه و ترک التّقرب الی اللّه عزّ و جلّ بالبرّ و الصدّقة؛ باصدقه دادن و کار نیک به خدا تقرّب پیدا نکردن از این جمله فهمیده می شود که فقط نماز و دعا... عامل تقرّب به خدا نیست بلکه صدقه و انجام کار نیک اگر به قصد الهی باشد انسان را به خدا نزدیک می کند و از نظر معنوی انسان را رشد می دهد.
7 بد زبان واستعمال البذاء و الفحش فی القول؛ (وسائل الشیعه، ج 11، ص 520) فحش و ناسزا گفتن نکته ای که مردم خیلی کم به آن توجّه دارند.
گناهانی که مانع باریدن باران می شود
والذّنوب الّتی تحبس غیث السّماء؛ گناهانی که باران آسمان را حبس می کند
چند امر است که ضروری است در خشکسالی ها به آن توجّه جدّی تر بشود.
1 جور الحکّام فی القضاء؛ جور و ستم حاکمان و قضات در قضاوت و داوری.
2 شهادت ناحق و شهادة الزّور؛ شهادت ناحق دادن.
3 و کتمان الشهادة؛ کتمان نمودن شهادت (حق).
4 زکات و قرض ندادن و منع الزّکاة و القرض و الماعون؛ زکات و قرض به دیگران، و وسائل زندگی را ندادن ماعون وسائلی مثل بیل، و کلنگ، تیشه و... را گویند.
5 بی رحمی به نیازمندان و قساوة القلب علی اهل الفقر و الفاقة؛ بی رحمی بر کسانی که فقیر و ندارند برخی معنی کرده اند فقیر و نیازمندی که قساوت قلب داشته باشد عامل دیگری است برای حبس باران.
6 ستم بر یتیمان و ظلم الیتیم و الارملة؛ (همان) ستم بر یتیمان و بیوه زنان
7 دست خالی رد کردن سائل
و انتهار السائل و ردّه باللیل؛ ناامید کردن گدا (از در خانه) و ردّ او را (دست خالی یا از منزل) در شب
این مجموعه از گناهان در واقع در جواب کلیدی ترین پرسشهای جامعه مطرح شده است
چرا نعمتها تغییر می کند؟
چه چیز باعث حسرت و پشیمانی می شود؟
چرا عذاب و بلا نازل می شود؟ چرا پرده دری می شود؟
چرا با این همه اصرار دعای ما مستجاب نمی شود؟
و پرسشهای دیگر.
فرآوری: زهرا اجلال
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
افکار نیوز
پرسمان
اسک دین
مطالب مرتبط:
شکل های مختلفی از عذاب های الهی
